Για την κυοφορία μιας νέας γενιάς χρεοκοπιών κατασκευαστικών εταιρειών ανησυχούν οι εκπρόσωποι του τεχνικού κλάδου, καθώς οι ήδη πιεσμένες οικονομικά μικρομεσαίες εργοληπτικές επιχειρήσεις, οδεύουν νομοτελειακά προς την συγκεκριμένη κατάληξη, αν δεν ληφθούν άμεσα μέτρα στήριξής τους.
Η υπολειτουργία της πλειονότητας των εργοταξίων είναι γεγονός, όπως επίσης και η δραματική έλλειψη ρευστότητας για τις περισσότερες εταιρείες του κλάδου, ακόμα και τις ισχυρότερες. Με δεδομένες και τις υποχρεώσεις που συνεχίζουν να τρέχουν για τις εργοληπτικές επιχειρήσεις, είναι προφανές ότι για πολλές εξ αυτών, το ...τέλος είναι κοντά, ιδίως αν έχουν αναλάβει πολλά έργα με υψηλές εκπτώσεις, που έχουν συμπιέσει έως κι εξαφανίσει τα περιθώρια λειτουργικού κέρδους.
Όπως σημειώνει ο ΣΑΤΕ (Πανελλήνιος Σύνδεσμος Τεχνικών Εταιρειών) σε νέα επιστολή που απέστειλε προς τον Υπ. Υποδομών, κ. Κ. Καραμανλή, υπάρχουν ακόμα σοβαρά άλυτα προβλήματα, καθώς εκτός από τις δυσκολίες μετακίνησης προσωπικού στα εργοτάξια (το πρόβλημα είναι έκδηλο κυρίως σε έργα εκτός έδρας, που αποτελούν και την πλειονότητα), παρατηρείται και πρόβλημα εύρεσης διαμονής, καθώς η πλειονότητα των τουριστικών καταλυμάτων και ξενοδοχείων έχουν διακόψει την λειτουργία τους. Προβληματική είναι και η προμήθεια πρώτων υλών, εργαλείων και μηχανημάτων εισαγωγής, αλλά και είδών εξοπλισμού ασφάλειας, όπως φόρμες, αντισηπτικά, μάσκες κτλ.).
Ακόμα, όπως τονίζει ο ΣΑΤΕ, δυσχερής είναι και η συνδιαλλαγή με στελέχη του Υπ. Υποδομών και δη των τεχνικών υπηρεσιών, που είτε δεν προσέρχονται καν στην εργασία τους, είτε όταν το πράττουν, αρνούνται να δεχθούν, έστω με ραντεβού, στελέχη των εργοληπτικών εταιρειών, ή ακόμα και να επισκεφτούν εργοτάξια για επιθεώρηση και έγκριση πιστώσεων. Σχεδόν αδύνατη είναι και η συναλλαγή με εφορίες και ασφαλιστικά ταμεία, όπου η έκδοση ασφαλιστικής ή φορολογικής ενημερότητας απαιτεί ημέρες ή ακόμα και εβδομάδες, για να εκδοθεί, με τους αριθμούς προτεραιότητας να είναι έως και τετραψήφιοι! Εν τω μεταξύ, την Δευτέρα, το Υπουργείο Υποδομών ανακοίνωσε τον περιορισμό της λειτουργίας των υπηρεσιών του και την μείωση του προσωπικού που θα προσέρχεται στην εργασία του στο 1/3, εφαρμόζοντας εκ περιτροπή εργασία.
Χάθηκαν 189,7 χιλιάδες θέσεις εργασίας
Υπενθυμίζεται ότι σύμφωνα με μελέτη της ICAP, σωρευτικά κατά την περίοδο 2008 – 2015 υπήρξε απώλεια 189,7 χιλ. θέσεων εργασίας στον κλάδο των κατασκευών. Αντίστοιχα, σε πρόσφατη έρευνα του ΙΟΒΕ, σημειώνεται ότι ο αριθμός των επιχειρήσεων που δραστηριοποιούνται στις κατασκευές (τόσο εργολήπτες, όσο και οικοδομικές εταιρείες) μειώθηκε κατά περίπου 39.000 μεταξύ 2009 και 2017. Επιπλέον, τονίζεται ότι η προστιθέμενη αξία του ευρύτερου τομέα μειώθηκε την περίοδο 2007-2017 κατά 51%, από 22,4 δισ. ευρώ το 2007 σε 10,8 δισ. ευρώ το 2017. Η προστιθέμενη αξία του τομέα των κατασκευών αντιστοιχούσε το 2017 στο 5,2% του ΑΕΠ έναντι 8,8% στην ΕΕ28.
Στον κλάδο απασχολούνταν το 2017 περίπου 202.000 άτομα και στους υπόλοιπους κλάδους του τομέα των Κατασκευών άλλα 135.000 άτομα. Μετά τη σημαντική μείωση της απασχόλησης, ο κατασκευαστικός τομέας συγκέντρωσε το 2017 το 8,1% της συνολικής απασχόλησης στην ελληνική οικονομία, έναντι 11,7% το 2007.
Στο πλαίσιο αυτό εκφράζονται φόβοι για μια νέα κλιμάμκωση των οικονομικών προβλημάτων. Άλλωστε, ο τομέας των κατασκευών και κυρίως εκείνος των δημοσίων έργων, δεν πρόλαβε να επωφεληθεί από την βελτίωση του οικονομικού κλίματος που καταγράφηκε στην χώρα, κατά την διάρκεια των τελευταίων 18 μηνών. Τα χρόνια προβλήματα δεν επέτρεψαν το ξεμπλοκάρισμα έργων συνολικής αξίας της τάξεως των 12 δισ. ευρώ, με αποτέλεσμα πλέον να απειλείται άμεσα η βιωσιμότητα δεκάδων εταιρειών.
Είναι χαρακτηριστικό ότι το διάστημα 2015-2017 οι δημοπρατήσεις έργων αξίας άνω των 2 εκατ. υποχώρησαν κατά 60% σε ετήσια βάση σε σύγκριση με την προηγούμενη πενταετία. Η εικόνα αυτή επιβεβαιώνεται και από την πρόσφατη μελέτη της PwC, βάσει της οποίας οι επενδύσεις σε έργα υποδομής ως ποσοστό επί του ΑΕΠ υποχώρησαν από το 3,7% το 2006 σε μόλις 1,1% το 2017, κάμψη που ισοδυναμεί με απώλειες 67 δισ. ευρώ συνολικά.
Σύμφωνα με τα στοιχεία του ΣΑΤΕ, κατά την περίοδο 2009-2014, ο μέσος αριθμός δημοπραττούμενων έργων ανήλθε σε 265 κατ’ έτος, έναντι μόλις 107 ετησίως κατά το διάστημα 2015-2017. Η εικόνα αυτή βελτιώθηκε την τελευταία διετία, καθώς δημοπρατήθηκαν 351 (το 2018) και 345 (το 2019) έργα αξίας άνω των 2 εκατ. ευρώ, αλλά το πρόβλημα των υψηλών εκπτώσεων εξακολούθησε να πλήττει την κερδοφορία των εταιρειών, καθώς παρέμεινε πολύ υψηλό επίπεδο της τάξεως του 56,2% το 2018 και 51,7% πέρσι.
Είναι δεδομένο λοιπόν ότι θα πρέπει να ενταχθούν και οι εργοληπτικές επιχειρήσεις σε εκείνες που θα μπορούν να επωφεληθούν από τα μέτρα ανακούφισης λόγω του κορονοϊού. Σε αντίθετη περίπτωση, είναι βέβαιο ότι θα ακολουθήσουν μαζικές απολύσεις, διόγκωση χρεών προς τράπεζες, εφορία και ασφαλιστικά ταμεία, διαλύσεις εργοταξίων, ακυρώσεις συμβάσεων και νέες καθυστερήσεις στα δημόσια έργα, με το πρόσθετο κόστος να βαρύνει εκ νέου τους Έλληνες φορολογούμενους. Παράλληλα, σημαντική θα πρέπει να είναι και η διοχέτευση κεφαλαίων στις κατασκευές, καθώς όπως αναφέρει το ΙΟΒΕ στην μελέτη του, για κάθε ένα ευρώ που δαπανάται στις κατασκευές, επιστρέφει στην οικονομία 1,8 ευρώ, λόγω της ανάπτυξης που δημιουργείται.