Οι ευρωβουλευτές ζητούν αυστηρότερο φορολογικό έλεγχο στις εταιρείες

Ο πολλαπλασιασμός των φορολογικών σκανδάλων την τελευταία δεκαετία (Lux Leaks, Panama Papers, Paradise Papers, Pandora Papers) που αφορούν πολυεθνικές εταιρείες και ιδιώτες με μεγάλη περιουσία, αποκάλυψε την ανάγκη για τον εκσυγχρονισμό της ευρωπαϊκής νομοθεσίας προκειμένου να εξευρεθούν οριστικές λύσεις για την αντιμετώπιση των επιζήμιων φορολογικών καθεστώτων, σημειώνεται στο ψήφισμα που υιοθέτησε η ολομέλεια του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, στο οποίο περιλαμβάνονται και μεταρρυθμιστικές προτάσεις.

Δεδομένου ότι ο έντονος φορολογικός ανταγωνισμός μεταξύ των χωρών εξελίσσεται αδιάκοπα με καινοτόμους τρόπους, τόσο εντός της ΕΕ όσο και διεθνώς, οι ευρωβουλευτές δηλώνουν στο ψήφισμά τους, ότι «η ΕΕ πρέπει να επανεξετάσει και να εντείνει τις προσπάθειές της για την καταπολέμηση των φορολογικών πρακτικών που στερούν από τα κράτη μέλη σημαντικά έσοδα, οδηγούν σε αθέμιτο ανταγωνισμό και υπονομεύουν την εμπιστοσύνη των πολιτών».

Στο ψήφισμα, το οποίο εγκρίθηκε με 506 ψήφους υπέρ, 81 ψήφους κατά και 99 αποχές, εκπονήθηκε από την Ορόρ Λαλίκ (Σοσιαλιστές, Γαλλία), που δήλωσε στο Κοινοβούλιο ότι «ενώ ο φορολογικός ανταγωνισμός μεταξύ των χωρών δεν είναι από μόνος του προβληματικός, ο τρόπος με τον οποίο οι χώρες χρησιμοποιούν τα φορολογικά τους καθεστώτα και τις πολιτικές τους για την προσέλκυση επιχειρήσεων και κερδών θα πρέπει να διέπεται από κοινές αρχές». Η επίβλεψη σε αυτόν τον τομέα είναι ανεπαρκής, λένε οι ευρωβουλευτές, διότι η πολιτική και η νομοθεσία δεν έχουν συμβαδίσει με τα νέα φορολογικά καθεστώτα που έχουν εμφανιστεί κατά τα τελευταία 20 έτη.

Διορθώσεις στο σύστημα της ΕΕ

Οι ευρωβουλευτές διατυπώνουν σειρά προτάσεων για την ταχεία βελτίωση της πολιτικής σχετικά με τις επιζήμιες φορολογικές πρακτικές και ζητούν:

1. Να οριστεί το «ελάχιστο επίπεδο οικονομικής υπόστασης», δηλ. το όριο της οικονομικής δραστηριότητας σε μια χώρα κάτω από το οποίο μια εταιρεία δεν μπορεί να θεωρηθεί ότι είναι πραγματικά εγκατεστημένη εκεί.
2. Να εκδώσει η Επιτροπή κατευθυντήριες γραμμές σχετικά με τον τρόπο σχεδιασμού δίκαιων και διαφανών φορολογικών κινήτρων με λιγότερους κινδύνους στρέβλωσης της ενιαίας αγοράς.
3. Να αξιολογηθεί από την Επιτροπή η αποτελεσματικότητα των πλαισίων για την ευρεσιτεχνία και άλλων καθεστώτων διανοητικής ιδιοκτησίας.
4. Οι ειδικές ανά χώρα συστάσεις που εκδίδονται κάθε χρόνο στο πλαίσιο του Ευρωπαϊκού Εξαμήνου, να χρησιμοποιούνται επίσης για την αντιμετώπιση του επιθετικού φορολογικού σχεδιασμού.

Μεταρρύθμιση του Κώδικα Δεοντολογίας για τη Φορολογία των Επιχειρήσεων

Το σημαντικότερο είναι ότι οι ευρωβουλευτές ζητούν τη συνολική μεταρρύθμιση του Κώδικα Δεοντολογίας για τη Φορολογία των Επιχειρήσεων, ενός εργαλείου που χρησιμοποιείται για την αντιμετώπιση του επιζήμιου φορολογικού ανταγωνισμού. Τα κριτήρια, η διακυβέρνηση και το πεδίο εφαρμογής του κώδικα δεοντολογίας θα πρέπει να αναθεωρηθούν, σύμφωνα με το Κοινοβούλιο.

Εστιάζοντας στα «προτιμησιακά φορολογικά καθεστώτα», τα ισχύοντα κριτήρια του Κώδικα για τον χαρακτηρισμό μιας φορολογικής πρακτικής ως επιζήμιας, είναι παρωχημένα, σύμφωνα με το ψήφισμα, καθώς τα καθεστώτα στα οποία αναφέρεται, έχουν πλέον αντικατασταθεί από άλλα συστήματα. «Τα αναθεωρημένα κριτήρια και το πεδίο εφαρμογής τους θα πρέπει να είναι ευρύτερα και να περιλαμβάνουν ένα κριτήριο πραγματικού φορολογικού συντελεστή, σύμφωνα με τον διεθνώς συμφωνηθέντα ελάχιστο πραγματικό φορολογικό συντελεστή, καθώς και σαφείς απαιτήσεις οικονομικής ουσίας».

Η διακυβέρνηση θα πρέπει επίσης να μεταρρυθμιστεί ώστε να καταστούν οι αποφάσεις δεσμευτικές και η διαδικασία λήψης αποφάσεων πιο διαφανής και αποτελεσματική.

Τα μέλη του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου κατάρτισαν επίσης λεπτομερές σχέδιο για την ανάπτυξη ενός «πλαισίου για τις επιθετικές φορολογικές ρυθμίσεις και τους χαμηλούς συντελεστές», το οποίο θα αντικαταστήσει τελικά τον ισχύοντα Κώδικα. «Τα Pandora Papers μας υπενθυμίζουν τη σημασία της εφαρμογής κοινών και φιλόδοξων ευρωπαϊκών κανόνων για την εξάλειψη του φορολογικού ντάμπινγκ μεταξύ των κρατών μελών, με την παράλληλη καταπολέμηση των φορολογικών παραδείσων εκτός της ΕΕ. Η παρούσα έκθεση τονίζει ότι ο ισχύων κώδικας δεοντολογίας είναι απαρχαιωμένος. Το Κοινοβούλιο ζητεί την επικαιροποίησή του προκειμένου να ενισχυθούν τα κριτήρια για την κατάρτιση του καταλόγου των φορολογικών παραδείσων. Ζητά ακόμα, οι συστάσεις του Κώδικα να είναι νομικά δεσμευτικές προκειμένου να καταπολεμηθούν αποτελεσματικά οι επιζήμιες φορολογικές πρακτικές και ο επιθετικός φορολογικός ανταγωνισμός», δήλωσε η εισηγήτρια Ορόρ Λαλίκ.

Σύμφωνα με τις συντηρητικές εκτιμήσεις του ΟΟΣΑ σχετικά με τη διάβρωση της φορολογικής βάσης και τη μετατόπιση των κερδών (BEPS), το κόστος των πρακτικών αυτών ανέρχεται περίπου στο 4-10% των παγκόσμιων εσόδων από τον φόρο εισοδήματος εταιρειών, ήτοι 84-202 δισ. ευρώ ετησίως.