Ένα τοπίο αισθητά διαφορετικό διαμορφώθηκε στο τέλος του 2022 για την τεχνολογία, σε σχέση με όσα ίσχυαν την περασμένη χρονιά. Στα τέλη του 2021 ο Nasdaq είχε μόλις φτάσει στο αποκορύφωμά του, διπλασιαζόμενος από τις πρώτες ημέρες της πανδημίας, οι προσλήψεις ανθούσαν σε όλο τον κλάδο και η αισιοδοξία ήταν διάχυτη για τον χρόνο που έρχεται.
Η Apple, η Amazon, η Google και η Microsoft ξεπέρασαν όλες το όριο του τρισεκατομμυρίου στη χρηματιστηριακή τους αξία, αποτελώντας μακράν τις πιο πολύτιμες επιχειρήσεις στη σύγχρονη ιστορία. Από κοντά επωφελήθηκαν και μικρότερες εταιρείες με νέα επιχειρηματικά μοντέλα, όπως η Uber, η WeWork, η Airbnb και η Stripe.
Ύστερα από μια πολύ δύσκολη χρονιά, η τεχνολογία βρίσκεται σε ένα διαφορετικό σημείο, καθώς οι επενδυτές έχουν χάσει περίπου 7,4 τρισ. δολάρια, από την πτώση του Nasdaq σε διάστημα 12 μηνών, ενώ και η ευρωπαϊκή βιομηχανία τεχνολογίας έχει χάσει πάνω από 400 δισ. δολάρια αξίας φέτος.
Η εκρηκτική άνοδος των επιτοκίων που έχουν περιορίσει την πρόσβαση σε εύκολα κεφάλαια η επερχόμενη ύφεση και η εκτίναξη του πληθωρισμού έχουν κάνει όλες αυτές τις εταιρείες που υπόσχονται μελλοντικά κέρδη λιγότερο ελκυστικές, έχοντας προκαλέσει έντονη πίεση στις μετοχές των τεχνολογικών κολοσσών. Οι εταιρείες σε ολόκληρο τον κλάδο μειώνουν τα έξοδα, παγώνουν τις νέες προσλήψεις και απολύουν προσωπικό. Ωστόσο «εγκλωβισμένοι» παραμένουν και πολλοί εργαζόμενοι που έχουν λάβει μέρος της αποζημίωσής τους με τη μορφή δικαιωμάτων προαίρεσης αγοράς μετοχών.
Δεν επιβεβαιώθηκαν οι προβλέψεις του κλάδου
Αναλυτές της αγοράς επισημαίνουν ότι ο κλάδος οδηγήθηκε σε μεγάλο βαθμό από τη συμπεριφορά των hedge funds, που είδαν έναν τομέα που αναπτύσσεται, εκτέθηκαν και στη συνέχεια πόνταραν σε έναν αριθμό εταιρειών με την προσδοκία ότι θα μετατραπούν σε ηγέτες της αγοράς.
Οι Big 5 της τεχνολογίας (Alphabet, Apple, Amazon, Meta και Microsoft) έχουν χάσει σημαντικό μέρος από την κεφαλαιοποίησή τους, καθώς εκτός από την άνοδο των επιτοκίων, σημάδια επιβράδυνσης παρουσιάζει και ο υποσχόμενος τομέας του cloud computing. Οι δύο κορυφαίες εταιρείες υπηρεσιών cloud, η AWS της Amazon και η Azure της Microsoft, είδαν στο τρίτο τρίμηνο να επιβραδύνονται οι ρυθμοί ανάπτυξης, ενώ το Google Cloud είδε τα έσοδα να υποχωρούν.
Την ίδια στιγμή στελέχη της αγοράς παραδέχονται πως οι προβλέψεις τους ήταν λάθος, καθώς η πανδημία δεν άλλαξε στην πραγματικότητα για πάντα τον τρόπο με τον οποίο εργαζόμαστε, παίζουμε, ψωνίζουμε και μαθαίνουμε. Όλες οι αλλαγές που έφερε η πανδημία αποδείχθηκε ότι θα μπορούσαν να λειτουργήσουν συμπληρωματικά στον πραγματικό κόσμο, καθώς οι άνθρωποι δεν είναι ακόμα έτοιμοι να προχωρήσουν σε μια πλήρη ψηφιακή πραγματικότητα.
Το 2022 υποτίθεται θα ήταν η χρονιά της Meta. Η εταιρεία, πριν εγκαταλείψει το όνομα του Facebook στα τέλη του 2021, παρείχε στους επενδυτές σταθερά εξαιρετικές αποδόσεις, ξεπερνώντας τις εκτιμήσεις και αναπτύσσοντας κερδοφόρα με ιστορική ταχύτητα. Βρισκόταν σε επιτυχημένη πορεία, έχοντας κυρίαρχη παρουσία στις πλατφόρμες και επαναπροσανατολίζοντας την εμπειρία του χρήστη, ενώ ακόμη και στον απόηχο των καταγγελιών για το απόρρητο των χρηστών η μετοχή της πέρυσι είχε ενισχυθεί κατά 20%.
Το όραμα του Ζούκενμπεργκ για το metaverse δεν μπορούν να το αντιληφθούν οι επενδυτές που θέλουν η εταιρεία να ανακτήσει τα μερίδια της από τις διαδικτυακές διαφημίσεις και να αρχίσει να φέρνει υψηλά κέρδη. Η μετοχή της έχει χάσει ήδη τα δυο τρίτα της αξίας και η Meta βρίσκεται στα πρόθυρα να καταγράψει τρίτο συνεχόμενο τρίμηνο με μειωμένα έσοδα.
Εκτός των… «σεισμών» που χτύπησαν την τεχνολογία, υπήρξε και ο «τυφώνας» Μασκ που έπληξε φέτος τόσο το Twitter το οποίο τελικά εξαγόρασε μετά από ένα σίριαλ που διήρκεσε έξι μήνες και έφτασε μέχρι τα δικαστήρια. Ο πλουσιότερος άνθρωπος στον κόσμο πήρε τελικά τον έλεγχο της πλατφόρμας, και αμέσως απέλυσε σχεδόν το μισό προσωπικό της εταιρείας, καλωσόρισε τον Τραμπ πίσω στο Twitter, χρησιμοποιεί την πλατφόρμα για να δημιουργεί εντυπώσεις και έχει καταφέρει να διώξει ήδη με τη συμπεριφορά του μεγάλες εταιρείες που διαφημίζονταν στην πλατφόρμα.
Περισσότερες από 140.000 οι απολύσεις στον κλάδο
Μέχρι και την περασμένη χρονιά, οι δαπάνες για το προσωπικό έφταναν σε δυσθεώρητα επίπεδα καθώς οι εταιρείες ανταγωνίζονταν για την προσέλκυση των πιο ταλαντούχων. Στην Amazon μπορούσαν διαθέσουν περισσότερα από 700.000 δολάρια σε έναν εξειδικευμένο μηχανικό ή διαχειριστή έργου.
Στην εταιρεία παιχνιδιών Roblox, ένας μηχανικός υψηλού επιπέδου μπορούσε να κερδίζει 1,2 εκατ. δολάρια, ενώ η εταιρεία λογισμικού παραγωγικότητας Asana, η οποία πραγματοποίησε το χρηματιστηριακό της ντεμπούτο το 2020 και δεν έχει βγάλει ποτέ κέρδη, μπορούσε και προσέφερε σε μηχανικούς αρχικούς μισθούς έως και 198.000 δολάρια.
Πλέον αυτές οι μέρες ανήκουν στο παρελθόν καθώς οι εταιρείες αγωνίζονται να αντιμετωπίσουν τις δύσκολες συνθήκες της αγοράς, με αποτέλεσμα να απολύουν σωρηδόν προσωπικό, με την έξαρση των απολύσεων τη φετινή χρονιά να θυμίζει αρκετά την εποχή που έσκασε η φούσκα dot-com.
Σε ολόκληρη την τεχνολογική βιομηχανία, οι περικοπές αθροίζουν πάνω από 130.000 εργαζόμενους. Η HP ανακοίνωσε στα τέλη Νοεμβρίου ότι θα καταργήσει 4.000 έως 6.000 θέσεις εργασίας τα επόμενα τρία χρόνια. Η Ευρώπη δεν κατάφερε να αποφύγει το κύμα των απολύσεων στον τομέα της τεχνολογίας. Οι ευρωπαϊκές εταιρείες αυτές απέλυσαν 14.000 εργαζομένους φέτος, 7% του συνόλου παγκοσμίως.
Ο γίγαντας των μέσων κοινωνικής δικτύωσης Meta ανακοίνωσε στις αρχές Νοεμβρίου ότι θα μειώσει το 13% του προσωπικού του, που αντιστοιχεί σε περίπου 11.000 υπαλλήλους. Τα διαφημιστικά έσοδα αποτελούν την κύρια πηγή εσόδων για πάνω από μια δεκαετία, με τον γίγαντα των social media να έχει δεχθεί ένα πολύ ισχυρό πλήγμα. Η εταιρεία είχε αυξήσει το εργατικό δυναμικό της κατά περίπου 60% κατά τη διάρκεια της πανδημίας.
Σε σημείωμά του, ο Ζούκερμπεργκ δήλωσε ότι αυτές οι επενδύσεις ήταν πρόωρες και ότι είχε στοιχηματίσει ότι η αύξηση της διαδικτυακής δραστηριότητας που παρατηρήθηκε κατά τη διάρκεια της πανδημίας θα συνεχιζόταν, ανέφερε ο Guardian.
Εκτός από την Meta, η Twitter, η Coinbase, η Shopify, η Salesforce, η Robinhood, η Snap, η Stripe, η Instacart, η Affirm και τώρα η Amazon έχουν ανακοινώσει συλλογικά δεκάδες χιλιάδες απολύσεις.
Για πολλούς επενδυτές, ήταν απλώς θέμα χρόνου. «Ήταν κοινό μυστικό στη Silicon Valley ότι εταιρείες όπως η Google έως τη Meta, το Twitter και την Uber θα μπορούσαν να επιτύχουν παρόμοια επίπεδα εσόδων με πολύ λιγότερους ανθρώπους», ανέφερε τον περασμένο μήνα ο Brad Gerstner, επενδυτής τεχνολογίας στην Altimeter Capital που επισήμανε ότι: «Θα το πήγαινα ένα βήμα παραπέρα και θα υποστήριζα ότι αυτές οι απίστευτες εταιρείες θα λειτουργούσαν ακόμη καλύτερα και πιο αποτελεσματικά χωρίς τα επίπεδα και τον λήθαργο που συνεπάγεται αυτός ο ακραίος ρυθμός επέκτασης των εργαζομένων».
Βαριές απώλειες αλλά και ελπίδες στην Ευρώπη για την τεχνολογία
Σημαντικές απώλειες έχει καταγράψει και η ευρωπαϊκή βιομηχανία τεχνολογίας που έφτασαν τα 400 δισ. δολάρια σύμφωνα με την εταιρεία venture capital Atomico. Όπως αναφέρει η συνολική αξία όλων των εισηγμένων ή μη ευρωπαϊκών εταιρειών τεχνολογίας έχει μειωθεί στα 2,7 τρισ. δολάρια από 3,1 τρισ. δολάρια που ήταν στα τέλη του 2021.
«Ήταν ένα δύσκολο έτος. Πόλεμος στην Ουκρανία, πληθωρισμός, αύξηση των επιτοκίων, γεωπολιτικές ταραχές», τόνισε ο Τομ Ουεμάιερ, στέλεχος της Atomico στο CNBC, προσθέτοντας πως «πρόκειται για την δυσκολότερη μακροοικονομική κατάσταση από την εποχή της παγκόσμιας οικονομικής κρίσης».
Εταιρείες που είχαν καταγράψει υψηλότατους ρυθμούς ανάπτυξης όπως η σουηδική buy-now-pay-later Klarna έχει απωλέσει το 85% της κεφαλαιοποίησής της καθώς έχει κατρακυλήσει από τα 45,6 δισ. δολάρια στα 6,7 δισ. δολάρια, ενώ η αξία των μετοχών της Spotify, έχει καταγράψει πτώση της τάξης του 60% φέτος.
Παράλληλα έχει μειωθεί και η χρηματοδότηση των VCs προς τις ευρωπαϊκές startups κατά 18% έναντι του 2021 φτάνοντας φέτος μόλις τα 85 δισ. δολάρια. Ωστόσο ελπίδες δημιουργεί το γεγονός ότι οι φετινές επενδύσεις στην ευρωπαϊκή βιομηχανία τεχνολογίας είναι οι δεύτερες μεγαλύτερες ιστορικά, σύμφωνα με την Atomico καθώς το 2021 το ιστορικό υψηλό είχε επιτευχθεί με τη συμμετοχή επενδυτών από τις ΗΠΑ, φαινόμενο το οποίο δε συνεχίστηκε το 2022. «Υπάρχει μείωση της επενδυτικής ρευστότητας φέτος. Έχουμε περάσει από την περίοδο της άπλετης χρηματοδότησης του 2021 σε μία πολύ δυσκολότερη περίοδο», τόνισε ο Ουεμάιερ.
Αρκετοί επενδυτές, όμως, πιστεύουν πως ο κλάδος έχει ακόμα μεγάλες ευκαιρίες για ανάπτυξη καθώς νέες τεχνολογίες όπως η τεχνητή νοημοσύνη, η κυβερνοασφάλεια και η τεχνολογία για την αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής θα αποτελέσουν εξαιρετικές επενδυτικές επιλογές στο εγγύς μέλλον.
«Υπάρχουν λόγοι αισιοδοξίας», τονίζει η Σάρα Γκουεμούρι της Atomico, τονίζοντας πως «η ανάπτυξη του τεχνολογικού κλάδου της Ουκρανίας, παρά τον πόλεμο, έχει επιστρέψει στο 85% των προ-πολεμικών επιπέδων του, με το 77% των τεχνολογικών εταιρειών της χώρας να έχουν προσελκύσει νέους πελάτες. Παράλληλα, η επένδυση στον τεχνολογικό τομέα της Ευρώπης παραμένει οκταπλάσια σε σχέση με τα επίπεδα του 2015. Συνολικά, η αυξομείωση του επενδυτικού ενδιαφέροντος στον συγκεκριμένο κλάδο πρέπει να αναλυθεί σε βάθος δεκαετιών. Οι πιθανότητες για ανάπτυξη παραμένουν εξαιρετικές».
Ακολουθήστε το Business Daily στο Google news 
