Στο Μπελέμ της Βραζιλίας, στην καρδιά της οικολογικά απειλούμενης Αμαζονίας, πραγματοποιείται φέτος η 30ή παγκόσμια συνάντηση κορυφής για την κλιματική αλλαγή του ΟΗΕ, COP30. Σύμφωνα με διεθνή μέσα, λίγο πριν τη Διάσκεψη, ισχυρός ανεμοστρόβιλος κατέστρεψε το 90% της πόλης Rio Bonito do Iguacu, ενώ στο ίδιο το Μπελέμ οι συνέπειες της κλιματικής κρίσης επιτείνονται από τη φτώχεια και τις μεγάλες ανισότητες.
Την ίδια ώρα, στο Ιράν οι αρχές προειδοποιούν για ενδεχόμενη εκκένωση της Τεχεράνης λόγω πρωτοφανούς ξηρασίας και λειψυδρίας, γεγονός που υπογραμμίζει τις παγκόσμιες διαστάσεις του προβλήματος.
Έκθεση του ΟΗΕ που δημοσιοποιήθηκε πριν τη Διάσκεψη επισημαίνει πως ακόμη και αν τηρηθούν οι δεσμεύσεις των κυβερνήσεων, η μέση θερμοκρασία του πλανήτη θα αυξηθεί κατά 2,3 έως 2,5 βαθμούς πάνω από τα προβιομηχανικά επίπεδα. Πρόκειται για τιμή αισθητά υψηλότερη από τον στόχο της Συμφωνίας των Παρισίων. Οι πρόσφατες αποχωρήσεις των ΗΠΑ και της Αργεντινής έχουν αποδυναμώσει περαιτέρω τις συλλογικές προσπάθειες.
Μόλις το ένα τρίτο των κρατών που υπέγραψαν τη Συμφωνία των Παρισίων έχουν καταθέσει νέα εθνικά σχέδια για το κλίμα, παρά τη σχετική νομική υποχρέωση. Εάν εφαρμοστούν τα υπάρχοντα σχέδια, η αύξηση της θερμοκρασίας προβλέπεται να φτάσει τους 2,6 έως 2,8 βαθμούς. Ήδη, οι επιπτώσεις της ανόδου της θερμοκρασίας γίνονται αισθητές σε όλες τις ηπείρους.
Κλιματική δράση και διεθνείς πρωτοβουλίες
Το φαινόμενο της κλιματικής αλλαγής δεν είναι γραμμικό ούτε πλήρως αντιστρέψιμο, ενώ ενδέχεται να οδηγήσει σε «κατακλυσμιαίες καταστάσεις» κατά τους ειδικούς. Η περσινή χρονιά ήταν η θερμότερη που έχει καταγραφεί, με τη μέση παγκόσμια θερμοκρασία να ξεπερνά για πρώτη φορά τον ενάμιση βαθμό Κελσίου πάνω από τα προ-βιομηχανικά επίπεδα.
Όπως επισήμανε κλιματικός επιστήμονας, «χρόνια ανεπαρκούς δράσης των πλουσιότερων εθνών και συνεχής παραπλάνηση από τα συμφέροντα των ορυκτών καυσίμων» είναι καθοριστικοί παράγοντες για τη σημερινή κατάσταση.
Ο γενικός γραμματέας του ΟΗΕ, Αντόνιο Γκουτέρες, τόνισε στην εναρκτήρια ομιλία του ότι ο πλανήτης απέτυχε να περιορίσει την υπερθέρμανση στον στόχο του 1,5°C, καλώντας για άμεση δράση. Ο πρόεδρος της Βραζιλίας, Ιγκνάσιο Λούλα ντα Σίλβα, δήλωσε ότι η COP30 πρέπει να αποτελέσει σταθμό αλήθειας και να αγωνιστεί ενάντια στον κλιματοσκεπτικισμό, δίνοντας έμφαση στην ενεργειακή μετάβαση και την προστασία της φύσης.
Η Λατινική Αμερική, με πρωταγωνιστικό ρόλο της Βραζιλίας και της Κολομβίας, αλλά και η Κίνα διεκδικούν ηγετικό ρόλο στην παγκόσμια προσπάθεια αντιμετώπισης της κλιματικής αλλαγής. Την ίδια στιγμή, η απουσία των ΗΠΑ αποτελεί σημαντικό πλήγμα, ενώ αρκετοί μεγάλοι ρυπαντές, όπως η Ινδία και η Σαουδική Αραβία, δεν έχουν παρουσιάσει συγκεκριμένα σχέδια για την αντιμετώπιση της κρίσης.
Κρίσιμες εξελίξεις και προειδοποιήσεις
Ο Παγκόσμιος Οργανισμός Μετεωρολογίας (WMO) αναφέρει ότι τα τελευταία 11 χρόνια είναι τα θερμότερα στην ιστορία, με κάθε έτος να ξεπερνά το προηγούμενο. Οι συγκεντρώσεις αερίων θερμοκηπίου και η ωκεάνια θερμότητα έφτασαν σε επίπεδα ρεκόρ, ενώ η έκταση των πάγων της Αρκτικής και της Ανταρκτικής βρίσκεται σε ιστορικά χαμηλά.
Η αύξηση της θερμοκρασίας ενισχύει έναν φαύλο κύκλο, όπου οι συνέπειες της κλιματικής αλλαγής δυσχεραίνουν την ενεργειακή μετάβαση. Για παράδειγμα, το 2024 σημειώθηκε αύξηση 4% στην κατανάλωση ενέργειας για κλιματιστικά, ενώ οι ξηρασίες επηρέασαν αρνητικά την παραγωγή υδροηλεκτρικής και ανανεώσιμης ενέργειας.
Οι ωκεανοί βρίσκονται σε δραματικά κρίσιμη κατάσταση, απορροφώντας το 90% του θερμικού πλεονάσματος του πλανήτη. Η υποβάθμιση και η υπερθέρμανσή τους οδηγούν σε απώλεια βιοποικιλότητας και εντατικοποίηση ακραίων καιρικών φαινομένων.
Σύμφωνα με τον WMO, η κλιματική αλλαγή το 2025 συνεχίζει να προκαλεί ακραία φαινόμενα, με σημαντικές κοινωνικοοικονομικές επιπτώσεις. Η βελτίωση των εθνικών κλιματικών υπηρεσιών και η ανάπτυξη συστημάτων έγκαιρης προειδοποίησης θεωρούνται ουσιώδεις για την προσαρμογή στις νέες συνθήκες.
Πηγές: France 24, Reporterre, Common Dreams, WMO
Ακολουθήστε το Business Daily στο Google news
