Το Ινστιτούτο για την Επιστήμη των Υπολογιστών, την Τεχνητή Νοημοσύνη και την Τεχνολογία (INSAIT) του Πανεπιστημίου της Σόφιας παρουσίασε το SPEAR-1, ένα βασικό μοντέλο τεχνητής νοημοσύνης που επιτρέπει στα ρομπότ να αποκτούν προηγμένη τρισδιάστατη χωρική κατανόηση. Η νέα αυτή τεχνολογία διατίθεται ως ανοικτής πρόσβασης πλατφόρμα, δωρεάν για ερευνητές και επιχειρήσεις σε όλο τον κόσμο, σύμφωνα με ανακοίνωση του υπουργείου Παιδείας της Βουλγαρίας.
Η ανακοίνωση συγκέντρωσε το ενδιαφέρον διεθνών μέσων ενημέρωσης, καθώς εκτιμάται ότι το SPEAR-1 μπορεί να αλλάξει τα δεδομένα στον τομέα της παγκόσμιας ρομποτικής. Μέχρι σήμερα, τέτοιου είδους προηγμένα μοντέλα αναπτύσσονταν αποκλειστικά από πολυεθνικές υψηλής τεχνολογίας, οι οποίες διατηρούσαν τον έλεγχο της τεχνολογίας. Με τη διάθεση του SPEAR-1 σε ανοικτή μορφή, το INSAIT στοχεύει στην επιτάχυνση της έρευνας και της καινοτομίας, διευκολύνοντας την ανάπτυξη αυτόνομων συστημάτων υψηλής αποτελεσματικότητας.
Σε αντίθεση με τα περισσότερα ρομποτικά μοντέλα που βασίζονται σε οπτικά συστήματα εκπαίδευσης με δισδιάστατες εικόνες, το SPEAR-1 αξιοποιεί πραγματικά τρισδιάστατα δεδομένα. Αυτή η προσέγγιση επιτρέπει στο μοντέλο να κατανοεί καλύτερα τις κινήσεις και τις αλληλεπιδράσεις αντικειμένων στον χώρο, μειώνοντας παράλληλα την ανάγκη για μεγάλα εκπαιδευτικά σετ δεδομένων έως και 20 φορές σε σύγκριση με τα συμβατικά συστήματα. Το μοντέλο μαθαίνει συνδυαστικά από δεδομένα ρομποτικής δράσης και τρισδιάστατης χωρικής πληροφορίας, αντιμετωπίζοντας έτσι μια από τις σημαντικότερες προκλήσεις του κλάδου.
Το SPEAR-1 λειτουργεί ως το ρομποτικό ισοδύναμο μεγάλων γλωσσικών μοντέλων, όπως το BgGPT ή το ChatGPT. Έχει τη δυνατότητα να ερμηνεύει ανθρώπινες οδηγίες και να ελέγχει διαφορετικούς τύπους ρομπότ σε ποικίλα περιβάλλοντα. Η ανοιχτή και καθολική αρχιτεκτονική του το καθιστά σημαντική βάση για μελλοντική έρευνα και εφαρμογές στην τεχνητή νοημοσύνη και τα αυτόνομα συστήματα.
Μέσω της ανάπτυξης του SPEAR-1, το INSAIT ενισχύει τη θέση της Ευρώπης ως κορυφαίου κόμβου καινοτομίας στη ρομποτική και τους τρισδιάστατους υπολογιστές. Η ομάδα του έργου περιλαμβάνει τους Νικολάι Νικόλοφ, Τζιουλιάνο Αλμπανέζε, Σόμπιτ Ντέι, Αλεξάνταρ Γιάνεφ, καθ. Λουκ Βαν Γκουλ, δρ. Γιαν-Νίκο Ζάεκ και δρ. Ντάντα Ποντέλ.
Το INSAIT αποτελεί το πρώτο ινστιτούτο στην Ανατολική Ευρώπη που προσφέρει ερευνητικές συνθήκες αντίστοιχες με κορυφαία δυτικά πανεπιστήμια και ερευνητικά κέντρα. Ιδρύθηκε ως ειδική μονάδα του Πανεπιστημίου Σόφιας σε συνεργασία με το ETH Ζυρίχης και το EPFL, δύο από τα σημαντικότερα τεχνολογικά πανεπιστήμια παγκοσμίως. Το ινστιτούτο δέχεται καθοδήγηση από διακεκριμένους επιστήμονες διεθνών πανεπιστημίων και ερευνητικών εργαστηρίων από ΗΠΑ, Ευρώπη και Ισραήλ. Η κύρια αποστολή του INSAIT είναι η επιστημονική αριστεία, η προσέλκυση κορυφαίων διεθνών ερευνητών και η εκπαίδευση της επόμενης γενιάς ηγετών στην τεχνολογία.