Ανθεκτική εμφανίστηκε η παγκόσμια οικονομία στην «επίθεση» των πληθωριστικών πιέσεων, αλλά σίγουρα «μπορούμε και καλύτερα», όπως τόνισε η επικεφαλής του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου, Κρισταλίνα Γκεοργκίεβα.
Υπογράμμισε, μιλώντας στην έναρξη των ετήσιων εργασιών του ΔΝΤ και της Παγκόσμιας Τράπεζας, ότι η θετική είδηση για όλους είναι το γεγονός ότι το «παγκόσμιο κύμα πληθωρισμού» έχει υποχωρήσει, χάρη σε έναν συνδυασμό νομισματικής πολιτικής, μείωσης των προβλημάτων στις αλυσίδες εφοδιασμού και αποκλιμάκωσης των τιμών ενέργειας αλλά και τροφίμων.
Όλα τα παραπάνω επιτεύχθηκαν χωρίς η παγκόσμια οικονομία να διολισθήσει σε ύφεση, αλλά και χωρίς να χαθούν πάρα πολλές θέσεις εργασίας, όπως για παράδειγμα συνέβη κατά την περίοδο της πανδημίας. Οι αγορές εργασίας ΗΠΑ και ευρωζώνης βρίσκονται σε διαδικασία αποθέρμανσης και αυτό, σύμφωνα με την επικεφαλής του ΔΝΤ, αποτελεί μία μεγάλη κατάκτηση.
Πώς, όμως, η παγκόσμια οικονομία τα κατάφερε; Η κα Γκεοργκίεβα υποστήριξε ότι αυτό επετεύχθη, χάρη σε «ισχυρά πολιτικά και θεσμικά θεμέλια που οικοδομήθηκαν με την πάροδο του χρόνου και από τη διεθνή πολιτική συνεργασία, καθώς οι χώρες έμαθαν να ενεργούν γρήγορα και να ενεργούν από κοινού. Επωφελούμαστε από την ανεξαρτησία των κεντρικών τραπεζών στις προηγμένες οικονομίες και σε πολλές αναδυόμενες αγορές, τις πολυετείς προληπτικές μεταρρυθμίσεις στον τραπεζικό τομέα, την πρόοδο που έχει σημειωθεί στην οικοδόμηση δημοσιονομικών θεσμών και την ανάπτυξη ικανοτήτων παγκοσμίως».
Οι δυσάρεστες ειδήσεις
Φυσικά δεν είναι όλα ρόδινα για την παγκόσμια οικονομία, φρόντισε να επισημάνει η κα Γκεοργκίεβα, καθώς μπορεί τα ποσοστά πληθωρισμού να μειώνονται, αλλά το υψηλότερο επίπεδο τιμών για αρκετά προϊόντα και υπηρεσίες παραμένει.
«Οι οικογένειες πονάνε, οι άνθρωποι είναι θυμωμένοι. Οι προηγμένες οικονομίες είδαν τα ποσοστά πληθωρισμού σε υψηλά επίπεδα που δεν έχουν ξαναγίνει ποτέ σε μια γενιά. Το ίδιο συνέβη και σε πολλές αναδυόμενες οικονομίες της αγοράς. Κοιτάξτε όμως πόσο άσχημη ήταν η κατάσταση για τις χώρες με χαμηλό εισόδημα. Σε επίπεδο χώρας και σε επίπεδο ατόμων, ο πληθωρισμός πλήττει πάντα τους φτωχούς περισσότερο Ακόμη χειρότερα, βρισκόμαστε σε ένα δύσκολο γεωπολιτικό περιβάλλον. Ανησυχούμε όλοι πολύ για την επέκταση των συγκρούσεων στη Μέση Ανατολή και το ενδεχόμενο να αποσταθεροποιήσει τις περιφερειακές οικονομίες και τις παγκόσμιες αγορές πετρελαίου και φυσικού αερίου. Ο ανθρωπιστικός της αντίκτυπος, παράλληλα με τους παρατεταμένους πολέμους στην Ουκρανία και αλλού, είναι σπαρακτικός.
Και συν τοις άλλοις, όλα αυτά συμβαίνουν σε μια εποχή που οι προβλέψεις μας υποδεικνύουν σε έναν αδυσώπητο συνδυασμό χαμηλής ανάπτυξης και υψηλού χρέους ένα δύσκολο μέλλον. Ας ρίξουμε μια πιο προσεκτική ματιά: η μεσοπρόθεσμη ανάπτυξη προβλέπεται να είναι υποτονική - όχι απότομα χαμηλότερη από ό,τι πριν από την πανδημία, αλλά κάθε άλλο παρά αρκετά καλή. Δεν είναι αρκετή για να εξαλειφθεί η παγκόσμια φτώχεια.
Ούτε για να δημιουργήσει τον αριθμό των θέσεων εργασίας που χρειαζόμαστε. Ούτε για να δημιουργήσει τα φορολογικά έσοδα που χρειάζονται οι κυβερνήσεις για να εξυπηρετήσουν το βαρύ φορτίο του χρέους και ταυτόχρονα να καλύψουν τεράστιες επενδυτικές ανάγκες, συμπεριλαμβανομένης της πράσινης μετάβασης.
Η εικόνα γίνεται ακόμη πιο ανησυχητική λόγω του υψηλού και αυξανόμενου δημόσιου χρέους - πολύ υψηλότερο από ό,τι πριν από την πανδημία, ακόμη και μετά τη σύντομη αλλά σημαντική πτώση του χρέους προς το ΑΕΠ, καθώς ο πληθωρισμός αύξησε το ονομαστικό ΑΕΠ. Και παρακαλώ προσέξτε τη σκιασμένη περιοχή στο διάγραμμα - αυτό που δείχνει είναι ότι, σε ένα σοβαρό αλλά πιθανό δυσμενές σενάριο, το χρέος θα μπορούσε να ανέλθει περίπου 20 ποσοστιαίες μονάδες του ΑΕΠ πάνω από το βασικό μας επίπεδο», όπως σημείωσε.
Επεσήμανε ότι οι κυβερνήσεις πρέπει να εργαστούν για να μειώσουν το χρέος και να δημιουργήσουν αποθέματα ασφαλείας για το επόμενο σοκ - το οποίο σίγουρα θα έρθει, και ίσως νωρίτερα από ό,τι περιμένουμε. Οι προϋπολογισμοί πρέπει να εξυγιανθούν - αξιόπιστα, αλλά σταδιακά στις περισσότερες χώρες.
Αυτό θα περιλαμβάνει δύσκολες επιλογές σχετικά με το πώς θα αυξηθούν τα έσοδα και θα γίνουν οι δαπάνες πιο αποτελεσματικές, ενώ παράλληλα θα πρέπει να διασφαλιστεί ότι οι δράσεις πολιτικής εξηγούνται καλά ώστε να κερδίσουν την εμπιστοσύνη των πολιτών. Η δημοσιονομική αυτοσυγκράτηση δεν είναι ποτέ δημοφιλής και γίνεται όλο και πιο δύσκολη. Σε ένα ευρύ δείγμα χωρών, ο πολιτικός λόγος ευνοεί όλο και περισσότερο τη δημοσιονομική επέκταση. Ακόμα και τα παραδοσιακά δημοσιονομικά συντηρητικά πολιτικά κόμματα αναπτύσσουν μια προτίμηση στο να δανείζονται για να ξοδεύουν.
Οι δημοσιονομικές μεταρρυθμίσεις δεν είναι εύκολες, αλλά είναι απαραίτητες και μπορούν να ενισχύσουν την ένταξη και τις ευκαιρίες. Οι χώρες έχουν δείξει ότι μπορούν να γίνουν. Σε τελική ανάλυση, μεσοπρόθεσμα, η ανάπτυξη είναι το κλειδί - για την εξασφάλιση θέσεων εργασίας, φορολογικών εσόδων, δημοσιονομικού χώρου και βιωσιμότητας του χρέους.
Η ανάγκη μεταρρυθμίσεων
Όπως πράττει πάντα το ΔΝΤ, η επικεφαλής του επεσήμανε την ανάγκη να υπάρξει μία σειρά μεταρρυθμίσεων. Μεταξύ αυτών ξεχώρισε τις ακόλουθες:
- Αγορά εργασίας: «Αντιμετωπίζουμε έναν κόσμο με έντονα ανομοιογενή δημογραφικά χαρακτηριστικά: νέοι πληθυσμοί που αυξάνονται σε ορισμένα μέρη, κοινωνίες που γερνούν αλλού. Η οικονομική μετανάστευση μπορεί να βοηθήσει, αλλά μόνο μέχρι ενός σημείου, δεδομένων των ανησυχιών σε πολλές χώρες. Το ίδιο μπορεί να γίνει και με υποστηρικτικά μέτρα για να βοηθηθούν περισσότερες γυναίκες να ενταχθούν στο εργατικό δυναμικό. Πάνω απ' όλα, χρειάζονται μεταρρυθμίσεις για την ενίσχυση των δεξιοτήτων και την αντιστοίχιση των σωστών ανθρώπων με τις σωστές θέσεις εργασίας».
- Κινητοποίηση κεφαλαίων: «Υπάρχει αφθονία σε παγκόσμιο επίπεδο, αλλά συχνά όχι στα σωστά μέρη ή στους σωστούς τύπους επενδύσεων - σκεφτείτε μόνο όλα τα χρήματα από όλες τις γωνιές του πλανήτη που χύνονται σε ρευστά αλλά λιγότερο παραγωγικά περιουσιακά στοιχεία σε μερικά μεγάλα χρηματοπιστωτικά κέντρα. Η αξιοποίηση των αποταμιεύσεων για το μέγιστο οικονομικό όφελος απαιτεί από τους υπεύθυνους χάραξης πολιτικής να επικεντρωθούν στην εξάλειψη εμποδίων όπως το αδύναμο επενδυτικό περιβάλλον και οι ρηχές κεφαλαιαγορές. Η εποπτεία του χρηματοπιστωτικού τομέα πρέπει όχι μόνο να διασφαλίζει τη σταθερότητα και την ανθεκτικότητα, αλλά και να ενθαρρύνει τη συνετή ανάληψη κινδύνων και τη δημιουργία αξίας».
- Ενίσχυση της παραγωγικότητας: «Είναι αυτό που αποδίδει περισσότερη παραγωγή ανά μονάδα εισροών και υπάρχουν πολλοί τρόποι για να αυξηθεί, από τη βελτίωση της διακυβέρνησης και των θεσμών έως την περικοπή της γραφειοκρατίας και την αξιοποίηση της δύναμης της τεχνητής νοημοσύνης. Περισσότερες και καλύτερες δαπάνες για την εκπαίδευση και την έρευνα και ανάπτυξη βοηθούν. Μεταξύ των προηγμένων οικονομιών, εκείνες που ηγούνται στην καινοτομία δείχνουν τι λειτουργεί: βιομηχανίες επιχειρηματικών κεφαλαίων, οικοσυστήματα που φέρνουν όχι μόνο χρηματοδότηση αλλά και γνώση, συμβουλές και επαγγελματικά δίκτυα - διαλογή νέων ιδεών, εντοπισμός των νικητών, τροφοδοσία τους από τη γέννηση έως την αποφοίτηση. Υπάρχουν πολλά μαθήματα για να πάρουν και άλλοι. Σε παγκόσμιο επίπεδο, ο ρυθμός των μεταρρυθμίσεων έχει επιβραδυνθεί μετά την παγκόσμια χρηματοπιστωτική κρίση, καθώς η δυσαρέσκεια έχει αυξηθεί. Αλλά η πρόοδος είναι δυνατή. Μια νέα μελέτη του ΔΝΤ δείχνει ότι η αντίσταση στις μεταρρυθμίσεις συχνά οφείλεται σε πεποιθήσεις και λανθασμένες αντιλήψεις σχετικά με τις ίδιες τις μεταρρυθμίσεις καθώς και τις διανεμητικές επιπτώσεις. Οι μεταρρυθμίσεις αναπτύσσονται καλύτερα μέσω αμφίδρομου διαλόγου με το κοινό, με μέτρα για τον μετριασμό των επιπτώσεων σε όσους κινδυνεύουν να χάσουν. Έχουμε μάθει πόσο μεγάλη σημασία έχει αυτό».
Ακολουθήστε το Business Daily στο Google news 
