«Το δις εξαμαρτείν τ’ αυτόν ουκ ανδρός σοφού», υποστήριξε πριν από πολλούς αιώνες ο αρχαίος Έλληνας ποιητής, Μένανδρος. Μία ιστορική έκφραση που περιγράφει άριστα τον τρόπο με τον οποίο η Ενωμένη Ευρώπη, σε πλήρη αντίθεση με τις ΗΠΑ, αντιδρά στην πανδημία του κορονοϊού.
Από τη μία πλευρά έχουμε τις ΗΠΑ, οι οποίες όπως ακριβώς έπραξαν στην περίοδο της χρηματοπιστωτικής κρίσης του 2008, φρόντισαν εγκαίρως να ρίξουν στον πόλεμο κατά του κορονοϊού μία εντυπωσιακή ριπή μέτρων, ώστε να θωρακίσουν την οικονομία και στις αγορές τους όχι μόνο στην τρέχουσα περίοδο της πανδημίας αλλά και κατά την επόμενη ημέρα.
Το «μπαζούκας» των ΗΠΑ…
Την πρώτη ριπή φρόντισε να ρίξει η Fed, μειώνοντας τα επιτόκια σχεδόν στο 0%, ενώ αμέσως μετά άρχισε νέο απεριόριστο –χρονικά αλλά και σε τελικό ύψος ποσού- πρόγραμμα ποσοτικής χαλάρωσης. Ο επικεφαλής της, Τζερόμ Πάουελ, με δηλώσεις του κατορθώνει να καταστήσει φανερό ότι το δικό του «ό,τι χρειαστεί» ισχύει στο ακέραιο. Η Ομοσπονδιακή Τράπεζα των ΗΠΑ είχε πράξει ακριβώς το ίδιο και μάλιστα νωρίς και κατά τη διάρκεια της κρίσης του 2008.
Ακολούθησε η πολιτική εξουσία της Ουάσιγκτον η οποία, παρά τις αρχικές παλινωδίες και πιθανώς χάρις στους ικανότατους ή έστω έξυπνους συμβούλους του Ντόναλντ Τραμπ, με πρώτο τον υπουργό Οικονομικών, Στίβεν Μνούτσιν, έσπευσε να ανακοινώσει ένα πρόγραμμα δύο τρισ. δολαρίων στο οποίο περιλαμβάνονται τα εξής μέτρα:
- Περίπου 500 δισ. δολάρια για την εγγύηση δανείων και βοήθεια προς τις επιχειρήσεις, περιλαμβανομένων 50 δισ. δολαρίων για τις αεροπορικές εταιρείες της χώρας.
- Περισσότερα από 350 δισ. δολάρια που θα διοχετευτούν σε μικρές επιχειρήσεις.
- 150 δισ. δολάρια θα ενισχύσουν τα νοσοκομεία και άλλους παρόχους υγειονομικών υπηρεσιών με εξοπλισμό και προμήθειες.
- Παροχή έως 1.200 ενήλικο Αμερικανό ο οποίος ανήκει στη χαμηλή ή μεσαία εισοδηματική τάξη και επιπλέον 500 δολάρια για κάθε παιδί.
- Επέκταση της ασφάλισης ανέργων στους τέσσερις μήνες, με ταυτόχρονη αύξηση των συνολικών παροχών κατά 600 δολάρια μηνιαίως.
Πρόκειται για ένα «πακέτο» το οποίο ξεπερνά κατά πολύ το αντίστοιχο των 800 δισ. δολαρίων επί προεδρίας Ομπάμα, κάτι απόλυτα αναγκαίο, καθώς τώρα θα πρέπει να σωθεί η συνολική οικονομία και κοινωνία και όχι μόνο το χρηματοπιστωτικό σύστημα.
Εάν, δε, στο παραπάνω πρόγραμμα στήριξης προστεθεί και το συνολικό ποσό που εκτιμάται ότι θα δαπανήσει η Fed, τότε το «μπαζούκας» των ΗΠΑ φθάνει στα έξι τρισ. δολάρια, δηλαδή στο 30% του αμερικανικού ΑΕΠ.
… και η καταστροφική γερμανική άρνηση της πραγματικότητας
Ερχόμενοι στην άλλη πλευρά του Ατλαντικού και εξετάζοντας τα συλλογικά μέτρα και όχι αυτά των κρατών-μελών που έχουν λάβει ΕΕ και ευρωζώνη, θα διαπιστώσουμε ότι η Ενωμένη Ευρώπη κάνει το ίδιο λάθος που έκανε και το 2008, όταν στην αρχή της κρίσης σχεδόν αδιαφόρησε θεωρώντας την «αμερικανική υπόθεση» και κατόπιν, όταν αυτή μετατράπηκε σε κρίση χρέους στην ευρωζώνη, με εξαίρεση τον τότε επικεφαλής της ΕΚΤ, Μάριο Ντράγκι, ο οποίος έδειξε αξιοθαύμαστη και σθεναρή αντίσταση, έδρασε ως «τιμωρός», ωθούμενη φυσικά από τη γερμανική εμμονή με την… δημοσιονομική ορθότητα.
Και αυτήν την περίοδο η ΕΚΤ πράττει αυτό που της επιτρέπουν οι κανόνες λειτουργίας της, με διευρυμένο πρόγραμμα ποσοτικής χαλάρωσης, παροχή φθηνής ρευστότητας στις τράπεζες, ενώ φρόντισε να άρει το όριο του 33% στις αγορές κρατικών ομολόγων, όπως και να καταργήσει τους όρους συμμετοχής, με αποτέλεσμα στη νέα ποσοτική χαλάρωση να ενταχθεί και η Ελλάδα, παρότι δεν διαθέτει την απαραίτητη επενδυτική βαθμίδα πιστοληπτικής αξιολόγησης.
Από την πλευρά της η Κομισιόν και μετά από αφόρητες πιέσεις, αποφάσισε, ασθμαίνουσα να άρει προσωρινά τους κανόνες του παρωχημένου πλέον Συμφώνου Σταθερότητας και Ανάπτυξης, προκειμένου οι αυξημένες κρατικές δαπάνες λόγω κορονοϊού να μην «γράφονται» στα δημοσιονομικά μεγέθη των κρατών-μελών.
Διαθέτει, όμως, η ευρωζώνη και η ΕΕ πυρομαχικά ανάλογα με αυτά των ΗΠΑ; Η απάντηση είναι θετική, αρκεί να πεισθεί το Βερολίνο (και οι δορυφόροι του Αυστρία και Ολλανδία) να… δώσει την άδεια να χρησιμοποιηθούν.
Ο Ευρωπαϊκός Μηχανισμός Στήριξης (ESM) έχει τη δυνατότητα να στηρίξει χώρες όπως η Ιταλία, η οποία ας μην ξεχνάμε είναι η τρίτη ισχυρότερη οικονομία της ζώνης του ευρώ, πράττοντάς το, όμως, χωρίς προσθήκη μνημονίου, έστω και light όπως ζητά η Γερμανία. Η επιβολή έστω και τυπικού μνημονίου σε μία οικονομία όπως η ιταλική θα στείλει ένα απόλυτο μήνυμα αδυναμίας στις αγορές για τη βιωσιμότητα της ευρωζώνης και αναγκάζοντάς την να «μαζέψει τις βαλίτσες της» και να εγκαταλείψει το ευρώ. Ιταλοί υπουργοί κατηγορούν ευθέως την Γερμανία ότι θέλει να εκμεταλλευθεί αυτή την κρίση για να «τιμωρήσει» την Ιταλία.
Παράλληλα, ενεργοποίηση χωρίς όρους του ESM θα επιτρέψει στην ΕΚΤ να προχωρήσει σε αγορές κρατικών ομολόγων στην πρωτογενή και όχι τη δευτερογενή αγορά, καθορίζοντας στην ουσία το κόστος δανεισμού των κρατών-μελών του ευρώ.
Το δεύτερο όπλο λέγεται «Ομόλογα Ειδικού Σκοπού» ή corona bonds, δηλαδή έκδοση κοινού ευρωπαϊκού χρέους, το οποίο θα στηρίζεται στους προϋπολογισμούς όλων των κρατών-μελών.
Εδώ το Βερολίνο, με τις γνωστές εμμονές του, που είναι ως φαίνεται βαθιά χαραγμένες στο υποσυνείδητο πολιτών και πολιτικών από την εποχή της Βαϊμάρης, αντιστέκεται με κάθε τρόπο, οδηγώντας την πρόσφατη Σύνοδο Κορυφής σε απόλυτο αδιέξοδο και στέλνοντας το μήνυμα ότι «ο καθένας είναι μόνος του σε αυτήν την κρίση».
Καλό θα ήταν ίσως να θυμίσει κάποιος στους Γερμανούς τη συμβουλή του πολύπειρου Μάριο Ντράγκι. Όπως έγραψε στους FT αυτή την εβδομάδα ο πρώην κεντρικός τραπεζίτης που πιστώνεται με σωτήριους χειρισμούς στη μεγάλη κρίση της ευρωζώνης: «Καθώς ερχόμαστε αντιμέτωποι με απρόβλεπτες περιστάσεις, μια αλλαγή νοοτροπίας είναι τόσο απαραίτητη σε αυτήν την κρίση όσο θα ήταν σε περιόδους πολέμου. Το σοκ που αντιμετωπίζουμε δεν είναι κυκλικό. Η απώλεια εισοδήματος δεν είναι υπαιτιότητα οποιουδήποτε από εκείνους που υποφέρουν από αυτό. Το κόστος του δισταγμού μπορεί να είναι μη αναστρέψιμο. Η μνήμη των δεινών των Ευρωπαίων στη δεκαετία του 1920 είναι αρκετή για να μας προειδοποιήσει».
Ακολουθήστε το Business Daily στο Google news 
