Η Ευρωπαϊκή Ένωση λαμβάνει για πρώτη φορά συντονισμένη δράση για την αντιμετώπιση της στεγαστικής κρίσης που πλήττει εκατομμύρια πολίτες.
Σήμερα, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή παρουσιάζει ένα ολοκληρωμένο σχέδιο για την ενίσχυση του κατασκευαστικού τομέα και τη ρύθμιση των βραχυχρόνιων μισθώσεων.
Σύμφωνα με τον Τόμας Κάτνιγκ, μέλος της Ευρωπαϊκής Οικονομικής και Κοινωνικής Επιτροπής (ΕΟΚΕ), το σχέδιο στοχεύει στην αντιμετώπιση «της πιο αποσταθεροποιητικής κοινωνικής πρόκλησης στην ΕΕ».
Η κρίση αυτή επηρεάζει και τα 27 κράτη μέλη, από τις μεγάλες πόλεις έως τις αγροτικές περιοχές, όπως επισημαίνει ο Κάτνιγκ.
Τα στοιχεία είναι αποκαλυπτικά: περίπου 1,3 εκατομμύρια άνθρωποι στην ΕΕ είναι άστεγοι. Οι τιμές των κατοικιών αυξήθηκαν πάνω από 60% από το 2010 έως το 2025, ενώ τα ενοίκια σημείωσαν άνοδο κατά 29%, με ορισμένες χώρες να καταγράφουν ακόμη μεγαλύτερες αυξήσεις, σύμφωνα με την Eurostat.
Στην Εσθονία, οι τιμές πώλησης ακινήτων αυξήθηκαν κατά 250% και τα ενοίκια κατά 218% την ίδια περίοδο.
Τα αίτια της κρίσης εντοπίζονται στην οικονομική κρίση του 2008-2009 και τα επακόλουθα μέτρα λιτότητας, ενώ η κατάσταση επιδεινώθηκε μετά το 2015 λόγω της χρηματιστικοποίησης της κατοικίας, της αύξησης των τιμών γης και της κρίσης κόστους ζωής μετά την πανδημία.
Η πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν, τόνισε πως για πολλούς Ευρωπαίους η εύρεση κατοικίας αποτελεί πηγή άγχους. Το νέο «σχέδιο για οικονομικά προσιτή στέγαση» αναμένεται να παρουσιαστεί το απόγευμα.
Η Μαρί Χάιλαντ, υπεύθυνη ερευνών στην Eurofound, επισημαίνει ότι η συζήτηση για προσιτή κατοικία πρέπει να λαμβάνει υπόψη και τα εισοδήματα, τα οποία δεν έχουν αυξηθεί με τον ίδιο ρυθμό με τις τιμές των ακινήτων.
Το 2024, οι Ευρωπαίοι ξόδευαν κατά μέσο όρο το 19% του διαθέσιμου εισοδήματός τους για στέγαση, ενώ τα νοικοκυριά με χαμηλότερα εισοδήματα δαπανούσαν έως και το 37%.
Περισσότερα από 16,5 εκατομμύρια νοικοκυριά στην ΕΕ δαπανούσαν πάνω από το 40% του εισοδήματός τους για στέγαση, αντιπροσωπεύοντας το 8,2% του συνόλου.
Οι νέοι και τα νοικοκυριά με παιδιά, κυρίως οι μονογονεϊκές οικογένειες, πλήττονται περισσότερο, ενώ το 17% των πολιτών ζούσε το 2024 σε υπερπλήρεις κατοικίες.
Η στέγαση δεν αποτελεί παραδοσιακά αρμοδιότητα της ΕΕ, ωστόσο οι πιέσεις από πολιτικές ομάδες οδήγησαν την Επιτροπή να αναλάβει δράση.
Η ευρωβουλευτής Ιρένε Τινάγκλι, επικεφαλής της Επιτροπής Στέγασης, σημειώνει ότι η κρίση έχει εξαπλωθεί σε όλη την ήπειρο και δεν περιορίζεται στις μεγάλες πόλεις.
Βάσει προσχεδίου που έχει στη διάθεσή του το AFP, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή εξετάζει νομοθεσία για τη ρύθμιση βραχυπρόθεσμων μισθώσεων, όπως το Airbnb, ειδικά σε τουριστικές πόλεις όπου παρατηρείται αύξηση των ενοικίων.
Στην Ισπανία, η κρίση είναι ιδιαίτερα έντονη λόγω του ρεκόρ τουριστών το 2024, ενώ εξετάζεται η επιβολή πλαφόν στις διανυκτερεύσεις.
Η Κομισιόν επιδιώκει επίσης την ενίσχυση του κατασκευαστικού κλάδου, με στόχο την αντιμετώπιση της έλλειψης εργατικού δυναμικού μέσω προγραμμάτων μαθητείας και την τροποποίηση περιβαλλοντικών προδιαγραφών για ταχύτερη έκδοση οικοδομικών αδειών.
Εκτιμάται ότι η ΕΕ χρειάζεται πάνω από δύο εκατομμύρια νέες κατοικίες ετησίως για να καλύψει τη ζήτηση. Παράλληλα, προωθείται η διευκόλυνση επενδύσεων από κράτη μέλη και ιδιωτικό τομέα, με εκτιμώμενο ποσό έως 375 δισ. ευρώ έως το 2029.