Η φιλοξενία κορυφαίων αθλητικών οργανώσεων, όπως το Παγκόσμιο Πρωτάθλημα Ποδοσφαίρου ή οι Ολυμπιακοί Αγώνες, αποτελεί ένα γεγονός που στρέφει τα φώτα της παγκόσμιας προσοχής στην οικοδέσποινα χώρα και σε αρκετές περιπτώσεις βοηθά ακόμη και στη βελτίωση των οικονομικών συνθηκών μετά το πέρας της διοργάνωσης.
Θα ισχύσει, άραγε, το ίδιο και με το Κατάρ; Οι γνώμες των ειδικών διχάζονται, καθώς από τη μία πλευρά το Μουντιάλ του 2022 δεν μπορεί να θεωρηθεί αποτυχημένο ως διοργάνωση, όμως η χώρα του Κόλπου έχει βρεθεί στο στόχαστρο έντονης κριτικής για πολλά θέματα, από τις τεράστιες δαπάνες της διοργάνωσης, ως τους θανάτους χιλιάδων εργατών στα έργα για το Μουντιάλ ή ακόμη και για την παραβίαση των δικαιωμάτων της κοινότητας LGBTQ.
Το Κατάρ δαπάνησε για τη διοργάνωση 300 δισεκατομμύρια δολάρια, ενώ διεξήγαγε μία από τις πιο ακριβές εκστρατείες marketing στην ιστορία. Οι διοργανωτές -ιδιαίτερα η FIFA- βλέπουν τη διοργάνωση ως απόλυτη επιτυχία καθώς καταγράφηκε τηλεθέαση ρεκόρ, ενώ στο Κατάρ βρέθηκαν περισσότεροι από 700.000 φανατικοί οπαδοί του ποδοσφαίρου.
Μόλις, όμως, πέσει η αυλαία του Μουντιάλ την Κυριακή, η χώρα θα… αδειάσει. Ορισμένοι ειδικοί στην αγορά ακινήτων εκφράζουν ανησυχίες ότι ορισμένα συγκροτήματα κατοικιών δεν θα ολοκληρωθούν ποτέ, ενώ αρκετά από τα στάδια που κατασκευάστηκαν θα μείνουν στα αζήτητα.
Έπειτα, υπάρχει το διεθνές κύρος του Κατάρ, το οποίο αν και είναι ο βασικός σύμμαχος της Ευρώπης προκειμένου να καλύψει τις ενεργειακές της ανάγκες, μέσω των εισαγωγών LNG από τη χώρα του Κόλπου, έχει δεχθεί σφοδρό πλήγμα.
Το Qatargate, όπως ονομάστηκε και διαθέτει και «ελληνικό άρωμα» αφορά δωροδοκίες στελεχών του ευρωπαϊκού κοινοβουλίου από την κυβέρνηση της χώρας, ενώ υπάρχει και η έναρξη δικαστικής διαδικασίας στις ΗΠΑ, όπου αρκετοί αξιωματούχοι κατηγορούνται ότι έλαβαν «δώρα», προκειμένου να στηρίξουν την υποψηφιότητα του Κατάρ για την ανάληψη του Μουντιάλ 2022. Η χώρα αρνείται ότι πλήρωσε οποιονδήποτε για τα δικαιώματα φιλοξενίας.
Η πορεία μετά το Μουντιάλ
«Θα υπάρξουν κάποια μακροπρόθεσμα οφέλη για τον τοπικό πληθυσμό του Κατάρ», δήλωσε στο Bloomberg η Χριστίνα Φιλίππου, ανώτερη λέκτορας στα οικονομικά του αθλητισμού στο Πανεπιστήμιο του Πόρτσμουθ , αλλά προσθέτει ότι «αν ο σκοπός ήταν να ενισχυθεί η εικόνα του Κατάρ στον κόσμο, υπό αυτή την έννοια νομίζω ότι υπήρξαν κάποιες πτυχές που δεν ενισχύουν τόσο τη φήμη του. Ήταν μια πολύ ακριβή διαφημιστική εκστρατεία και δεν είμαι σίγουρη ότι ήταν ιδιαίτερα επιτυχημένη».
Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι το Κατάρ σημείωσε πρόοδο όσον αφορά τα δικαιώματα των εργαζομένων μετά από έλεγχο από ακτιβιστές. Ένα μήνα πριν από την έναρξη του τουρνουά στις 20 Νοεμβρίου, ο εμίρης, σεΐχης Ταμίμ μπιν Χαμάντ Αλ Θάνι, δήλωσε ότι ορισμένες από τις επικρίσεις ήταν χρήσιμες για την ανάπτυξη της χώρας. Αλλά επίσης αντεπιτέθηκε σε αυτό που αποκάλεσε «πρωτοφανή εκστρατεία», γεμάτη «κατασκευασμένες ειδήσεις» με αμφίβολα κίνητρα.
Η προετοιμασία του Παγκοσμίου Κυπέλλου έριξε φως στο σύστημα απασχόλησης «Καφάλα» της περιοχής του Κόλπου για τους ξένους εργάτες, το οποίο χαρακτηρίζεται από πολλούς ως μια μορφή σύγχρονης δουλείας και καταργήθηκε πλέον από το Κατάρ, αν και αρκετοί εκτιμούν ότι υπάρχει ακόμη πολύ μεγάλη απόσταση από την αλλαγή της νομοθεσίας ως την εφαρμογή της.
Η μακροπρόθεσμη επιδίωξη του Κατάρ ήταν το τουρνουά να εκσυγχρονίσει την εικόνα του και να το καταστήσει τουριστικό και επιχειρηματικό προορισμό ισάξιο με τον περιφερειακό αντίπαλο του Ντουμπάι.
Άλλωστε οι μεγάλες αθλητικές διοργανώσεις θεωρούνται εδώ και καιρό καταλύτης για τον μετασχηματισμό των πόλεων. Οι Ολυμπιακοί Αγώνες της Βαρκελώνης το 1992 θεωρήθηκαν ως το πρότυπο αθλητικής επιτυχίας, φέρνοντας τις αναγκαίες υποδομές και τον τουρισμό στην τότε δοκιμαζόμενη ισπανική πόλη. Καθώς ο θόρυβος ξεθώριασε - όπως ακριβώς συνέβη μετά τους Ολυμπιακούς Αγώνες της Αθήνας και το Ευρωπαϊκό Πρωτάθλημα Ποδοσφαίρου στην Πορτογαλία χρόνια αργότερα - οι επικρίσεις για την υπέρβαση του κόστους και την υπερβολή των κοινωνικών οφελών αυξήθηκαν.
Ανάλογη είναι η κατάσταση και στο Κατάρ. Ακόμα και πριν ολοκληρωθεί το Παγκόσμιο Κύπελλο, τα άδεια κτίρια βρίσκονται διάσπαρτα στις επιχειρηματικές και οικιστικές περιοχές του. Περίπου 765.000 φίλαθλοι επισκέφθηκαν το Κατάρ κατά τις δύο πρώτες εβδομάδες του τουρνουά, σύμφωνα με τους διοργανωτές, αριθμός που υπολείπεται του 1,2 εκατομμυρίου που ήταν ο στόχος.
Δεν είναι σαφές πώς το Κατάρ θα παραμείνει τόσο ελκυστικό για τους τουρίστες. Αφού οι νικητές αναχωρήσουν από το Διεθνές Αεροδρόμιο Χαμάντ του Κατάρ -που είναι γεμάτο με εσωτερικό συγκρότημα τροπικών κήπων- η προσοχή του κόσμου θα στραφεί γρήγορα αλλού.
Η ποδοσφαιρική ομάδα της Ρεάλ Μαδρίτης πρόκειται να ανοίξει ένα επώνυμο θεματικό πάρκο το επόμενο έτος, το οποίο θα περιλαμβάνει βόλτες, παιχνίδια, ένα μουσείο και καταστήματα πώλησης αναμνηστικών. Πρόκειται για μια τέλεια ατραξιόν μετά το Παγκόσμιο Κύπελλο. Αλλά θα βρίσκεται στο Ντουμπάι, όχι στη Ντόχα.
Ελλείψει ανταγωνιστικού τοπικού πρωταθλήματος ποδοσφαίρου, πολλά από τα γήπεδα θα διαλυθούν ή θα αλλάξουν χρήση. Το στάδιο 974 - που προέρχεται από τον διεθνή κωδικό κλήσης του Κατάρ - κατασκευάστηκε από κοντέινερ και θα διαλυθεί αφού φιλοξενήσει επίδειξη μόδας και συναυλίες. Τα άλλα έξι στάδια θα επαναχρησιμοποιηθούν για ξενοδοχεία, εμπορικά καταστήματα ή θα μικρύνουν προκειμένου να τα χρησιμοποιήσουν οι τοπικές ποδοσφαιρικές ομάδες, προσθέτοντας στην ήδη υπερπροσφορά ακινήτων στην αγορά.
Το ζήτημα του κόστους του Παγκοσμίου Κυπέλλου επισκιάζεται από την τύχη των μεταναστών εργατών που βρίσκονται στη χώρα την τελευταία δεκαετία. Από τότε που του ανατέθηκε το τουρνουά το 2010, το Κατάρ αντιμετώπισε μαζική κριτική από οργανώσεις ανθρωπίνων δικαιωμάτων για τη μεταχείριση των ξένων εργατών.
Το 2016, η Διεθνής Αμνηστία κατηγόρησε το Κατάρ ότι χρησιμοποιεί καταναγκαστική εργασία στο εμβληματικό του Διεθνές Στάδιο Khalifa. Στη συνέχεια, υπάρχουν οι αναφορές ότι χιλιάδες μετανάστες εργάτες έχουν πεθάνει στο Κατάρ από το 2010. Τον Φεβρουάριο του 2021, η εφημερίδα «The Guardian» ανέφερε ότι 6.500 μετανάστες εργάτες από την Ινδία, το Πακιστάν, το Νεπάλ, το Μπαγκλαντές και τη Σρι Λάνκα πέθαναν στη χώρα μεταξύ 2010 και 2020. Ειδικοί σε θέματα ανθρωπίνων δικαιωμάτων λένε ότι ένας τεράστιος αριθμός από αυτούς που πέθαναν βρίσκονταν στη χώρα ειδικά λόγω του Παγκοσμίου Κυπέλλου.
Ακολουθήστε το Business Daily στο Google news 
