Η απόφαση των τεσσάρων συστημικών τραπεζών να «παγώσουν» τα επιτόκια στα ενήμερα στεγαστικά δάνεια δεν πρόκειται να επηρεάσει τις αξιολογήσεις τους όπως τονίζει σε έκθεσή του ο οίκος Fitch.
Ο οίκος αναφέρει ότι το μέτρο η κίνηση αυτή θα περιορίσει το όφελος στην κερδοφορία από τα υψηλότερα επιτόκια, αλλά θα στηρίξει την ποιότητα του ενεργητικού περιορίζοντας την πίεση πληρωμών στους δανειολήπτες.
Η Eurobank (BB-/Stable), η Εθνική Τράπεζα (BB-/Stable), η Alpha Bank (B+/Stable) και η Τράπεζα Πειραιώς (B/Positive) ανακοίνωσαν πρόσφατα ότι θα απορροφήσουν τις αυξήσεις των επιτοκίων στα εξυπηρετούμενα εγχώρια στεγαστικά δάνεια λιανικής για 12 μήνες από τον Μάιο του 2023. Τα επιτόκια θα περιοριστούν στο επιτόκιο αναφοράς του τέλους Μαρτίου 2023 μείον περίπου 20 μ.β.. Οι πελάτες θα εξακολουθήσουν να επωφελούνται εάν τα επιτόκια πέσουν κάτω από το ανώτατο όριο.
Η Fitch αναμένει ότι η κερδοφορία των τραπεζών θα παραμείνει υγιής, με το λειτουργικό κέρδος / σταθμισμένο ως προς τον κίνδυνο ενεργητικό στο 1,8% περίπου το 2023, παρά τα διαφυγόντα έσοδα από τόκους ύψους 100 εκατ. ευρώ έως 175 εκατ. ευρώ από μια αύξηση των επιτοκίων κατά 25 μ.β. - 50 μ.β.. Το ανώτατο όριο θα μπορούσε επίσης να μειώσει την πίεση στις τράπεζες να αυξήσουν τα επιτόκια καταθέσεων λιανικής, μετριάζοντας τον αντίκτυπο στην κερδοφορία. Η Fitch αναμένει ότι τα επιτόκια της ΕΚΤ θα κορυφωθούν κατά 50 μ.β. πάνω από τα τρέχοντα επίπεδα έως το τέλος του 2023, προτού μειωθούν το 2024.
Το ανώτατο όριο θα μετριάσει τις βραχυπρόθεσμες πιέσεις στην ποιότητα του ενεργητικού περιορίζοντας τις πληρωμές χρέους για τους πελάτες που αγωνίζονται με το υψηλότερο κόστος διαβίωσης. Δεν αναμένεται ότι η εφαρμογή του ανώτατου ορίου θα οδηγήσει σε αναταξινόμηση των δανείων σε διαγραφέντα ή πιστωτικά απομειωμένα, καθώς θα εφαρμοστεί μονομερώς από τις τράπεζες. Το ανώτατο όριο δημιουργεί επίσης κίνητρο για πειθαρχία στις πληρωμές, καθώς εφαρμόζεται μόνο σε δάνεια που είναι ενήμερα.
Το ανώτατο όριο επιτοκίου θα μπορούσε να θέσει σε κίνδυνο την κερδοφορία εάν παραταθεί πέραν των 12 μηνών ή εάν τα επιτόκια αυξηθούν περισσότερο από ό,τι αναμένεται σήμερα και οι τράπεζες δεν είναι σε θέση να περιορίσουν τα επιτόκια που μετακυλίονται στις καταθέσεις. Κρύβει επίσης εν μέρει τη διαρθρωτική ικανότητα των δανειοληπτών να εξυπηρετούν το χρέος και θα μπορούσε να δημιουργήσει κινδύνους για την ποιότητα των περιουσιακών στοιχείων, εάν τα επιτόκια των ενυπόθηκων δανείων αυξηθούν σημαντικά όταν λήξει η ισχύς του ανώτατου ορίου. Εάν παραταθεί, υπάρχει αυξημένος κίνδυνος οι τράπεζες να χρειαστεί να αναταξινομήσουν δάνεια υψηλότερου κινδύνου που βασίζονται στο ανώτατο όριο για να παραμείνουν εξυπηρετούμενα.
Η εισαγωγή του ανώτατου ορίου ακολουθεί τις κυβερνητικές και κοινωνικές εκκλήσεις προς τις τράπεζες να ανακουφίσουν τα νοικοκυριά από τις πιέσεις οικονομικής προσιτότητας λόγω των αυξήσεων των επιτοκίων. Οι τέσσερις μεγαλύτερες τράπεζες έχουν ήδη εφαρμόσει ένα πρόγραμμα επιδότησης επιτοκίου για ευάλωτους δανειολήπτες με χαμηλό εισόδημα, το οποίο ξεκίνησε τον Δεκέμβριο του 2022, το οποίο ήταν πιο περιορισμένο σε πεδίο εφαρμογής και αντίκτυπο από το ανώτατο όριο επιτοκίου.