Πότε οι υπερωρίες δεν επιβαρύνονται με εισφορές, πόσα κερδίζει ο εργαζόμενος

29 Νοε 2025 08:21

Αναδρομικά από 1/11, οι προσαυξήσεις για νυχτερινή εργασία, υπερεργασία, υπερωρίες και Κυριακές απαλλάσσονται από εισφορές, μειώνοντας το μισθολογικό κόστος. Ο ΕΦΚΑ δίνει οδηγίες και παραδείγματα εφαρμογής. Αναλυτικά παραδείγατα για τις αμοιβές.

Αναδρομικά από την 1η Νοεμβρίου ισχύει η απαλλαγή από τις ασφαλιστικές εισφορές των ποσών που προκύπτουν από τις προσαυξήσεις των επιδομάτων νυχτερινής εργασίας, αμοιβής υπερεργασίας, υπερωρίας και προσαύξησης αμοιβής για εργασία κατά τις Κυριακές και αργίες των εργαζομένων με καθεστώς πλήρους απασχόλησης.

Αυτό αποσαφηνίζει εγκύκλιος του ΕΦΚΑ με την οποία παρέχονται οδηγίες και αναλυτικά παραδείγματα για τη διαδικασία εφαρμογής του μέτρου, το οποίο μειώνει το μισθολογικό κόστος των υπερωριών.

Ειδικότερα, από 1.11.2025 τα ποσά, που αντιστοιχούν σε οποιοδήποτε ποσοστό προσαυξήσεων που αφορούν στα επιδόματα νυχτερινής εργασίας, αμοιβής υπερεργασίας, υπερωρίας και προσαύξησης αμοιβής για εργασία κατά τις Κυριακές και αργίες εργαζομένων με καθεστώς πλήρους απασχόλησης, στο σύνολο των κλάδων της οικονομίας, δεν υπόκεινται σε εργατικές και εργοδοτικές ασφαλιστικές εισφορές.

Όπως διευκρινίζει η υπ. αρ. Α 19/2025 εγκύκλιος του ΕΦΚΑ:

Η απαλλαγή των ασφαλιστικών εισφορών συνεχίζει να υπολογίζεται επί των ωρομισθίων, δηλαδή επί του νόμιμου ωρομισθίου για τις προσαυξήσεις που υπολογίζονται λόγω νυχτερινής εργασίας και απασχόλησης τις Κυριακές και αργίες και επί του συμφωνηθέντος ωρομισθίου για τις ώρες υπερεργασίας – υπερωρίας.
Από την έναρξη εφαρμογής της αρχικής διάταξης (06/03/25) οι αναλογίες των προσαυξήσεων νυχτερινής απασχόλησης, Κυριακής και αργιών που τυχόν θα συνυπολογιστούν στα ημερομίσθια δώρων (Δώρο Χριστουγέννων, Δώρο Πάσχα), δεν θα υπόκεινται σε ασφαλιστικές εισφορές κατά τα ποσά που έχουν απαλλαγεί κατά τις μηνιαίες μισθοδοσίες. Επομένως, στην ΑΠΔ θα πρέπει να δηλωθούν τα ποσά των δώρων τα οποία έχουν υπολογισθεί βάσει των αποδοχών, οι οποίες είχαν παρακράτηση ασφαλιστικών εισφορών.
Στην περίπτωση όμως που ο εργοδότης χορηγήσει στον εργαζόμενο προσαύξηση αποδοχών υψηλότερη εκείνης που προκύπτει από την εργατική νομοθεσία, τότε, καταλογίζονται ασφαλιστικές εισφορές στη διαφορά.

Παραδείγματα

1ο Παράδειγμα. Υπάλληλος γραφείου σε επιχ/ση, με ατομική σύμβαση εξαρτημένης εργασίας 40 ωρών την εβδομάδα (πλήρης απασχόληση) και μηνιαίες αποδοχές 1.000,00 ευρώ. Εκτάκτως, απασχολήθηκε τρεις (3) ώρες επιπλέον τη μία εβδομάδα (μία ώρα/μέρα). Η επιχείρηση έχει συμφωνήσει με την ατομική σύμβαση εργασίας ότι η προσαύξηση που θα χορηγείται για την υπερεργασία θα είναι 30%, αντί του νόμιμου 20%.

Αρχικά υπολογίζεται το ωρομίσθιο ως εξής: Ημερομίσθιο: 1.000,00 ευρώ/25 Η.Α.=40,00€/μέρα.

Ωρομίσθιο: 40 ευρώ *(6/40ώρες)=6,00 ευρώ/ώρα.

Για τις τρεις (3) ώρες υπερεργασίας, οι επιπλέον αποδοχές θα είναι: 6,00 ευρώ *3=18,00 ευρώ. Η προσαύξηση είναι 18,00*30%=5,40 ευρώ. Οι συνολικές εισφορές υπολογίζονται μόνο στο ποσό του μισθού και των επιπλέον αποδοχών υπερεργασίας, δηλαδή 1.000,00 ευρώ +18,00=1.018,00 ευρώ και όχι και της προσαύξησης επί της αμοιβής της υπερεργασίας ποσού 5,40 ευρώ, δηλαδή επί των 1.023,40 (1.018,00 + 5,40) ευρώ.

Επομένως, στην Α.Π.Δ. θα δηλωθεί το ποσό των αποδοχών που υπόκειται σε ασφαλιστικές εισφορές, δηλαδή το ποσό των 1.018,00 ευρώ.

2ο Παράδειγμα. Ανειδίκευτος εργάτης άγαμος χωρίς προϋπηρεσία, απασχολείται καθημερινά σε βιομηχανία παραγωγής άρτου, η οποία διαθέτει Επιχειρησιακή Συλλογική Σύμβαση Εργασίας (Ε.Σ.Σ.Ε.), με πρωινό ωράριο 9:00π.μ. έως 5μ.μ., αλλά, εκτάκτως, απασχολήθηκε τρεις (3) φορές μέσα στο μήνα αντί για 9π.μ-5μ.μ., κατά τις νυχτερινές ώρες από της 22:00 μ.μ μέχρι της 6:00π.μ..

Ο μηνιαίος μισθός είναι 1.000,00 ευρώ. Επομένως, για τις τρεις ημέρες της νυχτερινής εργασίας πρέπει να υπολογιστεί με προσαύξηση, η οποία βάση της συγκεκριμένης Επιχειρησιακής Συλλογικής Σύμβασης Εργασίας, με 50%, αντί του νόμιμου 25%.

Επειδή η προσαύξηση για τη νυχτερινή εργασία υπολογίζεται επί των νόμιμων αποδοχών, υπολογίζεται το ημερομίσθιο ως εξής:

Ημερομίσθιο: (νόμιμος μισθός) 880,00 ευρώ /25 Η.Α.= 35,20 ευρώ /μέρα.
Για τις τρεις (3) ημέρες νυχτερινής εργασίας, η προσαύξηση που αντιστοιχεί είναι: 35,20 ευρώ *50%=17,60 ευρώ /μέρα.
Συνολικές αποδοχές προσαύξησης είναι 17,60 ευρώ *3 Η.Α. = 52,80 ευρώ, οι οποίες απαλλάσσονται των ασφαλιστικών εισφορών.
Οι συνολικές εισφορές θα υπολογιστούν μόνο για τον μηνιαίο μισθό των συμφωνημένων αποδοχών των 1.000,00 ευρώ και όχι και των επιπλέον αποδοχών της προσαύξησης ποσού 52,80 ευρώ.

Επομένως, στην ΑΠΔ θα δηλωθεί μόνο ο μηνιαίος μισθός, δηλ. 1.000,00 ευρώ.

3ο Παράδειγμα. Πωλήτρια σε εμπορικό κατάστημα απασχολήθηκε δύο (2) Κυριακές τον μήνα Δεκέμβριο. Η ατομική σύμβαση εργασίας ορίζει μηνιαίες αποδοχές 900,00 ευρώ και προσαύξηση 100% των αποδοχών (επί των νόμιμων αποδοχών) όταν απασχολούνται τις Κυριακές και στις εορτές, αντί του νόμιμου 75%.

Επειδή η προσαύξηση για την εργασία κατά τις Κυριακές και τις αργίες υπολογίζεται επί των νόμιμων αποδοχών, υπολογίζουμε το ημερομίσθιο ως εξής:

Ημερομίσθιο: (νόμιμος μισθός) 880,00 ευρώ / 25 Η.Α.= 35,20 ευρώ /μέρα.
Η προσαύξηση για την απασχόληση τις δύο (2) Κυριακές θα είναι επί των νόμιμων ημερήσιων αποδοχών: 35,20*100%=35,20*2=70,40 ευρώ.

Σημειωτέων, λόγω της απασχόλησης της εργαζόμενης τις δύο (2) Κυριακές, δόθηκαν δύο ημέρες ανάπαυσης εντός των επόμενων εβδομάδων που απασχολήθηκε τις Κυριακές.

Επομένως, το ποσό στο οποίο θα υπολογισθούν οι ασφαλιστικές εισφορές και θα δηλωθεί στην ΑΠΔ θα είναι μόνο ο μηνιαίος μισθός 900,00 ευρώ, καθώς το ποσό της προσαύξησης 70,40 ευρώ απαλλάσσεται της καταβολής των εισφορών.

Αν ωστόσο, ο εργοδότης εξ ελευθεριότητας, αποφασίσει να χορηγήσει την προσαύξηση (100% στο ημερομίσθιο της Κυριακής) στον καταβαλλόμενο μισθό, τότε το ποσό που απαλλάσσεται των ασφαλιστικών εισφορών θα είναι το ανωτέρω (70,40 ευρώ), ενώ για το υπόλοιπο/τη διαφορά θα υπολογιστούν κανονικά οι ασφαλιστικές εισφορές, δηλαδή:

Ημερομίσθιο: 900,00 ευρώ:25 Η.Α.=36,00 ευρώ
Προσαύξηση: 36,00*100%=36,00 ευρώ *2 (Κυριακές) = 72,00 ευρώ
Η διαφορά προσαύξησης επί του καταβαλλόμενου και του νόμιμου: 72,00 ευρώ -70,40 ευρώ =1,60 ευρώ υπόκειται σε παρακράτηση ασφαλιστικών εισφορών.

Επομένως, στην ΑΠΔ θα δηλωθεί ο μηνιαίος μισθός 900,00 ευρώ συν τη διαφορά της προσαύξησης επί του καταβαλλόμενου ωρομισθίου από το νόμιμο, ήτοι 1,60 ευρώ δηλ. 900,00+1,60=901,60 ευρώ.

Ποια σημεία πρέπει να προσεχθούν

Ο ΕΦΚΑ σημειώνει, πως τα ανωτέρω παραδείγματα είναι ενδεικτικά και δεν συμπεριλαμβάνουν λοιπές περιπτώσεις θεσμοθετημένων προσαυξήσεων ή σώρευσης προσαυξήσεων στις αποδοχές των ασφαλισμένων πλήρους απασχόλησης, π.χ παράνομη υπερωρία 120% ή απασχόλησης νύχτας σε αργία. Επισημαίνει ακόμη πως:

Οι προσαυξήσεις που απαλλάσσονται των ασφαλιστικών εισφορών υπολογίζονται στο νόμιμο μισθό για την νυχτερινή απασχόληση και την απασχόληση κατά τις Κυριακές και αργίες, ενώ οι προσαυξήσεις που δίνονται στις υπερωρίες και την υπερεργασία είναι με βάση τον καταβαλλόμενο μισθό.
Επομένως, αν οι εργοδότες αποφασίσουν να υπολογίζουν τις προσαυξήσεις για τις περιπτώσεις της νυχτερινής απασχόλησης και των Κυριακών και αργιών στον καταβαλλόμενο και όχι στο νόμιμο μισθό, τότε για τη διαφορά της προσαύξησης που υπολογίστηκε στον καταβαλλόμενο από το νόμιμο μισθό, θα υπόκειται σε παρακράτηση ασφαλιστικών εισφορών.