Το αυξημένο γεωπολιτικό ρίσκο αντικαθιστά τον πληθωρισμό ως βασική ανησυχία του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου για το ενδεχόμενο να προκαλέσει σημαντικά προβλήματα και δύσκολες στη λύση τους προκλήσεις τόσο για την παγκόσμια οικονομία όσο και για τις αγορές.
Τόσο στην έκθεση για τη σταθερότητα του διεθνούς χρηματοπιστωτικού συστήματος όσο και σε ένα από τα βασικά κεφάλαια του World Economic Outlook που δημοσιοποίησε το ΔΝΤ, εν όψει της κοινής του συνεδρίασης με την Παγκόσμια Τράπεζα την επόμενη εβδομάδα, τονίζει ότι οι ανησυχίες για τον παγκόσμιο οικονομικό και χρηματοπιστωτικό κατακερματισμό έχουν ενταθεί τα τελευταία χρόνια εν μέσω αυξανόμενων γεωπολιτικών εντάσεων, τεταμένων σχέσεων μεταξύ των Ηνωμένων Πολιτειών και της Κίνας και της εισβολής της Ρωσίας στην Ουκρανία.
Ο χρηματοπιστωτικός κατακερματισμός έχει σημαντικές επιπτώσεις στην παγκόσμια χρηματοπιστωτική σταθερότητα, καθώς επηρεάζει τις διασυνοριακές επενδύσεις, τα διεθνή συστήματα πληρωμών και τις τιμές των περιουσιακών στοιχείων.
Οι παραπάνω εξελίξεις τροφοδοτούν την αστάθεια και οδηγούν σε αύξηση του κόστους δανεισμού των τραπεζών, πλήττοντας την κερδοφορία τους και μειώνοντας τη δυνατότητά τους να χρηματοδοτήσουν τον ιδιωτικό τομέα και την οικονομία.
Οι γεωπολιτικές εντάσεις απειλούν τη χρηματοπιστωτική σταθερότητα μέσω ενός χρηματοπιστωτικού διαύλου. Η επιβολή χρηματοπιστωτικών περιορισμών, η αυξημένη αβεβαιότητα και οι διασυνοριακές εκροές πιστώσεων και επενδύσεων που προκαλούνται από την κλιμάκωση των εντάσεων θα μπορούσαν να αυξήσουν τους κινδύνους αναχρηματοδότησης του χρέους των τραπεζών και το κόστος χρηματοδότησης. Θα μπορούσαν επίσης να αυξήσουν τα επιτόκια των κρατικών ομολόγων, μειώνοντας την αξία των περιουσιακών στοιχείων των τραπεζών και αυξάνοντας το κόστος χρηματοδότησής τους. Ταυτόχρονα, οι γεωπολιτικές εντάσεις μεταδίδονται στις τράπεζες μέσω της πραγματικής οικονομίας.
Η επίδραση των διαταραχών στις αλυσίδες εφοδιασμού και στις αγορές βασικών εμπορευμάτων στην εγχώρια ανάπτυξη και τον πληθωρισμό θα μπορούσε να επιδεινώσει τις απώλειες των τραπεζών στην αγορά και τις πιστωτικές ζημίες, μειώνοντας περαιτέρω την κερδοφορία και την κεφαλαιοποίησή τους. Η πίεση είναι πιθανό να μειώσει την ικανότητα ανάληψης κινδύνων των τραπεζών, ωθώντας τες να μειώσουν τη χορήγηση δανείων, επιβαρύνοντας περαιτέρω την οικονομική ανάπτυξη.
Η αντιμετώπιση των προκλήσεων
Οι οικονομολόγοι του Ταμείου καταθέτουν μία σειρά προτάσεων μέσω των οποίων θα υπάρξει καλύτερη αντιμετώπιση των προκλήσεων. Όπως αναφέρουν οι εποπτικές αρχές, οι ρυθμιστικές αρχές και τα χρηματοπιστωτικά ιδρύματα θα πρέπει να έχουν επίγνωση των κινδύνων για τη χρηματοπιστωτική σταθερότητα που απορρέουν από μια ενδεχόμενη αύξηση των γεωπολιτικών εντάσεων και να δεσμευτούν για τον εντοπισμό, την ποσοτικοποίηση, τη διαχείριση και τον μετριασμό αυτών των απειλών.
Η καλύτερη κατανόηση και παρακολούθηση των αλληλεπιδράσεων μεταξύ των γεωπολιτικών κινδύνων και των πιο παραδοσιακών κινδύνων που σχετίζονται με την πίστωση, τα επιτόκια, την αγορά, τη ρευστότητα και τις πράξεις θα μπορούσε να συμβάλει στην πρόληψη μιας δυνητικά αποσταθεροποιητικής έκπτωσης από τα γεωπολιτικά γεγονότα.
Για την ανάπτυξη εφαρμόσιμων κατευθυντήριων γραμμών για τις εποπτικές αρχές, οι φορείς χάραξης πολιτικής θα πρέπει να υιοθετήσουν μια συστηματική προσέγγιση που θα χρησιμοποιεί δοκιμές αντοχής και ανάλυση σεναρίων για την αξιολόγηση και την ποσοτικοποίηση των διαύλων μετάδοσης των γεωπολιτικών κλυδωνισμών στα χρηματοπιστωτικά ιδρύματα.
Άλλα βήματα περιλαμβάνουν:
- Ως απάντηση στους αυξανόμενους γεωπολιτικούς κινδύνους, οι οικονομίες που εξαρτώνται από την εξωτερική χρηματοδότηση θα πρέπει να διασφαλίζουν επαρκές επίπεδο διεθνών αποθεματικών, καθώς και κεφαλαιακά αποθέματα και αποθέματα ρευστότητας στα χρηματοπιστωτικά ιδρύματα.
- Οι υπεύθυνοι χάραξης πολιτικής θα πρέπει να ενισχύσουν τα πλαίσια ετοιμότητας και διαχείρισης κρίσεων για την αντιμετώπιση της πιθανής χρηματοπιστωτικής αστάθειας που προκύπτει από τις αυξημένες γεωπολιτικές εντάσεις. Οι ρυθμίσεις συνεργασίας μεταξύ διαφορετικών εθνικών αρχών θα πρέπει να συνεχίσουν να συμβάλλουν στη διασφάλιση της αποτελεσματικής διαχείρισης και του περιορισμού των διεθνών χρηματοπιστωτικών κρίσεων, μεταξύ άλλων μέσω της ανάπτυξης αποτελεσματικών μηχανισμών εξυγίανσης για χρηματοπιστωτικά ιδρύματα που λειτουργούν σε πολλαπλές δικαιοδοσίες.
- Η παγκόσμια αλυσίδα χρηματοοικονομικής ασφάλειας -ένα σύνολο θεσμών και μηχανισμών που ασφαλίζουν κατά των κρίσεων και της χρηματοδότησης για τον μετριασμό των επιπτώσεών τους- πρέπει να ενισχυθεί μέσω συμφωνιών αμοιβαίας συνδρομής μεταξύ των χωρών. Αυτά θα μπορούσαν να περιλαμβάνουν περιφερειακά δίκτυα ασφαλείας, ανταλλαγές νομισμάτων ή δημοσιονομικούς μηχανισμούς - και προληπτικές πιστωτικές γραμμές από διεθνή χρηματοπιστωτικά ιδρύματα.
- Μπροστά στους γεωπολιτικούς κινδύνους, οι προσπάθειες των διεθνών ρυθμιστικών οργάνων, όπως το Συμβούλιο Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας και η Επιτροπή Τραπεζικής Εποπτείας της Βασιλείας, θα πρέπει να συνεχίσουν να προωθούν κοινούς χρηματοοικονομικούς κανονισμούς και πρότυπα για να αποτραπεί η αύξηση του χρηματοοικονομικού κατακερματισμού.
- Τελικά, οι υπεύθυνοι χάραξης πολιτικής θα πρέπει να γνωρίζουν ότι η επιβολή χρηματοπιστωτικών περιορισμών για λόγους εθνικής ασφάλειας θα μπορούσε να έχει ακούσιες συνέπειες για την παγκόσμια μακροοικονομική χρηματοπιστωτική σταθερότητα. Δεδομένων των σημαντικών κινδύνων για την παγκόσμια μακροοικονομική χρηματοπιστωτική σταθερότητα, θα πρέπει να ενισχυθούν οι πολυμερείς προσπάθειες για τη μείωση των γεωπολιτικών εντάσεων και του οικονομικού και χρηματοπιστωτικού κατακερματισμού.
Πλήγμα για τις άμεσες επενδύσεις
Αρκετές μεγάλες αναδυόμενες οικονομίες είναι ευάλωτες στη μετεγκατάσταση των Άμεσων Ξένων Επενδύσεων (ΑΞΕ), γεγονός που δείχνει ότι ο κίνδυνος κατακερματισμού δεν συγκεντρώνεται μόνο σε λίγες χώρες. Ούτε οι προηγμένες οικονομίες έχουν ανοσία, ιδίως εκείνες με σημαντικά αποθέματα ΑΞΕ σε στρατηγικούς τομείς.
Ενώ οι αναδιαμορφωμένες αλυσίδες εφοδιασμού θα μπορούσαν δυνητικά να ενισχύσουν την εθνική ασφάλεια και να βοηθήσουν στη διατήρηση ενός τεχνολογικού πλεονεκτήματος έναντι των γεωπολιτικών αντιπάλων, η επανατοποθέτηση ή η φιλική μεταφορά σε υφιστάμενους εταίρους συχνά θα μειώσει τη διαφοροποίηση και θα καταστήσει τις χώρες πιο ευάλωτες σε μακροοικονομικούς κλυδωνισμούς.
Η ανάλυσή του Ταμείου διαπιστώνει ότι η είσοδος πολυεθνικών εταιρειών σε ξένες χώρες συχνά ωφελεί άμεσα τις εγχώριες επιχειρήσεις. Στις προηγμένες οικονομίες, ο αυξημένος ανταγωνισμός από τις ξένες επιχειρήσεις ωθεί τις εγχώριες επιχειρήσεις να γίνουν πιο παραγωγικές. Στις αναδυόμενες και αναπτυσσόμενες οικονομίες, οι εγχώριοι προμηθευτές επωφελούνται από τη μεταφορά τεχνολογίας και την αυξημένη τοπική ζήτηση για εξαρτήματα που τελικά χρησιμοποιούνται σε μεταγενέστερες βιομηχανίες.
Αυτά τα οφέλη είναι πιο πιθανά όταν ξένες εταιρείες εισέρχονται σε μια χώρα για να παράγουν εισροές που θα προμηθεύονται σε συνδεδεμένες επιχειρήσεις - σκεφτείτε το εργοστάσιο ημιαγωγών της Samsung Electronics στο Βιετνάμ, το οποίο παράγει προϊόντα που πωλούνται κυρίως σε άλλες μονάδες του κορεατικού ομίλου ανά τον κόσμο. Αυτό οφείλεται στο γεγονός ότι αυτού του είδους οι κάθετες ΑΞΕ συγκεντρώνονται μεταξύ των παραγωγών ενδιάμεσων αγαθών που χρησιμοποιούν πιο εξελιγμένη και απαιτητική σε δεξιότητες τεχνολογία. Φτωχότερος κόσμος Τέλος, χρησιμοποιούμε υποθετικά σενάρια για να απεικονίσουμε τις πιθανές επιπτώσεις του μακροπρόθεσμου κατακερματισμού των επενδυτικών ροών.
Γενικά, ένας κατακερματισμένος κόσμος είναι πιθανό να είναι φτωχότερος. Εκτιμάται ότι οι μακροπρόθεσμες απώλειες της παγκόσμιας παραγωγής προσεγγίζουν το 2% του παγκόσμιου ακαθάριστου εγχώριου προϊόντος. Οι απώλειες αυτές είναι πιθανό να είναι άνισα κατανεμημένες. Οι αναδυόμενες αγορές και οι αναπτυσσόμενες οικονομίες επηρεάζονται ιδιαίτερα από τη μειωμένη πρόσβαση σε επενδύσεις από προηγμένες οικονομίες, λόγω της μείωσης του σχηματισμού κεφαλαίου και των κερδών παραγωγικότητας από τη μεταφορά καλύτερων τεχνολογιών και τεχνογνωσίας.
Ενώ μπορεί να υπάρξουν κερδισμένοι από την εκτροπή των επενδυτικών ροών, τα κέρδη αυτά υπόκεινται σε σημαντική αβεβαιότητα. Ορισμένες οικονομίες, όπως εκείνες που παραμένουν ανοικτές σε διαφορετικά γεωπολιτικά μπλοκ, θα μπορούσαν να αποκομίσουν κέρδη από την ανακατεύθυνση των επενδύσεων. Τα οφέλη αυτά, ωστόσο, είναι πιθανό να αντισταθμιστούν τουλάχιστον εν μέρει από τις δευτερογενείς επιπτώσεις της ασθενέστερης εξωτερικής ζήτησης. Επιπλέον, σε έναν κατακερματισμένο κόσμο με αυξημένες γεωπολιτικές εντάσεις, οι επενδυτές μπορεί να ανησυχούν ότι οι ανένταχτες οικονομίες θα αναγκαστούν να επιλέξουν το ένα ή το άλλο μπλοκ στο μέλλον, και η αβεβαιότητα αυτή θα μπορούσε να εντείνει τις απώλειες.
Ακολουθήστε το Business Daily στο Google news 
