Τα δεδομένα κινητής μπορεί να έχουν αποδειχθεί «χρυσωρυχείο» για τους παρόχους, καθώς αποτελούν πλέον σημαντική ένεση για τα έσοδα τους, την ώρα που οι υπηρεσίες φωνής φθίνουν, όμως φέρνουν και πολύ σημαντικές τεχνικές προκλήσεις, καθώς τα δίκτυα δείχνουν ότι δεν μπορούν να σηκώσουν τον τεράστιο όγκο των data. Οι πάροχοι πλέον καλούνται να κάνουν μεγαλύτερες επενδύσεις σε πιο σύντομο χρονικό διάστημα, αν δεν θέλουν να δουν τη χώρα να μένει και πάλι σημαντικά πίσω από την παγκόσμια αγορά.
Η εκρηκτική άνοδος των δεδομένων κινητής φάνηκε πως έπιασε απροετοίμαστους τους παρόχους και τους αναγκάζει σε ανασχεδιασμό των επενδυτικών τους σχεδίων, καθώς τα τεχνικά προβλήματα που παρουσιάζονται στα δίκτυα πανελλαδικά αντανακλούν τη σοβαρή έλλειψη υποδομών. Τα παράπονα των καταναλωτών για απώλεια σήματος, ή πολύ αργού δικτύου αυξάνονται, ενώ οι πάροχοι βλέπουν τις εξελίξεις να τρέχουν γρηγορότερα από ό,τι είχαν προβλέψει.
Η Ελλάδα φαίνεται από τα στοιχεία ότι μένει και πάλι πίσω στην παγκόσμια κούρσα για τις ταχύτητες της κινητής τηλεφωνίας. Παρά το γεγονός ότι η ταχύτητα στην κινητή έχει αυξηθεί κατά 8,79 Mbps (+16,7%) τον τελευταίο χρόνο, μέχρι τις αρχές του 2023, η Ελλάδα έχει υποχωρήσει στην 30η θέση της παγκόσμιας κατάταξης της Ookla, με τη χώρα μας να μένει πίσω όχι μόνο από ανεπτυγμένες οικονομίες, αλλά ακόμα και από τη Βουλγαρία και τη Β. Μακεδονία. Την ίδια ώρα, οι καταναλωτές διαμαρτύρονται για την κακή ποιότητα των δικτύων.
Η κατανάλωση επίσης των δεδομένων έχει εκτοξευτεί σε επίπεδα που δεν μπορούσαν να υπολογιστούν όχι μόνο προ πανδημίας, αλλά και όταν σχεδιάζονταν τα επενδυτικά πλάνα των παρόχων που τρέχουν τώρα. Μεταξύ 2015 και 2021, η χρήση δεδομένων έχει εκτοξευθεί σε ποσοστό που ξεπερνά το 1.500%. Εντυπωσιακή είναι η άνοδος που έχει σημειωθεί σε σχέση με τα προ πανδημίας επίπεδα καθώς από τα 238.914 TB που ήταν το 2019, ο αριθμός αυτός έχει εκτοξευτεί στα 641.414 TB το 2021 με την αύξηση να φτάνει το 168%.
Η αύξηση της χρήσης δεδομένων είναι αποτέλεσμα και της μεγάλης μείωσης των χρεώσεων. Οι τιμές υποχωρούν σε ιστορικά χαμηλά και από τα 8,3 ευρώ ανά GB που είχαν έσοδα οι πάροχοι το 2015, το ποσό αυτό έχει υποχωρήσει στα 0,98 ευρώ ανά GB το 2021.
Το 2020 η κίνηση στα δεδομένα αυξήθηκε κατά 68% σε σχέση με το 2019, ενώ τα έσοδα σημείωσαν αύξηση μόνο 17% και ανήλθαν στα 508 εκατ. ευρώ, καθώς οι εταιρείες έριξαν τις χρεώσεις. Για το 2021 ο αριθμός αυτός είναι ακόμα χαμηλότερος, με τη χρήση να σημειώνει άνοδο κατά 48%, την ίδια στιγμή που τα έσοδα όπου ανήλθαν στα 566,8 εκατ. ευρώ, δηλαδή ενισχύθηκαν μόλις κατά 11,7%.
Την ίδια στιγμή τα αντίστοιχα μεγέθη για το 2022 αναμένεται να είναι ακόμα πιο ανεβασμένα για τη χρήση των mobile data ενώ η τιμή τους ανά GB θα υποχωρήσει περισσότερο, καθώς οι πάροχοι προσφέρουν πλέον όλο και περισσότερα προγράμματα unlimited ενώ παράλληλα προσφέρουν συστηματικά δωρεάν δεδομένα ανά περιόδους στους χρήστες.
Μια τάση που αναμένεται να συνεχιστεί ανοδικά και την φετινή χρονιά, σύμφωνα με στελέχη του κλάδου τηλεπικοινωνιών, καθώς «ο ανταγωνισμός είναι ορατό πλέον ότι εντείνεται. Το είδαμε και με την αύξηση των πακέτων unlimited και των προσφορών από τις εταιρείες».
Γυρίζει μπουμερανγκ το 5G για τους παρόχους
Η είσοδος των 5G δικτύων δημιούργησε όνειρα και φιλοδοξίες για το μέλλον τόσο για τους καταναλωτές όσο και τις επιχειρήσεις. Όμως, καθώς η υιοθέτηση του 5G κλιμακώνεται, τα δίκτυα επιβαρύνονται ακόμα περισσότερο. Οι επιδόσεις του δικτύου υποβαθμίζονται, με την πύκνωση των υποδομών να είναι απαραίτητη για να αυξηθεί η χωρητικότητα, παρότι οι πάροχοι κλείνουν το 3G για να την ενισχύσουν.
Στελέχη της αγοράς υπογραμμίζουν στο BD πως «τα προβλήματα που παρατηρούνται κατά καιρούς σε περιοχές και αφορούν το δίκτυο μπορεί να είτε επειδή έπεσε ένας σταθμός προσωρινά, ή επειδή έληξε το συμβόλαιο που υπήρχε τοποθετημένη η κεραία και ο ιδιοκτήτης του ακινήτου δεν θέλει να το ανανεώσει επειδή δέχεται bullying». Και προσθέτουν ότι ακόμα ένας λόγος που καταγράφονται τα προβλήματα είναι το γεγονός ότι οι πάροχοι προχωρούν στην αναβάθμιση των υποδομών τους προς την 5G πραγματικότητα.
Οι πάροχοι βρίσκονται εν μέσω ενός δύσκολου μακροοικονομικού περιβάλλοντος, με τα λειτουργικά κόστη να αυξάνονται ενώ την ίδια στιγμή ο αυξανόμενος ανταγωνισμός οδηγεί σε πτώση των τιμών και συμπίεση των περιθωρίων κέρδους τους. Επιπλέον, έχουν να αντιμετωπίσουν κι άλλες προκλήσεις στην ανάπτυξη του δικτύου, καθώς ακόμα και σήμερα υπάρχουν αρκετοί που εκφράζουν φόβους ότι η παρουσία μιας κεραίας τηλεπικοινωνιών μπορεί να προκαλέσει προβλήματα υγείας.
«Δυστυχώς και στην Ελλάδα υπάρχει το ζήτημα με κατοίκους που φοβούνται να τοποθετηθούν κεραίες σε οικιστικές περιοχές, δημιουργώντας έτσι πρόβλημα στην ανάπτυξη των δικτύων, γιατί παρά τις fast track διαδικασίες που υπάρχουν, πάντα η τοποθέτηση μιας κεραίας πρέπει να έχει απόφαση δημοτικού συμβουλίου. Όταν οι κάτοικοι αντιδρούν, πως θα μπορούσε να συμφωνήσει το δημοτικό συμβούλιο σε κάτι τέτοιο;», σημειώνει στέλεχος του κλάδου τηλεπικοινωνιών.
Επίσης οι αγροτικές περιοχές και οι θαλάσσιες μετακινήσεις αντιμετωπίζουν σοβαρά πρόβλημα συνδεσιμότητας, εξαιτίας των κενών που υπάρχουν στην κάλυψη του δικτύου. «Είμαστε μια χώρα με άπειρα νησιά και δεχόμαστε κάθε χρόνο εκατομμύρια τουρίστες που μετακινούνται με το πλοίο και δεν απολαμβάνουν υπηρεσίες δικτύου. Οι πάροχοι δυστυχώς δεν επενδύουν σε σημεία τα οποία δεν τους προσφέρουν ανταποδοτικά οφέλη σε όλη τη διάρκεια της χρονιάς».
Αναγκαίος ο ανασχεδιασμός των επενδυτικών πλάνων
Οι τηλεπικοινωνιακοί πάροχοι έχουν προαναγγείλει επενδυτικά πλάνα που αγγίζουν τα 6 δισ. ευρώ μέχρι το 2027 σε μια προσπάθεια να αλλάξει η χώρα σελίδα. Μεγάλο μέρος των επενδύσεων τους αφορά την ανάπτυξη των δικτύων κινητής, καθώς το 5G μπαίνει στο επίκεντρο και υπόσχεται πολλά περισσότερα κέρδη για αυτούς. Όμως η έκρηξη των δεδομένων και η δυναμική κατεύθυνση που έχει πάρει η αγορά και δεν είχαν υπολογίσει οι πάροχοι κάνουν τα επενδυτικά τους προγράμματα να δείχνουν ήδη ξεπερασμένα.
Την ίδια στιγμή που οι πάροχοι καλούνται να καλύψουν την αυξημένη κατανάλωση μέσα από το επενδυτικό τους πρόγραμμα, τα κόστη έχουν εκτοξευτεί μετά την πανδημία, δημιουργώντας «πονοκέφαλο» στα στελέχη των παρόχων που φάνηκε να πιάνονται στον ύπνο. Η πανδημία και η επιτάχυνση των δεδομένων έφεραν τους παρόχους μπροστά στην πρόκληση πολύ μεγαλύτερων επενδύσεων και πολύ γρηγορότερων από αυτές που είχαν σχεδιάσει.
Υψηλόβαθμα στελέχη του τηλεπικοινωνιακού κλάδου παραδέχονται πως τα κόστη έχουν αυξηθεί σημαντικά, ενώ έχουν σημειωθεί και σημαντικές ελλείψεις σε εξοπλισμό. Επισημαίνουν ωστόσο πως έχουν προβλεφθεί οι αυξήσεις στα έξοδα στα νέα επενδυτικά τους προγράμματα που έχουν ανακοινωθεί, υπογραμμίζοντας ωστόσο ότι οι προκλήσεις παραμένουν.
«Πράγματι έχουμε βρεθεί να υπολογίζουμε εκ νέου τα κόστη για την ανάπτυξη των δικτύων, και αυτό είναι σίγουρο πως θα επηρεάσει τα περιθώρια κέρδους», σημειώνουν. Προσθέτουν όμως ότι «ωστόσο οι νέες υπηρεσίες που θα δημιουργηθούν μέσα από το εξελιγμένο οικοσύστημα που θα υπάρξει λόγω του 5G θα φέρει νέες σημαντικές πηγές εσόδων από τις επιχειρήσεις».
Υποστηρίζουν επίσης πως «το περιβόητο 3G shutdown θα απελευθερώσει σημαντικούς πόρους που θα ενισχύσουν την εμπειρία των χρηστών. Μέσα από την ανάπτυξη των δικτύων αυτών, κάποιες παθογένειες, σε σχέση και με πακέτα που προσφέρονται στους καταναλωτές ή υπηρεσίες που έχουν περιορισμούς εξαιτίας των δικτύων προηγούμενης γενιάς, θα μπορέσουν πλέον να αρθούν και θα μπορέσουμε να μεταβούμε σε μια κοινωνία η οποία θα είναι μονίμως συνδεδεμένη».
«Το μόνο που λείπει είναι να υπάρξουν οι υπηρεσίες και οι εφαρμογές που θα έρθουν να κουμπώσουν πάνω στα δίκτυα νέας γενιάς. Τότε θα δούμε και τις υποδομές να αναπτύσσονται πολύ πιο γρήγορα από ότι σήμερα», τονίζουν.