To Twitter για 17 χρόνια έχει αποτελέσει την κεντρική πλατεία του διαδικτύου και μια πολύτιμη πηγή πληροφόρησης. Ωστόσο, η εξαγορά του από τον Έλον Μασκ αλλοίωσε την εικόνα του, ενώ νέες εφαρμογές έρχονται στο προσκήνιο απειλώντας το τέλος όχι μόνο της κυριαρχίας του, αλλά και της ίδιας της ύπαρξής του.
Ο Έλον Μασκ αγόρασε το Twitter, και μέσα σε ένα πολύ μικρό χρονικό διάστημα, το μετονόμασε σε X, απέλυσε τους περισσότερους υπαλλήλους του και λίγο πολύ εξάλειψε τα συστήματα συντονισμού και επαλήθευσης. Έθεσε σε εφαρμογή μια νέα οικονομική δομή που έδινε κίνητρα στους δημιουργούς να διαδίδουν και να ενισχύουν τα ψέματα και την προπαγάνδα, οδηγώντας πολλούς χρήστες στην έξοδο, καθώς αναζητούσαν μια πλατφόρμα που να αντικατοπτρίζει την τοξικότητα του ιδιοκτήτη της.
Πολλοί προσπάθησαν να πάρουν τη θέση του Twitter. Η ιστορία είναι γεμάτη από αποτυχημένες προσπάθειες -κυρίως το App.net και το Identi.ca. Στα 17 χρονιά ζωής του όμως δεν έχει υπάρξει ένας πραγματικός ανταγωνιστής καθώς οι χρήστες της πλατφόρμας δεν είχαν έναν ισχυρό λόγο να εγκαταλείψουν το Twitter ή ένα μέρος για να πάνε αν το έκαναν. Τώρα έχουν και τα δύο.
Σύμφωνα με τη Similarweb, η επισκεψιμότητα του X έχει μειωθεί κατά σχεδόν 20%, σε ετήσια βάση. Μια άλλη μελέτη, από την Apptopia, διαπίστωσε ότι ο αριθμός των καθημερινά ενεργών χρηστών μειώθηκε από 141 εκατομμύρια σε 120 εκατομμύρια. Εν τω μεταξύ, πλατφόρμες όπως το Mastodon, και το Bluesky έχουν καταγράψει ραγδαία αύξηση χρηστών.
Το Mastodon έχει πλέον 1,5 εκατομμύριο ενεργούς χρήστες, απευθυνόμενο σε ειδικότερο κοινό, ενώ το Bluesky, το οποίο εξακολουθεί να είναι μόνο για προσκεκλημένους χρήστες και λειτουργεί με το πρωτόκολλο AT, βρίσκεται στα 2 εκατομμύρια. Όμως, το Threads της Meta, είναι αυτό που βγαίνει κερδισμένο από τη νέα εποχή. Η Meta αποκάλυψε τον Σεπτέμβριο ότι το Threads είχε ήδη σχεδόν 100 εκατομμύρια μηνιαίους χρήστες.
Τι έφερε το Twitter στην εποχή της πληροφόρησης
Για μια δεκαετία, η απάντηση σε σχεδόν κάθε πρόβλημα της επικοινωνίας των μέσων μαζικής ενημέρωσης περιλάμβανε το Twitter. Από έκτακτες ειδήσεις, πολιτική, ζωντανά αθλητικά σχόλια, gossip, επικαιρότητα, η απάντηση ήταν «τσέκαρε το στο Twitter».
Η αίσθηση ότι το Twitter ήταν μια ροή ειδήσεων σε πραγματικό χρόνο λειτούργησε και προς τις δύο κατευθύνσεις: οι άνθρωποι πήγαιναν στο Twitter για να μάθουν τι συνέβαινε και οι δημοσιογράφοι, βλέποντας ένα κοινό σε πραγματικό χρόνο από ανθρώπους που έδιναν προσοχή στις ειδήσεις, άρχισαν να μιλούν απευθείας σε αυτούς τους ανθρώπους. Το Twitter το εκμεταλλεύτηκε. Το 2009, ο συνιδρυτής Biz Stone έγραψε ότι η πλατφόρμα είχε γίνει ένα νέο είδος δικτύου πληροφοριών και ότι η προτροπή στο πλαίσιο του tweet θα ήταν πλέον: «Τι συμβαίνει;».
Στην εποχή της έκρηξης των νεοσύστατων μέσων ενημέρωσης της δεκαετίας του 2010, η αίσθηση ότι οι μεγάλες κοινωνικές πλατφόρμες θα πλήρωναν τους εκδότες για το περιεχόμενο και θα δημιουργούσαν μια νέα κατηγορία κερδοφόρων ψηφιακών μέσων ενημέρωσης ήταν διάχυτη και αδιαμφισβήτητη. Και εκείνα τα πρώτα χρόνια, κανείς δεν ήξερε ποιες πλατφόρμες θα πετύχαιναν, με το Twitter να ανταγωνίζεται σκληρά το Facebook.
Η πλατφόρμα ήταν ένα είδος πλατείας, όπου πολιτικοί και τεχνολογικοί ηγέτες, δημοσιογράφοι, ακτιβιστές και άλλοι μιλούσαν μεταξύ τους. Μπορεί να μην ήταν ποτέ η πραγματική ζωή αλλά ήταν μια πιο εκδημοκρατισμένη εκδοχή μιας εσωτερικής συζήτησης που υπήρχε πάντα. Το Twitter λειτούργησε καταλυτικά σε μερικά από τα μεγάλα κοινωνικά κινήματα της εποχής μας, από το Black Lives Matter μέχρι το #MeToo και τα δικαιώματα των τρανς.
Ωστόσο, το Twitter προκάλεσε καταστροφικές επιπτώσεις στη δημοσιογραφία. Το Twitter ιδρύθηκε το 2006. Από εκείνη τη χρονιά, η απασχόληση στις εφημερίδες έχει μειωθεί κατά 70% -όχι βεβαίως μόνο εξαιτίας του Twitter. Οι δημοσιογράφοι έριχναν στο Twitter ειδήσεις και σχόλια, και το ενδιαφέρον τους στράφηκε σε ιστορίες που χάρη στον αλγόριθμο θα εμφανιζόντουσαν σε περισσότερους χρήστες, αντί να ενδιαφέρονται για τις πραγματικές ειδήσεις.
Την ίδια στιγμή, τα ΜΜΕ, βρέθηκαν αντιμέτωπα με τη φυγή των μεγαλύτερων πελατών τους που προτιμούσαν να διαφημίζονται στις κοινωνικές πλατφόρμες χωρίς να υπάρχει η δεοντολογική σύγκρουση με το Μέσο στο οποίο διαφημίζονταν. Οι ειδήσεις έγιναν όλο και μικρότερες, καθώς επικράτησε η λογική του ολοένα και μικρότερου και πιο «εύπεπτου» κειμένου, αφαιρώντας ζωτικό χώρο από τα ρεπορτάζ και τις μεγάλες ιστορίες.
Ο «τυφώνας Μασκ»
Στις 26 Οκτωβρίου ο Έλον Μασκ μετά την ταραχώδη περίοδο της εξαγοράς του Twitter έναντι 44 δισ. δολ. που προσπάθησε να την αποφύγει αλλά αναγκάστηκε νομικά να την ολοκληρώσει, έμπαινε για πρώτη φορά στα γραφεία της πλατφόρμας κρατώντας έναν νιπτήρα, προοικονομώντας τι επρόκειτο να συμβεί.
Παρά τις σπουδαίες ιδέες που είχε στο παρελθόν, ο Μάσκ έδειχνε να χάνει το μαγικό του άγγιγμα στο Twitter και κάθε προσπάθεια κατέληγε να πληγώνει όλο και περισσότερο την πλατφόρμα. Η μηνιαία συνδρομή των 8 δολαρίων, η εγκατάλειψη του πολύτιμου εμπορικού brand που ήρθε να αντικατασταθεί από το X, η αφαίρεση των τίτλων από τους συνδέσμους των άρθρων, αφήνοντας μόνο μια εικόνα και την πηγή των μέσων ενημέρωσης, αποδυνάμωσαν σοβαρά την εφαρμογή.
Ωστόσο, αυτά ωχριούν μπροστά στη συμπεριφορά που έχει επιδείξει ο Μασκ τον τελευταίο χρόνο που έχει τα ηνία της πλατφόρμας. Ακροδεξιοί εξτρεμιστές και πηγές παραπληροφόρησης που είχαν απαγορευτεί από την πλατφόρμα επέστρεψαν μαζί με τις ρητορικές μίσους. Οι διαφημιζόμενες εταιρείες άρχισαν να αποχωρούν η μια μετά την άλλη και την ίδια στιγμή ο Μασκ αρνείται να αναλάβει τις ευθύνες του για την κατάσταση στην οποία έχει περιέλθει η πλατφόρμα.
Η εφαρμογή που απειλεί να τελειώσει το Twitter
Η Meta του Μ. Ζούκερμπεργκ φιλοδοξεί να εκτοπίσει το X με τη νέα της εφαρμογή Threads. «Ελπίζουμε ότι (το Threads) θα μπορέσει να είναι μια ανοικτή και δεκτική πλατφόρμα για τις συζητήσεις», έγραψε ο επικεφαλής του Instagram Άνταμ Μοσέρι όταν έκανε ντεμπούτο η πλατφόρμα το περασμένο καλοκαίρι. «Αν αυτό είναι που θέλετε κι εσείς, ο καλύτερος τρόπος είναι να είστε καλοπροαίρετοι», σημείωσε.
Τα μηνύματα που δημοσιεύονται στα Threads έχουν όριο 500 χαρακτήρων και μπορούν να περιλαμβάνουν συνδέσμους, φωτογραφίες και βίντεο διάρκειας έως 5 λεπτών. Μετά τη λήψη της εφαρμογής, οι χρήστες καλούνται να συνδέσουν τη σελίδα τους στο Instagram, να προσαρμόσουν το προφίλ τους και να ακολουθήσουν τους ίδιους λογαριασμούς που ήδη ακολουθούν στο Instagram.
Η ροή στο Threads περιλαμβάνει θέματα που έχουν αναρτηθεί από άτομα που ακολουθεί ο χρήστης, καθώς και προτεινόμενο περιεχόμενο από νέους δημιουργούς που δεν έχει ανακαλύψει ακόμα.
Η εμφάνιση είναι παρόμοια με το Twitter με μια οικεία διάταξη, τροφοδοσία με βάση το κείμενο, τη δυνατότητα αναδημοσίευσης και παράθεσης αποσπασμάτων από άλλες αναρτήσεις του νήματος. Αλλά συνδυάζει επίσης την υπάρχουσα αισθητική του Instagram και προσφέρει τη δυνατότητα να μοιράζονται αναρτήσεις από τα Threads απευθείας στις ιστορίες του Instagram. Οι επαληθευμένοι λογαριασμοί του Instagram επαληθεύονται επίσης αυτόματα στο Threads. Οι λογαριασμοί Thread μπορούν επίσης να αναγράφονται ως δημόσιοι ή ιδιωτικοί.
Κανείς δεν μπορεί να γνωρίζει πόσος χρόνος ζωής έχει απομείνει στο Twitter/ X. Παρόλο που έχει χάσει εκατομμύρια καθημερινά ενεργούς χρήστες από τότε που ο Μασκ ανέλαβε τα ηνία, το τέλος μπορεί να έρθει από εκεί που όλα ξεκίνησαν. Τα χρήματα. Επτά τράπεζες με επικεφαλής τη Morgan Stanley κατέχουν περίπου 13 δισ δολάρια χρέους μετά τη στήριξη της mega συμφωνίας του Μασκ την περασμένη χρονιά. Εάν η X δεν μπορεί να συνεχίσει να καταβάλλει τις τριμηνιαίες πληρωμές τόκων ύψους 300 εκατομμυρίων δολαρίων, οι τράπεζες ενδέχεται να επανακτήσουν την πλατφόρμα προκειμένου να ανακτήσουν ένα μέρος των απωλειών τους. Και τότε όλα θα είναι μια νέα ιστορία.