Επτά χρόνια μετά την πρόβλεψη πως ένας στους δυο εργαζόμενους θα αντικατασταθεί από ρομπότ και υπολογιστικές μηχανές, με τις προβλέψεις να κάνουν λόγο πως οι μηχανές θα προκαλέσουν ραγδαίες αλλαγές στην αγορά εργασίας, το γεγονός είναι πως παρά τις εξελίξεις στην τεχνολογία, «η αυτοματοποίηση φαίνεται πως προχωρά με ρυθμό βραδύτερο από αυτόν που ανέμεναν οι λεγόμενοι technοlogy alarmists (όσοι σημάνουν τον συναγερμό για τις αλλαγές που επιφέρει η τεχνολογία)», αναφέρει η έρευνα του Ευρωπαϊκού Κέντρου για την Ανάπτυξη της Επαγγελματικής Κατάρτισης (Cedefop), που έγινε σε συνεργασία με το Ινστιτούτο Οικονομικών και Κοινωνικών Ερευνών (ESRI), με έδρα το Δουβλίνο.
Όπως εξηγεί στο ΑΠΕ, ο εμπειρογνώμονας του Cedefop, Κωνσταντίνος Πουλιάκας, που συνεργάστηκε με τους ερευνητές του ESRI στη διενέργεια της μελέτης, η οποία κυκλοφόρησε από το Γραφείο Εκδόσεων της ΕΕ, «διαπιστώσαμε ότι ενώ έχουμε ήδη διανύσει σημαντικό μέρος της περιόδου εντός της οποίας προβλεπόταν να δούμε αυτή τη μεγάλη αλλαγή, ο ρυθμός της αυτοματοποίησης δεν είναι τόσο γρήγορος. Η μέση μείωση της απασχόλησης στα επαγγέλματα που η μελέτη της Οξφόρδης χαρακτήριζε ως "πλήρως αυτοματοποιήσιμα" ("fully automatable") ήταν μόλις 2%. Κι αυτό ενώ έχουμε ήδη καλύψει το 25% έως και 50% της συνολικής χρονικής περιόδου, εντός της οποίας προβλεπόταν να έχουμε μαζικές απώλειες θέσεων εργασίας λόγω της αυτοματοποίησης. Με απλά λόγια, με τόσο μικρή μείωση της απασχόλησης στα fully automatable επαγγέλματα, μάλλον δεν υπάρχει πιθανότητα να επαληθευτεί πλήρως το σενάριο για αντικατάσταση σχεδόν των μισών θέσεων εργασίας από ρομπότ τόσο γρήγορα».
Η περίπτωση της Ιρλανδίας
Για να μπορέσουν να «τεστάρουν» την πιθανότητα επαλήθευσης αυτών των προβλέψεων στην πράξη, η έρευνα του Cedefop εστίασε στο παράδειγμα της Ιρλανδίας, ως χώρας που βρίσκεται στην πρώτη γραμμή της υιοθέτησης της τεχνολογίας και του ψηφιακού μετασχηματισμού.
Σύμφωνα με τον κ. Πουλιάκα, στη δεκαετή αυτή περίοδο, η απασχόληση στην ομάδα των επαγγελμάτων, που χαρακτηρίζονταν ως πιο επιρρεπή στην αντικατάσταση από ρομπότ και υπολογιστικές μηχανές, αναπτύχθηκε όντως πιο αργά σε σχέση με άλλες επαγγελματικές κατηγορίες, πιθανώς λόγω της αυτοματοποίησης, ιδίως σε επαγγέλματα μεσαίων τεχνικών δεξιοτήτων, όπως οι τεχνίτες, οι χειριστές μηχανών ή και οι εργαζόμενοι σε τηλεφωνικά κέντρα, που αντικαταστάθηκαν από chatbots. Ωστόσο, ακόμα και σε αυτούς τους τομείς ένα μεγάλο μερίδιο των επαγγελμάτων δεν υπέστη σημαντική επιβράδυνση της απασχόλησης ή σημειώθηκε ακόμα και ανάπτυξη, σύμφωνα πάντα με τον κ. Πουλιάκα.
Όπως εξηγεί, παρότι η τεχνολογία προσφέρει μεγάλες δυνατότητες για διείσδυση των ψηφιακών μηχανών και ρομπότ στην εργασία -κάτι που συζητήθηκε πολύ ευρύτερα μετά την εκδήλωση της πανδημίας- ωστόσο η οικονομία και η αγορά έχουν συγκεκριμένους τρόπους λειτουργίας και οι επιχειρήσεις εφαρμόζουν συγκεκριμένες επιχειρηματικές πρακτικές, με αποτέλεσμα να δημιουργείται ένα σύστημα ισορροπίας, που επηρεάζεται από τους μισθούς, προϋπάρχοντα επιχειρηματικά μοντέλα και μοντέλα απασχόλησης, καθώς και ενσωμάτωση απρόσμενων αλλαγών όπως η Covid-19. Συνεπώς το ζήτημα της συνολικής εξέλιξης της απασχόλησης είναι πολύ πιο πολύπλοκο από την απλή υιοθέτηση της τεχνολογίας.
Αύξηση απασχόλησης σε όσες επιχειρήσεις επενδύουν στην τεχνολογία
Για παράδειγμα, οι ερευνητές μελέτησαν το κατά πόσο οι επιχειρηματικές πρακτικές των επιχειρήσεων και η στάση τους απέναντι στην υιοθέτηση της τεχνολογικής αλλαγής επηρεάζουν τη μελλοντική εξέλιξη της απασχόλησης σε αυτές. «Διαπιστώσαμε ότι όσες το 2008 δήλωναν πως είναι πιο πιθανό να υιοθετήσουν νέες τεχνολογίες και να στηρίξουν τους εργαζομένους τους σε αυτή τη μεταβατική διαδικασία, είχαν θετική εξέλιξη ως προς την ανάπτυξη της απασχόλησης. Πιθανολογούμε ότι αυτό συνέβη διότι όσες υιοθέτησαν νέες τεχνολογίες το 2008, ήταν σε θέση να οργανωθούν καλύτερα και να παρέχουν στους πελάτες τους καλύτερες υπηρεσίες, π.χ, σε επίπεδο customer service και καινοτόμων προϊόντων, με αποτέλεσμα να κερδίσουν μεγαλύτερα μερίδια αγοράς μέχρι το 2018. Έτσι, μπορεί κάποιες θέσεις εργασίας να χάθηκαν αρχικά, αλλά δημιουργήθηκαν νέες εντός της εταιρείας σε άλλους τομείς, πιθανώς μάλιστα για πιο εξειδικευμένους εργαζόμενους, με τη συνολική επίδραση στην απασχόληση να είναι θετική. Αντίθετα, όσες δεν επένδυσαν στην τεχνολογία, πιθανώς δεν μπόρεσαν να αναπτυχθούν οι ίδιες και να αυξήσουν τα μερίδια αγοράς τους, ώστε να αυξήσουν και την απασχόληση», εξηγεί ο εμπειρογνώμονας του ευρωπαϊκού οργανισμού.
Χρειάζεται διαβούλευση με τους εργαζομένους
Οι νέες τεχνολογίες σίγουρα αλλάζουν την αγορά εργασίας: σύμφωνα με στοιχεία από την ευρωπαϊκή έρευνα για τις δεξιότητες και την αγορά εργασίας (European skills and jobs survey) του Cedefop, το 43% των εργαζομένων στην ΕΕ διαπίστωσαν πρόσφατα αλλαγές στην τεχνολογία που χρησιμοποιούν στη δουλειά τους. Πάντως, μόνο το 16% αυτών πιστεύουν ταυτόχρονα ότι οι δεξιότητές τους πιθανώς θα γίνουν παρωχημένες στο μέλλον, ενώ περίπου ένας στους τρεις όσων πρόσφατα επηρεάστηκαν από κάποια τεχνολογική αλλαγή φοβάται ότι θα χάσει τη δουλειά του (αναλογία που αντιστοιχεί περίπου στο 5% του συνόλου των εργαζομένων στην ΕΕ).
«Δεν είναι δυνατό να προβλέψει κάποιος με ακρίβεια το μέλλον της αυτοματοποίησης και τον αντίκτυπό της στις θέσεις εργασίας και σίγουρα δεν μπορεί να ειπωθεί με ασφάλεια ότι ο ρυθμός της αυτοματοποίησης δεν θα επιταχυνθεί στο μέλλον, δεδομενης της γοργής ανάπτυξης τεχνολογιών, όπως η Τεχνητή Νοημοσύνη. Ωστόσο, η μελέτη του Cedefop εγείρει ερωτήματα ως προς τα χρονοδιαγράμματα που συνδέονται με την τεχνολογική αλλαγή και δείχνει ότι, παρότι η τεχνολογία συσχετίζεται συχνά με τη βραχυπρόθεσμη και μεσοπρόθεσμη απώλεια θέσεων εργασίας, η ενδυνάμωση των εργαζομένων μέσα στην εταιρεία και ο κοινωνικός διάλογος, διαδραματίζουν κρίσιμο ρόλο στην ομαλή υιοθέτηση των νέων τεχνολογιών από τους οργανισμούς και τους εργαζομένους τους», κατέληξε ο εμπειρογνώμονας του Cedefop, το οποίο είναι ένας από τους αποκεντρωμένους οργανισμούς της Ευρωπαϊκής Ένωσης κι έχει έδρα τη Θεσσαλονίκη
Ακολουθήστε το Business Daily στο Google news 
