S&P Global: Ορόσημο για το τραπεζικό σύστημα η αποεπένδυση του ΤΧΣ

Ως ορόσημο για οικονομία και τραπεζικό σύστημα χαρακτηρίζει την αποεπένδυση του 10% του ΤΧΣ στην Εθνική Τράπεζα, ο οίκος αξιολόγησης S&P Global, τονίζοντας ότι είναι ένα ακόμη σημείο – καμπής για την πλήρη αναδιάρθρωση του ελληνικού τραπεζικού συστήματος. 

Όπως αναφέρει στην έκθεσή του, η ελληνική κυβέρνηση εγκαινίασε το ΤΧΣ το 2010 για να σταθεροποιήσει τον ελληνικό τραπεζικό τομέα κατά τη διάρκεια της κρίσης δημόσιου χρέους της χώρας. Με τη στήριξη του ΤΧΣ, το ελληνικό τραπεζικό σύστημα ενοποιήθηκε σημαντικά, πράγμα που σημαίνει ότι οι τέσσερις εγχώριες συστημικά σημαντικές τράπεζες της Ελλάδας και η Attica Bank αντιπροσωπεύουν πλέον το 98% του ενεργητικού του ελληνικού τραπεζικού συστήματος, έναντι 68% στο τέλος του 2007. 

Οι προσπάθειες αναδιάρθρωσης βελτίωσαν την αποτελεσματικότητα των τραπεζών και μείωσαν τον μέσο δείκτη κόστους προς έσοδα του τομέα σε 32,4% στις 30 Ιουνίου 2024 - τον δεύτερο καλύτερο δείκτη στην ΕΕ. Οι υγιείς ισολογισμοί -οι δείκτες μη εξυπηρετούμενων ανοιγμάτων διαμορφώθηκαν στο 3,6% για τις τέσσερις τράπεζες και στο 6,9% για το τραπεζικό σύστημα στις 30 Ιουνίου 2024, έναντι του ρεκόρ του 48,6% στις 31 Μαρτίου 2018- και οι σημαντικά βελτιωμένες προοπτικές κερδών σημαίνουν ότι η ελληνική κυβέρνηση είναι σε καλή θέση να εξέλθει εντελώς από τον εγχώριο τραπεζικό τομέα.

Στις 2 Οκτωβρίου 2024, το ΤΧΣ ολοκλήρωσε την πώληση του 10% του μεριδίου του στην ΕΤΕ. Το υπόλοιπο 8% του μεριδίου του ΤΧΣ θα μεταβιβαστεί σε άλλη κρατική οντότητα. Αυτό ακολουθεί τις πωλήσεις από το ΤΧΣ ενός ποσοστού 27% στην Τράπεζα Πειραιώς, ενός ποσοστού 22% στην ΕΤΕ, ενός ποσοστού 8,98% στην Alpha Bank και ενός ποσοστού 1,4% στην Eurobank κατά την περίοδο 2023-2024. Το ΤΧΣ αποεπενδύει πλήρως από τις ελληνικές συστημικές τράπεζες και διατηρεί μόνο ένα μερίδιο 72,5% στην Attica Bank. 

Το ΤΧΣ έγινε μέτοχος των συστημικών τραπεζών, στο πλαίσιο της δημόσιας κεφαλαιακής ενίσχυσης που έλαβαν οι τράπεζες για την ανακεφαλαιοποίησή τους μετά την αναδιάρθρωση του χρέους της ελληνικής κυβέρνησης. Αν και το ΤΧΣ δεν επηρέασε ενεργά τις στρατηγικές και τις λειτουργίες των τραπεζών, συνέβαλε στην επιτυχή ανάκαμψή τους. Τα τελευταία χρόνια, οι τράπεζες ενίσχυσαν τη φερεγγυότητά τους, βελτίωσαν το χαρτοφυλάκιο δανείων τους και εξορθολόγησαν τις λειτουργικές τους δομές.

Καθώς ομαλοποιούνται οι λειτουργίες και βελτιώνεται η κερδοφορία, το ΤΧΣ αποεπενδύει σταδιακά τις συμμετοχές του στις ελληνικές τράπεζες. Επιπλέον, αίρονται οι περιορισμοί στη διαχείριση του κεφαλαίου των τραπεζών, επιτρέποντάς τους να ακολουθήσουν μια πιο ενεργή στρατηγική διαχείρισης κεφαλαίου, παρόμοια με εκείνη των διεθνών ομολόγων τους. Μετά από περισσότερο από μια δεκαετία, οι τράπεζες επανέφεραν τα μερίσματα το 2024 και τώρα αυξάνουν σταδιακά τις μερισματικές πληρωμές προς το όριο του 40%-50%. 

Ορισμένες τράπεζες πραγματοποίησαν επίσης εξαγορές και συγχωνεύσεις, όπως η Eurobank που απέκτησε πλειοψηφικό πακέτο μετοχών στην Ελληνική Τράπεζα. Περαιτέρω συμφωνίες και πρόσθετες αμοιβές των μετόχων θα επιβαρύνουν πιθανότατα την κεφαλαιακή ενίσχυση των τραπεζών. Η επιτυχής διάθεση των συμμετοχών του ΤΧΣ στις τέσσερις συστημικές τράπεζες και η ισχυρή ζήτηση από ξένους θεσμικούς επενδυτές για μετοχές της ΕΤΕ καταδεικνύουν το ολοένα και πιο θετικό κλίμα της αγοράς απέναντι στις ελληνικές τράπεζες. Τον Οκτώβριο του 2023, η UniCredit ήταν η πρώτη μεγάλη ευρωπαϊκή τράπεζα που υπέγραψε στρατηγική συνεργασία με μία από τις κορυφαίες ελληνικές τράπεζες εδώ και περισσότερο από μία δεκαετία. Το θετικό κλίμα των επενδυτών θα στηρίξει την πρόσβαση των ελληνικών τραπεζών στις αγορές χρέους και θα ενισχύσει την κεφαλαιακή ευελιξία και το προφίλ χρηματοδότησής τους. Η έξοδος του ΤΧΣ από τις τέσσερις συστημικές δεν θα επηρεάσει την πιστοληπτική ικανότητα των τραπεζών, καθώς οι αξιολογήσεις  αντανακλούσαν πάντα την παραδοχή μας ότι η κρατική ιδιοκτησία θα είναι προσωρινή και μη παρεμβατική. 

Οι αναβαλλόμενες φορολογικές πιστώσεις (DTCs) είναι τα τελευταία απομεινάρια της κρίσης χρέους της Ελλάδας, αλλά η επίλυσή τους θα είναι μια πολυετής προσπάθεια. Το υψηλό ποσό των DTCs επιβαρύνει την πιστοληπτική ικανότητα των τραπεζών, διότι η ενεργοποίηση των DTCs θα οδηγούσε σε «αραίωση» των μετοχών, γεγονός που αποθαρρύνει τις τράπεζες από τη χρήση τους. Οι τέσσερις συστημικές τράπεζες στοχεύουν να μειώσουν το μερίδιο των DTCs σε περίπου 30% έως το 2026 και κάτω από 20% έως το 2030 μέσω οργανικής δημιουργίας κεφαλαίου και απόσβεσης.