Ο Ντόναλντ Τραμπ εξελέγη ο 47ος πρόεδρος των Ηνωμένων Πολιτειών, κερδίζοντας 277 εκλέκτορες έναντι 224 της Κ. Χάρις, με το Ρεπουμπλικανικό κόμμα να κατακτά τη Γερουσία με 51 έδρες και όπως όλα δείχνουν να κερδίζει και τη Βουλή των Αντιπροσώπων, καθώς έχει 196 έδρες έναντι 176 των Δημοκρατικών.
Πρόκειται, όπως αναφέρει σε ανάλυσή του το Bloomberg, για ένα από το μεγαλύτερα πολιτικά comeback στην πολιτική ιστορία των ΗΠΑ, με τον 78χρονο Τραμπ να κερδίζει, έχοντας πριν καταδικαστεί για κακουργήματα, έχοντας επιζήσει από δύο απόπειρες δολοφονίας και έχοντας χρησιμοποιήσει, σε πάρα πολλές περιπτώσεις, ακραία ρητορική
Εξελέγη σε μια χώρα βαθιά διχασμένη για τη μετανάστευση, τις αμβλώσεις και την εξωτερική πολιτική, οι πολίτες της οποίας συνεχίζουν να έχουν αρκετά οικονομικά προβλήματα, κυρίως λόγω της πρόσφατης εκτίναξης του πληθωρισμού. «Μόλις γίναμε μάρτυρες της μεγαλύτερης πολιτικής επιστροφής στην ιστορία των Ηνωμένων Πολιτειών της Αμερικής», είπε ο ίδιος στην πρώτη ομιλία του μετά τα αποτελέσματα.
Εσωτερικά, το αποτέλεσμα δίνει στο κόμμα του το πάνω χέρι στη μάχη του επόμενου έτους για να ξαναγράψει τον φορολογικό κώδικα και τέσσερα χρόνια για να αναδιαμορφώσει το ομοσπονδιακό δικαστικό σώμα. Ο Τραμπ έχει υποσχεθεί μεγάλες αλλαγές κατά την επιστροφή του στην εξουσία, από μια σαρωτική καταστολή της μετανάστευσης έως την κατάργηση σειράς ρυθμιστικών – εποπτικών διατάξεων, καθώς και μεγάλες περικοπές στις ομοσπονδιακές δαπάνες, μείωση δημοσίων υπαλλήλων αλλά και επιθέσεις στους πολιτικούς του εχθρούς.
Σε διεθνές επίπεδο, η επιστροφή του Τραμπ θα μπορούσε να θέσει υπό αμφισβήτηση τις δεσμεύσεις των ΗΠΑ για την ασφάλεια - ειδικά στην Ουκρανία. Ο Τραμπ υποσχέθηκε επίσης να ενισχύσει τον εμπορικό ανταγωνισμό με την Κίνα και να επιβάλει δασμούς και σε άλλες χώρες - κινήσεις που θα μπορούσαν να ανατρέψουν το παγκόσμιο εμπόριο. Ο Τραμπ πέτυχε τη νίκη του καθώς οι ψηφοφόροι σε όλες τις ΗΠΑ κατέστησαν πιο συντηρητικοί, επιτρέποντάς του να κερδίσει βασικές πολιτείες, όπως η Πενσυλβάνια, η Τζόρτζια και η Βόρεια Καρολίνα.
Τα exit poll έδειξαν ότι παρά το γεγονός ότι η Χάρις εστιάζει σε μεγάλο βαθμό στην προσέλευση γυναικών ψηφοφόρων - ελπίζοντας ότι η απογοήτευση μετά την ανατροπή των ομοσπονδιακών δικαιωμάτων προστασίας των αμβλώσεων από το Ανώτατο Δικαστήριο θα βοηθούσε να διευρύνει το πλεονέκτημά της - δεν ήταν σε θέση να βελτιώσει τα ποσοστά της. Αλλά ο Τραμπ, ο οποίος αφιέρωσε σημαντικούς πόρους για να στοχεύσει νέους και άνδρες που ανήκουν σε μειονότητες, κατόρθωσε να κερδίσει τους μαύρους αλλά και τους ισπανόφωνους ή τουλάχιστον να αυξήσει σημαντικά τα ποσοστά του σε αυτές τις δύο κατηγορίες ψηφοφόρων.
Οι εκλογές κρίθηκαν σε μεγάλο βαθμό από την απογοήτευση των Αμερικανών μετά την πανδημία με τον υψηλό πληθωρισμό, το κύμα μεταναστών στα νότια σύνορα και τις αυξανόμενες πολιτιστικές διαφορές.
Η επιστροφή του Τραμπ στον Λευκό Οίκο αντιπροσωπεύει μια καταστροφή για τους Δημοκρατικούς, οι οποίοι συσπειρώθηκαν γρήγορα γύρω από τη Χάρις για να αποτύχουν και πάλι να αποτρέψουν έναν άνθρωπο που έθεσαν ως υπαρξιακή απειλή για την ίδια τη δημοκρατία να επιστρέψει στην εξουσία. Βασικό θέμα που έκρινε το αποτέλεσμα δεν ήταν άλλο από την οικονομία, με τους ψηφοφόρους να δείχνουν μεγαλύτερη εμπιστοσύνη στον Τραμπ.
Οι δημοσκοπήσεις έδειξαν ότι υπήρχε νοσταλγία των ψηφοφόρων για την πρώτη θητεία του Τραμπ, πριν χτυπήσει η πανδημία, όταν τα εισοδήματα για το τυπικό αμερικανικό νοικοκυριό αυξήθηκαν πολύ πιο γρήγορα από ό,τι επί Μπάιντεν. Η Χάρις προσπάθησε να τονίσει τις πιο σκοτεινές στιγμές εκείνης της εποχής, συμπεριλαμβανομένης της απόπειρας εξέγερσης στο Καπιτώλιο των ΗΠΑ στις 6 Ιανουαρίου 2021, και τις προειδοποιήσεις από τους πρώην βοηθούς του για αντιδημοκρατικές παρορμήσεις.
Ο Τραμπ έρχεται τώρα αντιμέτωπος με τη διακυβέρνηση μιας χώρας που βρίσκεται σε βαθιά αντίφαση με τον εαυτό. Δεσμεύθηκε να απελάσει εκατομμύρια παράνομους μετανάστες και, εάν χρειαστεί, να αναπτύξει τον στρατό στο εσωτερικό. Τώρα που οι συντηρητικοί που τοποθέτησε στο Ανώτατο Δικαστήριο έχουν παραχωρήσει στους προέδρους ασυλία για επίσημες ενέργειες, ο Τραμπ θα επιστρέψει στον Λευκό Οίκο λιγότερο περιορισμένος από το νόμο και με θεσμικές γνώσεις που απέκτησε από την πρώτη του θητεία.
Οι τελευταίες ημέρες της προσπάθειας επιστροφής του Τραμπ σημαδεύτηκαν από την εμπρηστική ρητορική του, συμπεριλαμβανομένης μιας συγκέντρωσης που πραγματοποιήθηκε στο Madison Square Garden στη Νέα Υόρκη που περιελάμβανε πληθώρα ρατσιστικών σχολίων.
Ωστόσο, οι ηγέτες των επιχειρήσεων, πολλοί από τους οποίους απέφευγαν τον Τραμπ μετά την αποχώρησή του το 2021, επέστρεψαν στο πλευρό του, «γοητευμένοι» από υποσχέσεις για μείωση των εταιρικών φορολογικών συντελεστών, άρση των κανονισμών και κάποιες αναπτυσσόμενες βιομηχανίες όπως τα κρυπτονομίσματα.
Η μεγάλη επιστροφή
Σε λιγότερο από τέσσερα χρόνια, ο Τραμπ κατάφερε μια εκπληκτική πολιτική ανάκαμψη που φαινόταν απίθανη όταν άφησε την εξουσία στις 20 Ιανουαρίου 2021, παρακάμπτοντας την ορκωμοσία του Μπάιντεν και καταγγελίες ότι ευθύνεται για την επίθεση στο Καπιτώλιο. Ο Γκρόβερ Κλίβελαντ είναι ο μόνος άλλος πρόεδρος των ΗΠΑ που έχασε μια υποψηφιότητα επανεκλογής και επέστρεψε για να κερδίσει άλλη μια μη συνεχόμενη θητεία.
Τα προβλήματα του Τραμπ πολλαπλασιάστηκαν το 2022 όταν το FBI ερεύνησε το σπίτι του στο Μαρ-α-Λάγκο για να ανακτήσει άκρως απόρρητα έγγραφα που αφαιρέθηκαν κατά τη διάρκεια της θητείας του.
Παρά αυτές τις προκλήσεις, ο Τραμπ επισημοποίησε την τρίτη του υποψηφιότητα για τον Λευκό Οίκο τον Νοέμβριο του 2022. Υποστηριζόμενος από μια μικρή, δεμένη ομάδα ο Τραμπ κατατρόπωσε γρήγορα τους κύριους αντιπάλους του . Χλεύαζε ανελέητα κορυφαίους αντιπάλους όπως τον κυβερνήτη της Φλόριντα Ρον ΝτεΣάντις και την πρώην κυβερνήτη της Νότιας Καρολίνας Νίκι Χέιλι.
Η καθοριστική στιγμή της προεκλογικής εκστρατείας του Τραμπ ήρθε σε μια συγκέντρωση του Ιουλίου, όταν έπεσε θύμα απόπειρας δολοφονίας, αλλά φρόντισε να ξανασηκωθεί παρά το ότι είχε δεχθεί πλήγμα και με υψωμένη γροθιά να χαιρετήσει το ακροατήριό του
Παρόλο που η Χάρις είχε τεράστιο οικονομικό πλεονέκτημα στην τελική ευθεία, ο Τραμπ κατάφερε να προσελκύσει νέους χρηματοδότες από τη Silicon Valley και μεγάλους δωρητές όπως ο Μασκ, ο οποίος χρησιμοποίησε επίσης την πλατφόρμα X για να τον υποστηρίξει, συχνά με όχι και τόσο «συμβατές» μεθόδους.
Οι φιλόδοξες υποσχέσεις
Στο οικονομικό μέτωπο, ο Τραμπ έχει υποσχεθεί να αναιρέσει πολλές πολιτικές Μπάιντεν, συμπεριλαμβανομένων τμημάτων του νόμου για τη μείωση του πληθωρισμού που παρείχε υποστήριξη στα ηλεκτρικά οχήματα και στην καθαρή ενέργεια. Ο Τραμπ πρότεινε επίσης ότι ως πρόεδρος θα επιδιώξει μεγαλύτερη επιρροή στην Ομοσπονδιακή Τράπεζα των ΗΠΑ και θα μειώσει τα ρυθμιστικά βάρη, ιδίως για ψηφιακά περιουσιακά στοιχεία όπως τα κρυπτονομίσματα.
Αλλά ενώ το οικονομικό πρόγραμμα τον βοήθησε να κερδίσει, οι οικονομολόγοι προειδοποιούν τα σχέδια του Τραμπ να ανανεώσει τις φορολογικές περικοπές που λήγουν και να προσφέρει μυριάδες άλλες ελαφρύνσεις - εκτός από τους προτεινόμενους δασμούς του - απειλούν περισσότερο τον πληθωρισμό και αυξάνουν το εθνικό χρέος. Ο εκλεγμένος πρόεδρος απέρριψε ισχυρισμούς ότι οι δασμοί θα μειώσουν ή θα εκτρέψουν τις εμπορικές ροές και θα χτυπήσουν τις αλυσίδες εφοδιασμού.
Η άνοδός του μπορεί επίσης να ανατρέψει τις παγκόσμιες συμμαχίες. Ο Τραμπ εξέφρασε σκεπτικισμό για την Ευρωπαϊκή Ένωση και το ΝΑΤΟ, αμφισβήτησε την υποστήριξη της Αμερικής στην Ουκρανία και πρότεινε η Ταϊβάν να πληρώσει για την προστασία των ΗΠΑ.
Η επιστροφή του στην εξουσία είναι πιθανό να ενθαρρύνει τους δεξιούς συμμάχους όπως ο Βίκτορ Όρμπαν της Ουγγαρίας, ενώ θα προκαλέσει συναγερμό σε άλλες ξένες πρωτεύουσες, όπως το Κίεβο, καθώς ο πόλεμος Ουκρανίας-Ρωσίας συνεχίζεται.