Στροφή στην οικονομία της επιχειρεί να κάνει η Σαουδική Αραβία «κλείνοντας το μάτι» σε πιο πράσινες πηγές ενέργειας. Ο μεγαλύτερος εξαγωγέας αργού στον κόσμο, η Σαουδική Αραβία στρέφεται στην αγορά του πράσινου υδρογόνου επιχειρώντας να αποκτήσει πρωταγωνιστική θέση στην παγκόσμια αγορά, μία αγορά που το Bloomberg εκτιμά ότι θα φτάσει σε αξία τα 700 δισ. δολάρια έως το 2050.
Η πίεση στις τιμές του πετρελαίου αλλά και η στροφή των κυβερνήσεων παγκοσμίως σε εναλλακτικές πηγές ενέργειας ώστε να αναχαιτιστεί η κλιματική αλλαγή, οδηγεί τη Σαουδική Αραβία στο να ανοίξει δρόμους σε άλλες αγορές, πέραν του πετρελαίου. Έτσι στα σχέδιά της είναι η δημιουργία ενός εργοστασίου που τροφοδοτείται εξ ολοκλήρου από ηλιακή και αιολική ενέργεια με στόχο να γίνει μία από τις μεγαλύτερες μονάδες πράσινου υδρογόνου στον κόσμο.
Πρόκειται για μια επένδυση ύψους 5 δισ. δολαρίων σε μία έκταση στην Ερυθρά Θάλασσα σε μέγεθος που ισοδυναμεί με εκείνο του Βελγίου. Υπεύθυνος για το έργο είναι ο Πίτερ Τέριου, τέως CEO της γερμανικής RWE AG, που σημειώνει ότι πρόκειται για μία από τις μεγαλύτερες προκλήσεις στην καριέρα του και χρειάστηκε, όπως λέει, δύο χρόνια σχεδιασμού για να φτάσουν στην έναρξη της εκτέλεσης του έργου.
Ήδη οι μεγαλύτερες οικονομίες του κόσμου στρέφονται προς την επιλογή του υδρογόνου, με την Ευρωπαϊκή Ένωση να έχει δεσμεύσει 500 δισ. δολάρια για να αναπτύξει τις υποδομές της. Αυτό ενδεχομένως σημαίνει πολλούς πιθανούς πελάτες για το εργοστάσιο που ονομάζεται Helios Green Fuels που φιλοδοξεί να έχει από τα μικρότερα κόστη παραγωγής παγκοσμίως που θα μπορούσε να φθάσει τα 1,50 δολ. ανά κιλό έως το 2030. Αυτό είναι φθηνότερο από οποιοδήποτε υδρογόνο παράγεται από μη ανανεώσιμες πηγές σήμερα. Το τρέχον κόστος παραγωγής ενός κιλού είναι λίγο κάτω από 5 δολάρια.
Το μεγαλεπίβολο αυτό σχέδιο εντάσσεται στο πρόγραμμα για την πράσινη πόλη Neom – όπως ονομάζεται το project συνολικής αξίας 500 δισ. δολαρίων που είχε ανακοινώσει ήδη από το 2017 ο πρίγκιπας διάδοχος της Σαουδικής Αραβίαο Μοχάμεντ μπιν Σαλμάν. «Η ΝΕΟΜ θα οικοδομηθεί σε πράσινα θεμέλια, γεγονός που θα της δώσει τη μοναδική ευκαιρία να ξεχωρίσει από όλα τα άλλα μέρη που οικοδομήθηκαν στη διάρκεια εκατοντάδων ετών» είχε δηλώσει στο παρελθόν ο πρίγκιπας Μοχάμεντ που, όπως έγραφε το Business Daily, ηγείται μίας προσπάθειας αναμόρφωσης του οικονομικού μοντέλου της χώρας ώστε να απεξαρτηθεί από το πετρέλαιο.
Μάλιστα στο πλαίσιο αυτό πριν το τέλος του πρώτου τριμήνου της χρονιάς ξεκινάει η κατασκευή της πρώτης ζώνης της πράσινης πόλης που σχεδιάζει, αυτής που ονομάζεται «The Line» και αφορά σε μία έκταση μήκους 170 χλμ. Η πόλη θα έχει 1 εκατ. κατοίκους και θα δημιουργήσει 380.000 θέσεις εργασίας έως το 2030.
«Η ΝΕΟΜ θα βρίσκεται πάνω σε μία από τις σημαντικότερες οικονομικές αρτηρίες του κόσμου, μέσω της οποίας ρέει σχεδόν το 1/10 των παγκόσμιων εμπορικών συναλλαγών», είχε δηλώσει ο πρίγκιπας, αναφερόμενος στα σχέδια για την περιοχή που περιλαμβάνουν μια γέφυρα που θα διασχίζει την Ερυθρά Θάλασσα και θα την ενώνουν με την Αίγυπτο και την υπόλοιπη Αφρική. Η έκταση αυτή θα φτάνει περίπου τα 26 εκατ. στρέμματα από την Ιορδανία και έως την Αίγυπτο δημιουργώντας την πρώτη ανεξάρτητη, ειδική ζώνη στον κόσμο που θα εκτείνεται σε τρεις χώρες. Η στρατηγική της τοποθεσία θα διευκολύνει επίσης την ταχεία εξέλιξη της ζώνης σε παγκόσμιο κόμβο, όπως ελπίζουν οι υπεύθυνοι σχεδιασμού του έργου, ενώ η πόλη θα χρησιμοποιεί μόνο ανανεώσιμες πηγές ενέργειας για τις ενεργειακές της ανάγκες.
Ωστόσο, ο πρίγκιπας μέχρι στιγμής δεν φαίνεται ότι έχει καταφέρει να συγκεντρώσει τα κεφάλαια που χρειάζονται για το εγχείρημα, ενώ δεν έχει καταφέρει να δώσει απαντήσεις σε μεγάλα ερωτήματα όπως πώς θα γίνει η αλλαγή στο οικονομικό μοντέλο χωρίς σύγκρουση δηλαδή με τις πιο παραδοσιακές και συντηρητικές πλευρές και το θρησκευτικό καθεστώς της χώρας.
Στο μεταξύ, η οικονομία της Σαουδικής Αραβίας δέχτηκε μεγάλα χτυπήματα το 2020 με τη μεγάλη πτώση στις τιμές του πετρελαίου λόγω των ακραίων αλλαγών στη ζήτηση που έφερε η πανδημία. Είναι ενδεικτικό ότι στο 2ο τρίμηνο του 2020 το έλλειμμα της χώρας έφτασε έως και τα 29 δισ. δολάρια, με τα έσοδα από το πετρέλαιο να είναι μειωμένα κατά 45%. Συνολικά για το 2020 οι εκτιμήσεις για το έλλειμμα φτάνουν τα 79 δισ. δολάρια ή 12% του ΑΕΠ της, με τα έσοδα από το πετρέλαιο να έχουν σημειώσει πτώση 30%. Το ΔΝΤ εκτιμά ότι το 2020 η οικονομία της χώρας συρρικνώθηκε κατά 5,4%. Για το 2021 οι προβλέψεις θέλουν να έχει η χώρα τη μεγαλύτερη ανάπτυξη στην περιοχή που θα φτάσει στο 3,2%.
Η πτώση των κρατικών εσόδων αναμένεται να καθυστερήσει το φιλόδοξο πρόγραμμα μεταρρύθμισης του πρίγκιπα για την αναμόρφωση της οικονομίας που βασίζεται στην αλλαγή του ενεργειακού μείγματος και μοντέλου του βασιλείου. Τον Νοέμβριο, ο ενεργειακός γίγαντας της χώρας, η Aramco, ανακοίνωσε πτώση στα κέρδη κατά 44,6% για το τρίτο τρίμηνο, καθώς η πανδημία ιού κορονοϊού μείωσε σημαντικά την παγκόσμια ζήτηση αργού πετρελαίου.
Τα μέτρα λιτότητας που έχουν ανακοινωθεί μέχρι στιγμής αναμένεται να περιορίσουν εν μέρει μόνο το δημοσιονομικό έλλειμμα της χώρας. Υπενθυμίζεται ότι τον Ιούλιο, η Σαουδική Αραβία τριπλασίασε τον ΦΠΑ στο 15%, ένα μέτρο που έχει επιβαρύνει το εισόδημα των νοικοκυριών, αύξησε τον πληθωρισμό και έπληξε τις καταναλωτικές δαπάνες. Ωστόσο, η κυβέρνηση δεν μείωσε τις δημόσιες θέσεις εργασίας και τους μισθούς εν μέσω ήδη υψηλής ανεργίας ειδικά στους νέους ενώ ταυτόχρονα τα δύο τρίτα των πολιτών δουλεύουν στο Δημόσιο.