Το απότομο φρενάρισμα των επενδύσεων, που οφείλεται στη μεγάλη μείωση των αποθεμάτων, ήταν ο κύριος παράγοντας για τη μικρή συρρίκνωση του ΑΕΠ το πρώτο τρίμηνο σε σχέση με το αμέσως προηγούμενο και για την επιβράδυνση του ρυθμού ανάπτυξης της οικονομίας σε 2,1% από 4,8%, όπως επισημαίνουν οι αναλυτές της Eurobank.
Τα αποθέματα μειώθηκαν σημαντικά μέσα σε ένα τρίμηνο, από 4,1 δισ. ευρώ (αξία σε τρέχουσες τιμές) στα 1,2 δισ. ευρώ. Αυτή η απώλεια των 2,9 δισ. ευρώ έπαιξε καταλυτικό ρόλο στην επιδείνωση της αναπτυξιακής εικόνας της οικονομίας το πρώτο τρίμηνο του έτους. Όπως έχει τονίσει σχετικά ο επικεφαλής οικονομολόγος της Eurobank, Τάσος Αναστασάτος,
- Η μεγαλύτερη αρνητική συνεισφορά στη μεταβολή του ΑΕΠ προέρχεται από την αρνητική μεταβολή στα αποθέματα, τόσο σε ετήσια όσο και σε τριμηνιαία βάση, η οποία αντιστρέφει την τάση των προηγούμενων τριμήνων στα οποία σημαντικό μέρος της σημειούμενης ανάπτυξης προερχόταν από τα αποθέματα. Γενικά, το μέγεθος αυτό είναι υπολειμματικό, καθώς ως αποθέματα στατιστικά καταγράφονται οι διαφορές μεταξύ των υπολογισμών του ΑΕΠ σε όρους εισοδημάτων και δαπάνης. Επομένως, εμπεριέχει πολύ θόρυβο και σφάλματα μέτρησης. Δεν είναι σαφές σε ποιο βαθμό τα αποθέματα αφορούν ημιτελή επενδυτικά αγαθά ή εισαγόμενα καταναλωτικά αγαθά. Το πρώτο όμως είναι λιγότερο πιθανό δεδομένου ότι δεν καταγράφεται κάποια αξιόλογη αύξηση των επενδύσεων παγίων στο τρέχον ή αναδρομικά σε προηγούμενα τρίμηνα.
Στην εβδομαδιαία της ανάλυση η τράπεζα αναφέρει ότι, σύμφωνα με τα στοιχεία των εθνικών λογαριασμών που δημοσίευσε την Τετάρτη 7 Ιουνίου 2023 η Ελληνική Στατιστική Αρχή (ΕΛΣΤΑΤ), το πραγματικό ΑΕΠ στην Ελλάδα, έπειτα από δέκα συνεχή τρίμηνα ανοδικής πορείας σε τριμηνιαία βάση. μειώθηκε, έστω και οριακά, κατά 0,1% το πρώτο τρίμηνο 2023 από αύξηση 1,1% το τέταρτο τρίμηνο 2022.
Ο πραγματικός ρυθμός μεγέθυνσης παρέμεινε θετικός σε ετήσια βάση (2,1%) για όγδοο τρίμηνο στη σειρά, ήταν υψηλότερος από τον αντίστοιχο της Ευρωζώνης (1,0%), ωστόσο ήταν χαμηλότερος από τον αντίστοιχο του τετάρτου τριμήνου 2022 (4,8%). Αξίζει να σημειωθεί ότι το πραγματικό ΑΕΠ στην Ελλάδα το πρώτο τρίμηνο 2023 ήταν μεγαλύτερο σε σύγκριση με τα προ πανδημίας επίπεδα κατά 5,9% (2,2% στην Ευρωζώνη), ενώ ήταν υψηλότερο κατά 1,4% από το επίπεδο στο οποίο θα βρισκόταν αν από το πρώτο τρίμηνο 2020 αναπτυσσόταν με τον ίδιο ρυθμό με αυτόν που μεγεθυνόταν την περίοδο από το πρώτο τρίμηνο 2017 μέχρι το τέταρτο τρίμηνο 2019.
Συνεπώς, παρά την πανδημία και την ενεργειακή κρίση, ωστόσο με τη βοήθεια των εκτεταμένων δημοσιονομικών-νομισματικών μέτρων και του Ταμείου Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας (ΤΑΑ), η ελληνική οικονομία, ήδη από το πρώτο τρίμηνο 2022, βρίσκεται πάνω από το μονοπάτι μεγέθυνσης (growth path) που ακολουθούσε προ πανδημίας. Παρά ταύτα, η εν λόγω επίδοση συνοδεύτηκε από υψηλό έλλειμμα στο ισοζύγιο τρεχουσών συναλλαγών.
Τα παραπάνω στοιχεία παρουσιάζονται στο Σχήμα 1 που ακολουθεί.
Υπό το πρίσμα της προσέγγισης της δαπάνης, δηλαδή της μέτρησης του πραγματικού ΑΕΠ από την πλευρά της ζήτησης, τα αποτέλεσμα των εθνικών λογαριασμών του πρώτου τριμήνου 2023 είχαν ως εξής:
- Ιδιωτική κατανάλωση (αγορά νέων αγαθών και υπηρεσιών εξαιρουμένων των κατοικιών από τα νοικοκυριά): η δαπάνη της ιδιωτικής κατανάλωσης παρέμεινε σε ανοδική τροχιά το πρώτο τρίμηνο 2023, ωστόσο ο ρυθμός μεγέθυνσής ήταν ηπιότερος σε σύγκριση με το τέταρτο τρίμηνο 2022 (1,4% QoQ / 2,9% ΥοΥ vs. 1,8% QoQ / 4,1% ΥοΥ, βλέπε Σχήμα 2.1).1 Η αύξηση της απασχόλησης και μέρους των ονομαστικών μισθών, τα μέτρα στήριξης της κυβέρνησης και ο αρνητικός ρυθμός αποταμίευσης των νοικοκυριών άσκησαν θετική επίδραση στη συνιστώσα της ιδιωτικής κατανάλωσης, αντισταθμίζοντας τις αρνητικές συνέπειες της ανόδου των τιμών από τις αρχές του 2022. Καθοδικοί κίνδυνοι για τα επόμενα τρίμηνα υφίστανται, καθώς ο πληθωρισμός παραμένει υψηλός σε κατηγορίες αγαθών και υπηρεσιών όπως τα τρόφιμα, τα ξενοδοχεία και τα εστιατόρια. Όπως αποκαλύπτουν τα στοιχεία μέτρησης του πραγματικού ΑΕΠ υπό την προσέγγιση της παραγωγής, οι συγκεντρωτικοί κλάδοι, 1ον του χονδρικού και λιανικού εμπορίου, επισκευών οχημάτων και μοτοσικλετών, μεταφοράς και αποθήκευσης, υπηρεσιών παροχής καταλύματος και υπηρεσιών εστίασης και 2ον των τεχνών, διασκέδασης και ψυχαγωγίας, επισκευών ειδών νοικοκυριού και άλλων υπηρεσιών, κατέγραψαν αύξηση σε όρους πραγματικής ακαθάριστης προστιθέμενης αξίας κατά 0,6% QoQ / 4,0% ΥοΥ και 10,8% QoQ / 12,0% ΥοΥ αντίστοιχα το πρώτο τρίμηνο 2023. Λαμβάνοντας υπόψιν αυτά τα δεδομένα, όπως και τη μείωση, για το ίδιο διάστημα, του δείκτη όγκου λιανικού εμπορίου (πωλήσεις σε σταθερές τιμές), είναι πολύ πιθανόν η αύξηση της ιδιωτικής κατανάλωσης το πρώτο τρίμηνο 2023 να αφορούσε υπηρεσίες καταλύματος, εστίασης, τεχνών, διασκέδασης και ψυχαγωγίας.
- Δημόσια κατανάλωση (αγορά νέων καταναλωτικών αγαθών και υπηρεσιών από τη γενική κυβέρνηση): η δημόσια κατανάλωση, μια εκ των συνιστωσών δαπάνης της γενικής κυβέρνησης, ενισχύθηκε κατά 2,1% QoQ / 1,4% ΥοΥ το πρώτο τρίμηνο 2023 από μείωση 0,2% QoQ / 1,8% ΥοΥ το τέταρτο τρίμηνο 2022 (βλέπε Σχήμα 2.2).
- Συνολική επένδυση (αγορά νέων κεφαλαιουχικών αγαθών και μεταβολή αποθεμάτων από τη γενική κυβέρνηση και τις επιχειρήσεις, αγορά νέων σπιτιών από τα νοικοκυριά): η συνολική επένδυση, η μεταβλητή με τη διττή ιδιότητα της ενίσχυσης της ζήτησης και των παραγωγικών δυνατοτήτων της οικονομίας, συρρικνώθηκε απότομα σε τριμηνιαία βάση κατά 18,6% το πρώτο τρίμηνο 2023 (βλέπε Σχήμα 3.1), αντανακλώντας σε μεγάλο βαθμό τη μείωση της συσσώρευσης αποθεμάτων από τα €4,1 δισεκ. σε τρέχουσες τιμές το τέταρτο τρίμηνο 2022 στα €1,2 δισεκ. το πρώτο τρίμηνο 2023. Οι επενδύσεις παγίων, δηλαδή εξαιρώντας τη μεταβολή των αποθεμάτων από τις συνολικές επενδύσεις, μειώθηκαν ελαφρά σε τριμηνιαία βάση κατά 0,1%, ενώ σε ετήσια βάση ενισχύθηκαν κατά 8,2% (βλέπε Σχήμα 3.2). Η αύξηση των επενδύσεων παγίων σε ετήσια βάση προήλθε από τις κατηγορίες των κεφαλαιουχικών αγαθών των κατοικιών, του μεταφορικού εξοπλισμού και των άλλων κατασκευών. Τέλος, αξίζει να σημειωθεί ότι από το πρώτο τρίμηνο 2021 οι επενδύσεις στην ελληνική οικονομία αποκλίνουν σημαντικά προς τα πάνω σε σύγκριση με το μονοπάτι μεγέθυνσης που ακολουθούσαν προ πανδημίας, στοιχείο που αποτυπώνεται και στις εισαγωγές αγαθών, καθότι ένα μεγάλο ποσοστό των κεφαλαιουχικών αγαθών εισάγεται από την αλλοδαπή. Η εν λόγω εξέλιξη είναι θετική καθότι μέσω των επενδύσεων διευρύνονται οι παραγωγικές δυνατότητες της οικονομίας και ενισχύονται οι προοπτικές αύξησης του εθνικού προϊόντος και των εισοδημάτων στο μέλλον.
- Εξαγωγές και Εισαγωγές (Εξαγωγές: νέα αγαθά και υπηρεσίες που παρήχθησαν στην εγχώρια οικονομία και αγοράζονται από κατοίκους της αλλοδαπής. Εισαγωγές: νέα αγαθά και υπηρεσίες που παρήχθησαν στην αλλοδαπή και αγοράζονται από εγχώριους κατοίκους): Οι εξαγωγές αγαθών και υπηρεσιών κινήθηκαν ανοδικά το πρώτο τρίμηνο 2023 κατά 8,9% QoQ / 5,7% ΥοΥ, με τον τομέα των αγαθών να έχει τη μεγαλύτερη συνεισφορά και να ακολουθούν οι υπηρεσίες. Οι εισαγωγές αγαθών και υπηρεσιών μειώθηκαν σε τριμηνιαία βάση κατά 5,1%, στοιχείο που δύναται να συνδεθεί κυρίως με τη μείωση της συσσώρευσης αποθεμάτων, ενώ σε ετήσια βάση ενισχύθηκαν κατά 5,6%, στοιχείο που δύναται να συνδεθεί με την αύξηση σε ετήσια βάση της κατανάλωσης και των επενδύσεων παγίων. Βάσει των παραπάνω στοιχείων οι καθαρές εξαγωγές είχαν θετική συνεισφορά στον πραγματικό ρυθμό μεγέθυνσης του πρώτου τριμήνου 2023.
Ακολουθήστε το Business Daily στο Google news 
