Ραγδαία αλλαγή στο ευρύτερο αφήγημα της παγκόσμιας οικονομίας, άρα και των χρηματιστηρίων, λαμβάνει χώρα τις τελευταίες ημέρες, καθώς όσο βαθαίνουν τα χαρακώματα του πολέμου, τόσο περισσότερο γίνεται κοινή συνείδηση παγκόσμια, ότι ο πόλεμος που κήρυξε η Ρωσία στην Ουκρανία ούτε βραχύβιος θα είναι, ούτε μπορεί να είναι τίποτα το ίδιο μετά από αυτόν.
Το παγκόσμιο οικονομικό, επιχειρηματικό και ευρύτερο κοινωνικό περιβάλλον αλλάζει ραγδαία, προεξοφλώντας ότι τίποτα δε θα είναι το ίδιο για τον κόσμο και την ανθρωπότητα μετά από αυτόν τον πόλεμο, κάτι που οδηγεί τα χρηματιστήρια σε σημαντικότατους κλυδωνισμούς.
Δύο ακριβώς χρόνια μετά το σοκ του Covid-19 που έστειλε στα τάρταρα τους παγκόσμιους χρηματιστηριακούς δείκτες, ο πόλεμος που ξεκίνησε η Ρωσία έρχεται να αλλάξει εκ νέου τα δεδομένα, αλλοιώνοντας όχι μόνο το momentum των οικονομιών, αλλά εγείροντας ζητήματα ολοσχερούς αλλαγής νορμών και σταθερών πολλών δεκαετιών.
Η αμετάκλητη απόφαση της Δύσης για το «σβήσιμο» κάθε εμπορικής, πολιτικής, συναλλαγματικής, οικονομικής ή άλλου είδους συνεργασίας με τη Ρωσία, που θα μπορούσε μόνο στην απίθανη περίπτωση μιας πλήρους αλλαγής της ρωσικής πολιτικής στην Ουκρανία, φέρνει τεράστιες αρρυθμίες σε όλο το ευρωπαϊκό οικοδόμημα, βάζοντας και απότομο φρένο στους ρυθμούς της παγκόσμιας ανάπτυξης.
Το status quo σε κλάδους καταλύτες, όπως της ενέργειας και των τροφίμων αλλάζει σε βαθμό που δεν μπορεί να προσδιοριστεί και να «μετρηθεί» σε αυτή τη φάση, όμως το σίγουρο είναι ότι οι αλλαγές θα επιδεινώσουν την ήδη επιβαρυμένη κατάσταση από πλευράς τιμών ενέργειας και πρώτων υλών από πλευράς τροφίμων.
Η παγκόσμια οικονομία έχει μπροστά της ένα νέο σενάριο που ελάχιστα θυμίζει την προσδοκώμενη, μέχρι πρόσφατα, ανάκαμψη μετά την πανδημία. Η ανάπτυξη αναμένεται να επιβραδυνθεί και ο πληθωρισμός να παραμείνει υψηλός για μεγαλύτερη χρονική περίοδο, φέρνοντας και πάλι στην καθημερινή συζήτηση την έννοια του στασιμοπληθωρισμού, που αποτελεί μεγάλο εχθρό των αγορών.
Βαριές πιέσεις στα χρηματιστήρια
Μέσα σ’ αυτό το περιβάλλον, οι επενδυτές απανταχού προβαίνουν σε καταιγιστικές ρευστοποιήσεις για να σώσουν οτιδήποτε σώζεται, οδηγώντας τις χρηματιστηριακές αγορές σε μεγάλη πτώση. Η πτώση των παγκόσμιων χρηματιστηριακών δεικτών, μόνο με τις ημέρες του πανικού του Covid-19 μπορεί να συγκριθεί, την ώρα που είναι σχεδόν αδύνατον να γίνει εκτίμηση της κατάστασης για τις εξελίξεις του επόμενου διαστήματος.
Όλη την περασμένη εβδομάδα οι διεθνείς δείκτες δέχτηκαν δριμύτατες πιέσεις πέφτοντας πλέον σε χαμηλά πολλών μηνών και πολύ μακριά από τα ιστορικά υψηλά που είχαν βρεθεί προ δυόμισι περίπου μηνών. Χθες, σε μια ημέρα που το Χ.Α. είχε αργία λόγω Καθαράς Δευτέρας, υπήρξε νέο μπαράζ πωλήσεων διεθνώς, προϊδεάζοντας για δύσκολο άνοιγμα και τη δική μας αγορά σήμερα.
Οι ασιατικοί δείκτες μετά την πτώση έως 2,50% την Παρασκευή, χθες βρέθηκαν εκ νέου στο καναβάτσο υποχωρώντας έως 3,87%, δείχνοντας ότι καμιά οικονομία και καμιά αγορά δε θα μείνει αλώβητοι από τις εξελίξεις στην Ουκρανία και το ευρύτερο ωστικό κύμα που φέρνει το σοκ ενός μεγάλου πολέμου μέσα στην Ευρώπη.
Οι ευρωπαϊκοί δείκτες την Παρασκευή βρέθηκαν σε καθεστώς sell off με τον DAX της Φρανκφούρτης στο - 4,41%, τον CAC 40 -4,97% και τον ισπανικό IBEX 35 στο ισοπεδωτικό -6,24%, ενώ χθες δέχτηκαν νέα «πυρά» ρευστοποιήσεων. Ο DAX υποχώρησε κατά 1,98% χάνοντας τις 13.000 μονάδες μετά από πολλούς μήνες, ο CAC 40 έχασε τις 6.000 μονάδες με απώλειες 1,31%%, ενώ μεγάλες ήταν οι απώλειες και στον ευρωπαϊκό νότο. Ο πανευρωπαϊκός Stoxx 600 υποχώρησε κατά 1,10%. Μετά την πτώση της Παρασκευής, σε συνθήκες ξεπουλήματος βρέθηκαν χθες οι αμερικανικοί δείκτες, με τον S&P 500 να χάνει 3%.
H UBS εκτιμά ότι εάν η σύγκρουση κλιμακωθεί σε επίπεδο που θα ωθήσει τα δυτικά έθνη να αποδεχθούν τη διακοπή τής ροής ενέργειας της Ρωσίας και εάν οι τιμές του πετρελαίου αυξηθούν στα 125 δολ./βαρέλι ή υψηλότερα για δύο τρίμηνα, θα έχει ως αποτέλεσμα περίπου 0,5% χαμηλότερη αύξηση του παγκόσμιου ΑΕΠ και υψηλότερο πληθωρισμό, επηρεάζοντας την καταναλωτική δύναμη. Εάν διαταραχθεί η ροή ενέργειας από τη Ρωσίας, τα υψηλότερα ασφάλιστρα κινδύνου και οι χαμηλότερες εκτιμήσεις για τα παγκόσμια κέρδη πιθανότατα θα προκαλούσαν περισσότερες μακροχρόνιες απώλειες για τις αγορές μετοχών και κυρίως των ευρωπαϊκών αγορών.
Σύμφωνα την UBS, ο συνδυασμός της πτώσης των αποδόσεων των γερμανικών ομολόγων, των αυξανόμενων τιμών του πετρελαίου και της χαμηλότερης ευρωπαϊκής τιμής άνθρακα υποδηλώνει ότι οι επενδυτές ανησυχούν για την ευρωπαϊκή ανάπτυξη, δεδομένης της εξάρτησης της περιοχής από τη ρωσική ενέργεια. Η Ρωσία αντιπροσωπεύει περίπου το 40% των εισαγωγών φυσικού αερίου της Ευρωπαϊκής Ένωσης
Σε χαμηλά δώδεκα μηνών το Χ.Α.
Μέσα σ’ αυτές τις συνθήκες και με τις αναδυόμενες αγορές να δέχονται σημαντικότατες αναταράξεις καθώς το ρωσικό χρηματιστήριο – που είναι αναδυόμενη αγορά – παραμένει κλειστό εδώ και ημέρες με τη ρωσική οικονομία σε μπαράζ υποβαθμίσεων, μοιραία καταποντίζεται και το Χ.Α., το οποίο με συνοπτικές διαδικασίες έπεσε σε χαμηλά έτους. Και όλα αυτά, μια αγορά που έως πρότινος ατένιζε τα υψηλά 7ετίας.
Η αλλαγή του status quo στη διεθνή οικονομία αλλά και ο ανυπέρβλητος Γόρδιος Δεσμός στο κόστος ενέργειας και πρώτων υλών, θεωρείται σίγουρο ότι θα επηρεάσει και την κερδοφορία των εισηγμένων εταιρειών, αλλάζοντας όλες τα δεδομένα που υπήρξαν έως πρότινος και όλες τις… ισορροπίες περί αποτιμήσεων.
Την Παρασκευή ο Γ.Δ. κατήλθε στις 821,74 μονάδες (-3,85%), καταγράφοντας εβδομαδιαίες απώλειες 11,37%, με τον τραπεζικό κλάδο να καταποντίζεται με πτώση 21,9%. Αξίζει να σημειωθεί πως στις εφτά τελευταίες συνεδριάσεις από την έναρξη του πολέμου (Πέμπτη 24/2) η κεφαλαιοποίηση του Χ.Α. έχει μειωθεί κατά 9,5 δισ. ευρώ, με το Γενικό Δείκτη να υποχωρεί 13,43% το ίδιο διάστημα.
Αναλυτές: Πτωτικό πλέον το momentum του Χ.Α.
Άρδην επί το δυσμενέστερο είναι αλλαγμένες και οι προσδοκίες των Ελλήνων αναλυτών για την αγορά, με τη Merit ΧΑΕΠΕΥ να σημειώνει πως «η μακροπρόθεσμη τάση είναι πλέον καθοδική (bear market), με τον εκθετικό ΚΜΟ 200 ημερών στις 893 μονάδες, ενώ σημεία στήριξης είναι οι 820 και 800 μονάδες».
Ο διευθύνων σύμβουλος της Fast Finance ΑΕΠΕΥ Ηλίας Ζαχαράκης τονίζει πως «όσο περνάνε οι μέρες όλα δείχνουν πως η λήξη του πολέμου δεν θα είναι μία εύκολη υπόθεση και οι πληγές δύσκολα μπορούν να τιμολογηθούν. Αυτό κάνει τις αγορές να κινούνται με έντονο πτωτικό ρυθμό χωρίς αύριο. Πάντα σε αυτές τις καταστάσεις πρέπει να αφήνουμε την αγορά να μας δείξει ότι μπορεί να αντιδράσει, χωρίς να κοιτάμε μόνο μία συνεδρίαση.
Μέχρι τώρα είχαμε το πρόβλημα του πληθωρισμού που λόγω των εξελίξεων εκτροχιάζεται ακόμα περισσότερο. Από την άλλη πλευρά, ο φόβος της μείωσης του τουρισμού το καλοκαίρι είναι ακόμα ένας λόγος που μπορεί να φοβίζει την ελληνική αγορά. Οι αγορές λόγω της αβεβαιότητας μπορεί να προεξοφλούν μία διάχυση της σύρραξης. Άλλωστε οι πωλήσεις είναι πολύ πιο εύκολες σαν λύση σε περιόδους αβεβαιότητας, μιας και ως γνωστόν οι αγορές ανεβαίνουν με λεφτά και πέφτουν με χαρτιά. Μην ξεχνάμε ότι ο μήνας μας επιφυλάσσει και την αρχή ενός νέου γύρου αύξησης επιτοκίων μετά από χρόνια».
Αναφορικά με τα τεχνικά δεδομένα, ο κ. Ζαχαράκης τονίζει πως «μετά και την διάσπαση της ζώνης των 880 μονάδων, πήρε σημαντική επιθετική τάση περνώντας σαν βούτυρο τόσο τις 856 όσο και τις 830 μονάδες. Όσο ο Γ.Δ. κλείνει κάτω από τις 850 μονάδες, η τάση είναι επιθετική ενώ μια αντίδραση θα βγάλει την πρώτη σοβαρή άμυνα των πωλητών εκεί. Θυμίζουμε ότι αν ο Μάρτιος κλείσει κάτω από τις 854 μονάδες, παίρνουμε και μηνιαίο σήμα πώλησης».
Στην τεράστια αλλαγή δεδομένων αναφέρεται ο Μάνος Χατζηδάκης, της Beta Χρηματιστηριακή σημειώνοντας ότι «ο πανικός έχει επιστρέψει μετά από δύο χρόνια απουσίας στα Ευρωπαϊκά Χρηματιστήρια καθώς “κάθε ημέρα είναι μια καινούργια ημέρα” υπό την έννοια των πρωτόγνωρων – για μια ακόμα φορά - καταστάσεων που επικρατούν σε κομβικούς τομείς της οικονομίας. Το μίγμα πληθωρισμός σε περιβάλλον χαμηλών επιτοκίων και τιμές ενέργειας σε επίπεδα ρεκόρ είναι αυτή την στιγμή το βασικό οικονομικό πρόβλημα που η Ευρώπη καλείται να λύσει χωρίς - μέχρι τώρα - να έχουν δοθεί πειστικές απαντήσεις για τα μέσα που μπορούν να χρησιμοποιηθούν καθώς και την διάρκεια που ενδεχομένως να χρειαστεί για να θεωρηθεί η κατάσταση διαχειρίσιμη.
Μέχρι να δοθούν κάποιες πειστικές απαντήσεις τα πάντα μπαίνουν σε μια καθοδική αναθεώρηση: Εκτιμήσεις για την ανάπτυξη, κερδοφορία εταιριών, επιχειρηματικές συμφωνίες κ.λπ. Οι αγορές είθισται να ενσωματώνουν πάντα τα πιο απαισιόδοξα σενάρια στις τιμές ακολουθώντας μια συντηρητική λογική και να χτίζουν όταν υπάρξει αναίρεση των αρνητικών προσδοκιών. Αυτό εξηγεί πολλά από όσα συμβαίνουν τις τελευταίες δύο εβδομάδες στα Χρηματιστήρια».
Αναφορικά με τα τεχνικά δεδομένα, ο κ. Χατζηδάκης τονίζει πως «ο Γ.Δ. βρίσκεται πλέον τεχνικά σε καθεστώς πτωτικής αγοράς μετά την διάσπαση του κινητού μέσου των 200 ημερών την περασμένη Τετάρτη ολοκληρώνοντας μια διαδρομή ανοδικής αγοράς που ξεκίνησε από τις 13 Νοεμβρίου του 2020.
Πλέον έχει απομείνει μόνο το οχυρό των 810 μονάδων πριν μιλήσουμε για ολική αντίστροφή κλίματος και καθολική διαφυγή της Αγοράς από τις κοντινές της στηρίξεις. Κατά τα λοιπά η ετυμηγορία των βραχυπρόθεσμων κινητών μέσων και του MACD έχει γυρίσει απαισιόδοξη, ενώ οι όγκοι που παρατηρήθηκαν σε καθαρά πτωτικές συνεδριάσεις ήταν ιδιαίτερα φορτισμένοι πηγαίνοντας ισχυρά πάνω από τα 100 εκατ. ευρώ δείγμα της έντασης των πωλήσεων.
Λόγω των υποτιμήσεων θα αναμέναμε την Αγορά να επιβραδύνει το ρυθμό της και ενδεχομένως να επιχειρήσει κάποια ανοδική αντίδραση στις επόμενες συνεδριάσεις τηρουμένων των ακραίων αναλογιών πτώσης που έχουν προηγηθεί, ωστόσο επισημαίνουμε ότι σε ακραίες υποτιμήσεις δεν σημαίνει αναγκαστικά ότι η εκδήλωση μιας αντίδρασης είναι και το τέλος της πτώσης».
Ακολουθήστε το Business Daily στο Google news 
