Τις ελπίδες για την ενεργοποίηση ενός μηχανισμού ελέγχου των τιμών φυσικού αερίου στην Ευρώπη, για τον οποίο έχει εργασθεί εντατικά η ελληνική κυβέρνηση τους τελευταίους μήνες, αναπτερώνει η απόφαση της Κομισιόν να διατυπώσει σχετική εισήγηση στους ηγέτες της Ευρωπαϊκής Ένωσης, που θα συνεδριάσουν στις 20 και 21 Οκτωβρίου και θα κληθούν να λάβουν αποφάσεις για μια κοινή ενεργειακή πολιτική, όχι μόνο ενόψει του χειμώνα 2022 – 2023, αλλά του ακόμη δυσκολότερου επόμενου χειμώνα.
Σχέδιο εισήγησης της Κομισιόν στο Ευρωπαϊκό Συμβούλιο, που αποκαλύφθηκε από το Bloomberg, προβλέπει την προσωρινή επιβολή δυναμικού πλαφόν στις τιμές των ολλανδικών συμβολαίων φυσικού αερίου (TTF) μέχρι να διαμορφωθεί ένας νέος δείκτης τιμών για το υγροποιημένο φυσικό αέριο (LNG), που έχει πλέον κυρίαρχο ρόλο στον ενεργειακό εφοδιασμό της Ευρώπης και να ενεργοποιηθεί μηχανισμός κοινής προμήθειας φυσικού αερίου, ο οποίος προορίζεται να διευκολύνει την ομαλή αναπλήρωση των αποθεμάτων για τον επόμενο χειμώνα, καθώς για τον φετινό οι σχετικοί στόχοι έχουν επιτευχθεί.
Ειδικότερα, το σχέδιο της Κομισιόν, που δεν αποκλείεται να τροποποιηθεί μέχρι τη Σύνοδο, προβλέπει μια ολοκληρωμένη πολιτική απάντηση της Ευρώπης στην ενεργειακή κρίση που προκάλεσε η Ρωσία και επιδεινώθηκε από κερδοσκοπικές κινήσεις στην αγορά φυσικού αερίου της Ολλανδίας:
- Ένας νέος μηχανισμός θα αξιοποιηθεί για τον έλεγχο των τιμών στα συμβόλαια TTF που αποτελούν το βασικό σημείο αναφοράς για τις τιμές φυσικού αερίου στην Ευρώπη, παρότι, όπως τόνισε πρόσφατα και η πρόεδρος της Κομισιόν, Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν, μετά τη μεγάλη μείωση του μεριδίου της Ρωσίας στην προμήθεια φυσικού αερίου στην Ευρώπη (από 40% σε 7%), πλέον οι τιμές στα ολλανδικά συμβόλαια δεν αντανακλούν την πραγματικότητα της Ευρώπης, καθώς έχει αυξημένη συμβολή στον εφοδιασμό το LNG. Ο νέος μηχανισμός θα ενσωματώσει την πρόταση που είχε κατατεθεί από την Ελλάδα και ομάδα άλλων κρατών για δυναμική διαμόρφωση των ορίων διακύμανσης των τιμών, τα οποία θα αναπροσαρμόζονται συνεχώς με βάση τις διεθνείς τιμές του LNG, του πετρελαίου και του άνθρακα, ώστε να διασφαλίζεται ότι οι ευρωπαϊκές τιμές δεν θα υποχωρούν σε επίπεδα που θα δυσχεραίνουν τον εφοδιασμό της αγοράς, απομακρύνοντας φορτία LNG από την Ευρώπη. Για παράδειγμα, θα μπορούσε να δημιουργηθεί ένας «διάδρομος τιμών», με μέγιστη επιτρεπόμενη διακύμανση 5%. Πιθανόν στον νέο μηχανισμό να περιληφθεί πρόσθετη ευελιξία για αγορές ακόμη και σε τιμές υψηλότερες του πλαφόν, ώστε να διευκολυνθούν η Γερμανία και άλλες χώρες να τον υποστηρίξουν, ενώ ως τώρα είχαν ανησυχίες για τον κίνδυνο ελλείψεων στον εφοδιασμό. Αξίζει να σημειωθεί ότι η Κομισιόν, σύμφωνα με το έγγραφο που αποκάλυψε το Bloomerg, δεν έχει ενσωματώσει στις προτάσεις της το ιβηρικό μοντέλο για την επιβολή πλαφόν μόνο στο φυσικό αέριο που προορίζεται για την παραγωγή ρεύματος.
- Το δυναμικό πλαφόν στα συμβόλαια TTF θα είναι ένα προσωρινό μέτρο, σύμφωνα με την εισήγηση της Κομισιόν και θα ισχύσει μέχρι να δημιουργηθεί ένας νέος δείκτης αναφοράς για την τιμή του φυσικού αερίου στην Ευρώπη, ο οποίος θα βασίζεται στις τιμές του LNG, που έχει πλέον τη «μερίδα του λέοντος» στην αγορά. Στόχος είναι ο νέος δείκτης να είναι διαθέσιμος ως το τέλος του έτους και να χρησιμοποιηθεί για τον ανεφοδιασμό ενόψει του επόμενου χειμώνα. Η Κομισιόν εισηγείται μεγάλες αλλαγές και στον τρόπο εφοδιασμού, με την καθιέρωση κοινού μηχανισμού στην Ευρώπη. Προτείνει να δημιουργηθεί κοινή πλατφόρμα αγορών που θα συντονίζει την πλήρωση των αποθεμάτων φυσικού αερίου. Τα κράτη μέλη προτείνεται να αγοράζουν μέσα από την κοινή πλατφόρμα αέριο που θα καλύπτει τουλάχιστον το 15% των αναγκών τους για αποθέματα, αλλά και να επιτραπεί στις εταιρείες εμπορίας να σχηματίσουν μια ευρωπαϊκή κοινοπραξία. Οι ρωσικές πηγές εφοδιασμού θα αποκλειστούν από τις κοινές προμήθειες. Ο κοινός μηχανισμός θα επιτρέψει στην Ευρώπη να χρησιμοποιήσει τη δύναμή της ως μεγάλος καταναλωτής φυσικού αερίου για να διαπραγματευθεί για τον επόμενο χειμώνα καλύτερες συμφωνίες προμήθειας, κυρίως σε ό,τι αφορά το LNG.
Νέοι συσχετισμοί
Οι νέες προτάσεις της Κομισιόν αλλάζουν τους συσχετισμούς ενόψει του κρίσιμου Ευρωπαϊκού Συμβουλίου, διαμορφώνοντας ένα ισχυρό μπλοκ που θα υποστηρίξει μια κοινή και αρκετά παρεμβατική πολιτική στην Ευρώπη. Τις προτάσεις της Κομισιόν αναμένεται να υποστηρίξουν στη Σύνοδο συνολικά 17 χώρες, ενώ η γνωστή ομάδα τριών χωρών (Γερμανία, Ολλανδία και Δανία), που αντιδρούσαν στην πρόταση για πλαφόν, μπορεί να επιφυλάξει δυσάρεστες εκπλήξεις. Πάντως, η Ολλανδία συμμετείχε στην ομάδα των πέντε κρατών που υπέβαλαν κοινή πρόταση στην Κομισιόν, έστω και αν φρόντισε να περιληφθούν οι δικοί της «αστερίσκοι».
Όμως, πλέον οι προτάσεις που έχουν διαμορφωθεί ενσωματώνουν αρκετές από τις δικές τους ιδέες και απαντούν σε πολλές από τις επιφυλάξεις τους. Έτσι, έχουν περιορισθεί τα περιθώρια να μπλοκάρουν και πάλι τις αποφάσεις, αφού πλέον θα πρέπει και να αναλάβουν το βάρος της πολιτικής ευθύνης για τον εκτροχιασμό μιας κοινής πολιτικής εν μέσω ενεργειακής κρίσης και σκληρής αντιπαράθεσης με τη Ρωσία.
Πάντως, οι εξελίξεις στην ευρωπαϊκή ενεργειακή αγορά είναι θετικές το τελευταίο διάστημα και επιτρέπουν αισιοδοξία ότι αποφεύγονται τα χειρότερα, δηλαδή οι ελλείψεις αερίου που θα οδηγούσαν σε εφοδιασμό με δελτίο, όπως ίσως περίμενε το Κρεμλίνο. Το ποσοστό πλήρωσης των ευρωπαϊκών αποθεμάτων είναι πολύ υψηλό, περίπου 90%, τα φορτία LNG συνωστίζονται στις πύλες εισόδου και η τιμή του TTF υποχώρησε την Παρασκευή στα 142 ευρώ/μεγαβατώρα, σε πολύ μεγάλη απόσταση από το υψηλό των 350 ευρώ που είχε καταγραφεί στα τέλη Αυγούστου.
Η πτώση της τιμής του TTF από τα 350 στα 142 ευρώ
Ελληνική επιτυχία
Στην Αθήνα, οι προτάσεις της Κομισιόν έχουν δημιουργήσει αισιοδοξία, καθώς ουσιαστικά αποτελούν αντιγραφή των αντίστοιχων προτάσεων που διατυπώθηκαν από την Ελλάδα και άλλες τέσσερις χώρες πρόσφατα, με κοινή επιστολή στην Επιτροπή. Ο πρωθυπουργός, Κυριάκος Μητσοτάκης, είχε ουσιαστικά προαναγγείλει την υποστήριξη των θέσεων αυτών από την Κομισιόν την Παρασκευή, μιλώντας στη Βουλή, στη συζήτηση ερώτησης του Αλέξη Τσίπρα για την ακρίβεια.
Όπως είχε τονίσει ο πρωθυπουργός,
- «Εμείς ήμασταν από την πρώτη στιγμή υπέρμαχοι επιβολής κάποιου είδους πλαφόν, ας το ονομάσουμε πλαφόν, για να καταλαβαίνουμε περίπου τι λέμε. Ένα ανώτατο όριο στη χονδρεμπορική τιμή του φυσικού αερίου σε Ευρωπαϊκό επίπεδο.
- Και όταν ξεκινήσαμε αυτήν την προσπάθεια, ήταν πολύ λίγοι αυτοί οι οποίοι πίστευαν ότι κάτι τέτοιο θα μπορούσε να επιτευχθεί. Και όμως, σήμερα 15 τουλάχιστον Ευρωπαϊκές χώρες το στηρίζουν και είναι πολύ πιθανόν να έχουμε εξασφαλίσει μετά από μεγάλη δουλειά, συστηματική δουλειά και τη στήριξη της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για να υιοθετηθεί αυτή η πρόταση, ως πρόταση στο Συμβούλιο Κορυφής για να μπορέσει μετά να εγκριθεί από τα κράτη-μέλη.
- Είναι μία επιτυχία αυτό και για την Ελλάδα, αλλά και για την Ευρώπη, η οποία έστω και με καθυστέρηση, αντιλαμβάνεται την ανάγκη να δράσει συνολικά και συλλογικά για να αποτρέψει μία διεθνή κρίση με σοβαρότατες επιπτώσεις στην κοινωνική συνοχή όλων των ευρωπαϊκών κοινωνιών».
Ακολουθήστε το Business Daily στο Google news 
