Ο «Μάγκας» που «έκαψε» χιλιάδες Τούρκους μικροεπενδυτές

Πολλοί μικροί επενδυτές πίστεψαν την κυβερνητική προπαγάνδα πως η οικονομία της Τουρκίας θα ξεπεράσει την παρατεταμένη οικονομική κρίση και το χρηματιστήριο θα ανακάμψει. Πλέον, βρίσκονται αντιμέτωποι με την απογοήτευση και τις οικονομικές απώλειες, καθώς το Χρηματιστήριο της Κωνσταντινούπολης «βουλιάζει», ενώ ο Ερντογάν δείχνει διάθεση να θυσιάσει ακόμα περισσότερους πολίτες στην αρένα της χρηματιστηριακής αγοράς.

Σύμφωνα με άρθρο που δημοσιεύτηκε στην αγγλόφωνη τουρκική ιστοσελίδα ενημέρωσης ahvalnews,  περισσότεροι από 65.000 ήταν οι νέοι επενδυτές που άνοιξαν λογαριασμούς στο Χρηματιστήριο της Κωνσταντινούπολης από την αρχή του χρόνου. Η τρομακτική πτώση που έχει σημειωθεί εξαιτίας της παγκόσμιας αναταραχής με τον κορονοϊό τις τελευταίες εβδομάδες τους έχει αφήσει με απώλειες που είναι δύσκολο να ξεπεράσουν.

Το Χρηματιστήριο της Κωνσταντινούπολης έχει χάσει περισσότερο από 15% από την 23^η Ιανουαρίου πέφτοντας από τις 123.556 μονάδες σε κάτω από 110.000 την Παρασκευή και πλέον έχει χάσει και το όριο των 100.000 μονάδων, υποχωρώντας στις 96.000 μονάδες.

Αν και οι απώλειες είναι σημαντικές, είναι πολύ μεγαλύτερες αν αναλογιστούμε πως θα μπορούσαν να βγάλουν περισσότερα χρήματα από τις καταθέσεις στις τράπεζες και τα κέρδη του δολαρίου. Η τουρκική λίρα έχει χάσει περίπου 5% έναντι του αμερικανικού νομίσματος και οι αποδόσεις των καταθέσεων σε δολάρια αυξάνονται.

Αν και η τελευταία «βουτιά» του τουρκικού χρηματιστηρίου συνδέεται με την επιδημία του κορονοϊού, η κατάσταση στην Τουρκία μπορεί να είναι ελαφρώς χειρότερη από ότι δείχνει. Το Χρηματιστήριο της Κωνσταντινούπολης κατέγραψε ανοδική τροχιά από τα μέσα Οκτωβρίου μέχρι τις 23 Ιανουαρίου, καθώς ήταν ξεκάθαρο πως η αμερικανική Fed δεν θα έσφιγγε περισσότερο τη νομισματική της πολιτική. Η αγορά τότε έσπασε ρεκόρ απόδοσης σε όρους τουρκικής λίρας ξεπερνώντας τις 123.000 μονάδες.

Οι ειδικοί είπαν πως τα οικονομικά στοιχεία και η διαχείριση της οικονομίας από την Τουρκία έχουν πάρει μια θετική στροφή και πως η κατάσταση στις παγκόσμιες αγορές θα παρέμενε σταθερή για μεγάλο διάστημα. Μερικοί είχαν δηλώσει πως περιμένουν ότι ο δείκτης BIST 100 του Χρηματιστηρίου της Κωνσταντινούπολης θα μπορούσε να φτάσει μέχρι και τις 135.000 μονάδες.

Αυτή η θετική ατμόσφαιρα πυροδότησε την πιο γρήγορη είσοδο επενδυτών στην χρηματιστηριακή αγορά από το 2018. Σίγουρα η ταχύτατη μείωση στα επιτόκια καταθέσεων και ομολόγων εκείνη την εποχή, σε συνδυασμό με τη στασιμότητα των τιμών συναλλάγματος ήταν οι άλλοι παράγοντες που υποστήριξαν αυτή την τάση. Ο αριθμός των μετόχων στο Χρηματιστήριο της Κωνσταντινούπολης αυξήθηκε σε 1.268.000 στις 10 Φεβρουαρίου από 1.203.000 που ήταν στην αρχή της χρονιάς.

Όμως ο πιο σημαντικός παράγοντας που έχει προσπεραστεί κατά την διάρκεια αυτή της εσωτερικής στροφής στις μετοχές, είναι η αδιαφορία των ξένων επενδυτών, που κατείχαν περίπου τα δυο τρίτα των μετοχών που διαπραγματεύονται στο χρηματιστήριο. Ο βασικός δείκτης ανέβηκε κατά 31% μεταξύ 16 Οκτωβρίου και 23 Ιανουαρίου, όμως η συμμετοχή των ξένων επενδυτών παρέμεινε στάσιμα.

Το... μακρύ χέρι του Ταγίπ Ερντογάν

Μετά την άνοδο χωρίς την συμμετοχή των ξένων, μερικοί άρχισαν να μιλούν για έναν κερδοσκόπο γνωστό ως «Μάγκα» (Dude), ή όπως αποκαλείται στα τουρκικά Χερίφ (Herif). Στην πραγματικότητα ο «Μάγκας» δεν είναι ένας ιδιώτης επενδυτής, αλλά το ίδιο το τουρκικό κράτος.

Ο κόσμος έχει αρχίσει να αντιλαμβάνεται πως ο «Μάγκας» είναι στην πραγματικότητα το Ταμείο Διαχείρισης Κρατικού Πλούτου της Τουρκίας, στο οποίο θέση προέδρου έχει ο ίδιος ο πρόεδρος Ταγίπ Ερντογάν. Έτσι, στην πραγματικότητα οι κρατικές αρχές, που καθορίζουν τα επιτόκια, μέσω της κεντρικής τράπεζας, και επηρεάζουν καθοριστικά με παρεμβάσεις των υπό δημόσιο έλεγχο τραπεζών τη συναλλαγματική ισοτιμία της λίρας, έχουν βρει τον τρόπο να χειραγωγούν και τις μετοχές.

Έτσι, η χρηματιστηριακή αγορά γίνεται ακόμα ένα ψευδεπίγραφο βαρόμετρο που κάνει την οικονομία της χώρας να δείχνει καλύτερη από ότι είναι πραγματικά.

Φυσικά, δεν μπορεί να υπάρξει κάποια έρευνα από τις εποπτικές αρχές της Τουρκίας για τις δραστηριότητες του «Μάγκα». Όπως σε πολλές άλλες χώρες, και στην Τουρκία η χειραγώγηση της αγοράς αποτελεί έγκλημα με βαριές οικονομικές ποινές και φυλάκιση, όμως ο νόμος δεν ισχύει για τον «Μάγκα». Ποια αρχή θα μπορούσε να ελέγξει τις χρηματιστηριακές κινήσεις ενός Ταμείου με πρόεδρο τον Ερντογάν;

Οι ξένοι επενδυτές, που θα μπορούσαν να διαμαρτυρηθούν για τη χειραγώγηση, δεν έχουν λόγους να το κάνουν γιατί είναι κερδισμένοι από το «φούσκωμα» των τιμών από τον «Μάγκα». Για παράδειγμα, οι ξένοι επενδυτές μετέτρεψαν την άνοδο του τουρκικού χρηματιστηρίου σε μεγάλη ευκαιρία εξόδου, πουλώντας μετοχές που άξιζαν σχεδόν 800 εκατ. δολάρια όσο οι τιμές ήταν υψηλές, τον Φεβρουάριο.

Είναι γνωστό, επίσης, πως οι ξένοι επενδυτές συνέχισαν να πωλούν μετοχές την τελευταία εβδομάδα όταν οι παγκόσμιες αγορές συνταράχθηκαν από τον κοροναϊό. Αυτό κάνει τώρα τον οικονομικό αντίκτυπο ακόμα μεγαλύτερο για τους μικρούς ντόπιους επενδυτές, που αγόρασαν μετοχές σε φουσκωμένες τιμές και «εγκλωβίστηκαν». Τώρα, το μόνο που μπορούν να κάνουν, αν δεν θέλουν η αρνητική υπεραξία να μετατραπεί σε οριστική ζημιά, είναι να περιμένουν αν ο «Μάγκας» θα καταφέρει να ανεβάσει και πάλι τις τιμές, σε μια διεθνή συγκυρία κάθε άλλο παρά ευνοϊκή για το τουρκικό Χρηματιστήριο...