Την αξιοποίηση των big data βάζει στο επίκεντρο η Ελλάδα, θέλοντας να εκμεταλλευτεί τον θησαυρό πληροφοριών που προκύπτει από τον αυξανόμενο όγκο δεδομένων που δημιουργούνται από τις ψηφιακές διαδράσεις των πολιτών με το Δημόσιο, και προχωρά στην υλοποίηση ενός κεντρικού κόμβου διαχείρισης και ανάλυσης μεγάλων δεδομένων, έχοντας σαν στόχο να βελτιωθεί περαιτέρω η ψηφιακή διακυβέρνηση.
Τα big data χαρακτηρίζονται από όγκο, ποικιλία και ταχύτητα, δηλαδή τεράστιες ποσότητες δεδομένων, τα οποία είναι πολύπλοκα, σε διαφορετικές μορφές και παράγονται συχνά. Η ανάλυση big data αναφέρεται στη χρήση τεχνολογιών, τεχνικών ή εργαλείων λογισμικού, όπως η εξόρυξη δεδομένων ή κειμένου και η μηχανική μάθηση, για την ανάλυση μεγάλων δεδομένων που εξάγονται από τις πηγές δεδομένων της ίδιας της επιχείρησης ή από άλλες πηγές δεδομένων.
Κάθε φορά που ο πολίτης πραγματοποιεί μια συναλλαγή σε ψηφιακές υπηρεσίες του Δημοσίου, όπως το Διαύγεια, το Taxisnet, ή την ηλεκτρονική συνταγογράφηση, αφήνει πολύτιμα στοιχεία που μπορούν να δώσουν πληροφορίες για τον τρόπο που λειτουργούν και την αποτελεσματικότητα που έχουν. Μέχρι σήμερα όλη αυτή η πληροφορία δεν μπορούσε να αξιοποιηθεί από το Δημόσιο ώστε να μπορέσει να βελτιωθεί.
Για τον σκοπό αυτό, το υπουργείο Ψηφιακής Διακυβέρνησης έχει προκηρύξει διαγωνισμό για την υλοποίηση ενός κεντρικού κόμβου διαχείρισης και ανάλυσης μεγάλων δεδομένων, όπου θα μπορέσει να συγκεντρωθεί και να ομογενοποιηθεί η πληροφορία που όλα τα συστήματα του Δημοσίου προκειμένου να καταγράφεται και να παρακολουθείται η αποδοτικότητα υπηρεσιών και φορέων.
Το έργο, θα έχει προϋπολογισμό 22,4 εκατ. ευρώ, με τον κόμβο που θα δημιουργηθεί να συλλέγει τα δεδομένα του από συστήματα που υποστηρίζουν εσωτερικές διαδικασίες του Δημοσίου, όπως το Ολοκληρωμένο Πληροφοριακό Σύστημα Δημοσιονομικής Πολιτικής του ΓΛΚ (Gov ERP), το Σύστημα Διαχείρισης Ανθρώπινου Δυναμικού (ΣΔΑΔ) και το Σύστημα Μισθοδοσίας (Ενιαία Αρχή Πληρωμών).
Θα συγκεντρώνει επίσης δεδομένα από συστήματα υποστήριξης πολιτών, όπως το Μητρώο Πολιτών, η πλατφόρμα ηλεκτρονικής συνταγογράφησης, το Εθνικό Κτηματολόγιο και το Εθνικό Μητρώο, αλλά και επιλεγμένοι ιστότοποι και μέσα κοινωνικής δικτύωσης όπου πραγματοποιείται δημόσιος διάλογος για τις δράσεις και τις μεταρρυθμίσεις του πλαισίου «Ελλάδα 2.0».
Ο στόχος του έργου και τι περιλαμβάνει
Στόχος του έργου θα είναι η παροχή πληροφόρησης τόσο προς κυβερνητικούς χρήστες (Κεντρική Κυβέρνηση, Δημόσιες Υπηρεσίες, κλπ.) όσο και προς εξωτερικούς χρήστες (π.χ. πολίτες, ανεξάρτητες αρχές, θεσμοί, κλπ.), ώστε να υποστηρίζεται επαρκώς ο κυβερνητικός στρατηγικός σχεδιασμός, η διαχείριση κρίσεων, η παρακολούθηση της ποιότητας των υπηρεσιών προς τους πολίτες, ο σχεδιασμός νέων υπηρεσιών και γενικότερα η υποστήριξης της διαδικασίας παροχής ενημέρωσης/ πληροφόρησης και της λήψης αποφάσεων.
Οι αναφορές και οι αναλύσεις που θα παρέχονται από τον Κεντρικό Κόμβο Διαχείρισης και Ανάλυσης Πολυδιάστατων Δεδομένων Μεγάλου Όγκου κατηγοριοποιούνται σε τέσσερις βασικούς πυλώνες (Πυλώνες Διαχείρισης & Ανάλυσης Δεδομένων):
- Οικονομία & Ανάπτυξη
- Κοινωνικές Δομές & Υπηρεσίες
- Περιβάλλον & Υποδομές
- Ψηφιακός μετασχηματισμός & κοινή γνώμη
Στο πλαίσιο του έργου, οι παραπάνω πυλώνες θα επιβεβαιωθούν με τις εκτελεστικές συμβάσεις και ενδέχεται να προσαρμοστούν με βάση τις πλέον πρόσφατες ανάγκες για αναφορές και αναλύσεις.
Σημαντική προτεραιότητα για το προς υλοποίηση σύστημα αποτελεί ωστόσο και η διασφάλιση της ιδιωτικότητας και η προστασία προσωπικών και ευαίσθητων δεδομένων, όπως δεδομένα δημοτολογίου-ληξιαρχείου, οικονομικά δεδομένα, ιατρικά αρχεία, περιουσιακά δεδομένα (ακίνητα-οχήματα), κ.α.
Γι αυτό και οι ενδιαφερόμενοι για τον διαγωνισμό θα πρέπει να προβλέψουν μηχανισμούς και πολιτικές για την ενσωμάτωση των αρχών της σχετικής νομοθεσίας (GDPR), από τη φάση του σχεδιασμού (Personal Data Protection by design and by default), ενδεικτικά καλύπτοντας τον καθορισμό των usescases και τη διαχείριση της συγκατάθεσης των πολιτών για την χρήση των δεδομένων τους, την ανωνυμοποίηση της πληροφορίας, την παρακολούθηση της ασφάλειας του συστήματος και την αναγνώριση/αναφορά πιθανών κινδύνων (data breaches), κ.α.
Σημαντική αξία τα big data για την ΕΕ
Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή τοποθετεί πολύ υψηλά στην ιεράρχηση των στόχων την ανάλυση και αξιοποίηση των δεδομένων, στο δρόμο για τον ψηφιακό μετασχηματισμό της μέχρι το 2030. Βάσει των ψηφιακών στόχων που έχει θέσει η ΕΕ απαιτείται έως το 2030 να έχουν υιοθετήσει τα big data πάνω από το 75% των ευρωπαϊκών εταιρειών.
Οι επιχειρήσεις σε ολόκληρη την ΕΕ προσαρμόζονται συνεχώς στις νέες τεχνολογίες για τη συλλογή, αποθήκευση και ανάλυση δεδομένων. Το 2020, το 14% των επιχειρήσεων πραγματοποίησε ανάλυση big data. Όπως επισημαίνει έκθεση της Κομισιόν, αυτό τις βοήθησε να παράγουν αποτελέσματα σχεδόν σε χρόνο ή σε πραγματικό χρόνο από δεδομένα που προέρχονται από διαφορετικούς τύπους μορφής.
Οι μεγάλες εταιρείες έχουν τη μερίδα του λέοντος στην επεξεργασία big data (με 34% αυτών να τα χρησιμοποιούν), ενώ οι μικρομεσαίες επιχειρήσεις έχουν ακόμη περιθώρια βελτίωσης για να εκμεταλλευτούν όλα τα οφέλη των big data, καθώς μόλις το 14% εξ αυτών τα χρησιμοποιούν.
Στη Μάλτα, σχεδόν το ένα τρίτο των επιχειρήσεων αναλύει big data. Οι Κάτω Χώρες και η Δανία ακολουθούν αμέσως μετά, με 27%. Στο άλλο άκρο του φάσματος, μόνο το 5-6% των επιχειρήσεων στη Ρουμανία, τη Σλοβακία, την Κύπρο και τη Βουλγαρία αναλύουν μεγάλα δεδομένα.
Ανά κλάδο, οι επιχειρήσεις που αναλύουν περισσότερο big data είναι στον τουριστικό κλάδο, με τα ταξιδιωτικά γραφεία και πρακτορεία καθώς και τις υπηρεσίες κρατήσεων και διάφορων δραστηριοτήτων με ποσοστό 28%. Ακολουθεί ο κλάδος του ICT με 25% ενώ μόνο το 15% των επιχειρήσεων χονδρικού και λιανικού εμπορίου χρησιμοποιούν big data. Πιο πίσω είναι ο κλάδος των κατασκευών και του real estate με 13%, ενώ το ποσοστό στην μεταποίηση είναι στο 10%.