Σημαντική πρόοδος στην κατεύθυνση μιας ιστορικής συμφωνίας για την επιβολή πλαφόν στην τιμή του φυσικού αερίου, όχι μόνο του προερχόμενου από τη Ρωσία μέσω αγωγών, αλλά όπως αυτή διαμορφώνεται καθημερινά στο Άμστερνταμ (συμβόλαια TTF) κινούνται τα κράτη της Ευρωπαϊκής Ένωσης, στη βάση των προτάσεων που διατύπωσαν χθες με επιστολή τους η Ελλάδα και αρκετές ακόμα χώρες. Επί των προτάσεων υπάρχει ήδη συμφωνία από 15 χώρες, όπως τόνισε σήμερα ο πρωθυπουργός Κυρ. Μητσοτάκης.
Τις προτάσεις που διατυπώνονται στην επιστολή θα συζητήσει σήμερα η Ευρωπαϊκή Επιτροπή και θα εξεταστούν την Παρασκευή στο Έκτακτο Συμβούλιο των υπουργών Ενέργειας, όπου για να εγκριθούν απαιτείται ψήφος με σταθμισμένη πλειοψηφία, δηλαδή δεν υπάρχει δικαίωμα βέτο για κάθε κυβέρνηση. Ήδη η δυναμική των εξελίξεων δείχνει ότι θα μπορούσε να επιτευχθεί συμφωνία, αφού αρχικά η επιβολή πλαφόν δεν υπήρχε καν στη συζήτηση, λόγω των σοβαρών διαφωνιών στην προηγούμενη συνάντηση των υπουργών, αλλά πλέον την ζητούν 15 χώρες.
Αξίζει να σημειωθεί ότι τις μεγαλύτερες αντιρρήσεις για το πλαφόν είχαν ως τώρα η Γερμανία και η Ολλανδία που φοβούνται ότι αν διαμορφωθεί πολύ χαμηλά η ανώτατη τιμή θα τεθεί σε κίνδυνο ο εφοδιασμός της Ευρώπης με LNG, καθώς τα φορτία θα κατευθύνονται στις αγορές της Ασίας, αν οι τιμές εκεί είναι υψηλότερες. Ωστόσο φαίνεται ότι και σε αυτό το πρόβλημα έχει βρεθεί συμβιβαστική λύση, καθώς εξετάζεται ένα μοντέλο δυναμικού πλαφόν, δηλαδή να μην τεθεί μια σταθερή τιμή ως όριο, αλλά να κυμαίνεται το ανώτατο όριο σύμφωνα με τις τιμές που διαμορφώνονται στα συμβόλαια της Ασίας, ώστε να διασφαλίζεται ο σταθερός εφοδιασμός της ευρωπαϊκής αγοράς.
Η αλλαγή των συσχετισμών στην Ευρώπη υπέρ του πλαφόν σχετίζεται και με τις δραματικές εξελίξεις στην ευρωπαϊκή αγορά φυσικού αερίου. Ως γνωστόν, χθες εκδηλώθηκε σαμποτάζ (καταγράφηκαν δύο εκρήξεις από σεισμογράφους) στον αγωγό Nord Stream, ο οποίος φαίνεται ότι θα παραμείνει για μεγάλη περίοδο κλειστός, ενώ ήδη η τροφοδοσία γινόταν με... σταγονόμετρο. Χθες και σήμερα, οι εξελίξεις αυτές προκάλεσαν νέα μεγάλη άνοδο της τιμής του φυσικού αερίου στην Ολλανδία, σωρευτικά σχεδόν κατά 20%. Έτσι, παρότι τα αποθέματα φυσικού αερίου στις αποθήκες είναι αυξημένα σε επίπεδα άνω του 80% στην Ευρώπη, όλα δείχνουν ότι τα δραματικά γεγονότα προκαλούν πάλι ακραίες διακυμάνσεις στην αγορά, ενισχύοντας τη θέση όσων κυβερνήσεων επιμένουν για την επιβολή πλαφόν στα συμβόλαια TTF.
Στην επιστολή προς την Κομισιόν για την επιβολή πλαφόν στη χονδρική τιμή του φυσικού αερίου, αναφέρεται με ανάρτησή του στο Twitter στα αγγλικά ο πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης: «Great news in the fight against high energy prices! A majority of 15 Member States now back the request to the Commission to implement a price-cap on natural gas!». «Σπουδαία νέα στον αγώνα κατά των υψηλών τιμών της ενέργειας! Η πλειοψηφία των 15 κρατών μελών υποστηρίζει τώρα το αίτημα προς την Επιτροπή να εφαρμόσει ανώτατο όριο τιμών για το φυσικό αέριο!», σύμφωνα με ανεπίσημη μετάφραση.
Ελληνική πρόταση για ευρωπαϊκό ταμείο
Εξάλλου, τη δημιουργία ενός Ευρωπαϊκού Ταμείου που θα συγκεντρώσει μέσω δανείου από την Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων 80 δισ. ευρώ για την αντιμετώπιση των επιπτώσεων από τις υψηλές τιμές φυσικού αερίου πρότεινε ο υπουργός Περιβάλλοντος και Ενέργειας, Κώστας Σκρέκας, ενόψει του Έκτακτου Συμβουλίου Υπουργών Ενέργειας της 30ής Σεπτεμβρίου.
Με επιστολή του στον Εκτελεστικό Αντιπρόεδρο της Ευρωπαϊκής Επιτροπής και αρμόδιο για την Ευρωπαϊκή Πράσινη Συμφωνία, Φρανς Τίμερμανς και την Επίτροπο Ενέργειας της Ευρωπαϊκής Ένωσης, Κάντρι Σίμσον, ο Κ. Σκρέκας προτείνει τη δημιουργία ενός Ευρωπαϊκού Ταμείου στο οποίο θα κατευθύνονται οι πόροι από ένα ειδικό τέλος ύψους 10 €/ θερμική MWh που προτείνει να επιβληθεί στις ευρωπαϊκές εταιρείες Ηλεκτροπαραγωγής για τις ποσότητες του Φυσικού αερίου που χρησιμοποιείται αποκλειστικά για την παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας. Σημειώνεται ότι αυτό το τέλος έχει ήδη επιβληθεί στην Ελλάδα.
Τα έσοδα που θα συγκεντρώνονται στο Ταμείο θα αξιοποιούνται:
- Για τη στήριξη των ευάλωτων νοικοκυριών και των μικρομεσαίων επιχειρήσεων απέναντι στις αυξημένες τιμές του φυσικού αερίου.
- Για τη χρηματοδότηση επενδύσεων σε εναλλακτικά καύσιμα, όπως πράσινο υδρογόνο και βιομεθάνιο.
- Για την κάλυψη των έκτακτων αναγκών των εταιρειών ενέργειας, λόγω των προσπαθειών τους για αντικατάσταση του ρωσικού φυσικού αερίου.
- Για την επέκταση και την τροποποίηση των υποδομών που είναι απαραίτητες για την αντικατάσταση του ρωσικού φυσικού αερίου και την ενίσχυση της δυνατότητας εισαγωγών από εναλλακτικές πηγές.
- Για την αντικατάσταση του φυσικού αερίου με άλλο καύσιμο και την αύξηση της ενεργειακής απόδοσης.
Ο Έλληνας υπουργός Περιβάλλοντος και Ενέργειας επισήμανε πως, σύμφωνα με τις εκτιμήσεις, εάν εφαρμοστεί ειδικό τέλος 10 €/ θερμική MWh που χρησιμοποιείται για την παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας, θα εισπράττεται ετησίως ποσό ύψους 9 δισ. ευρώ σε ολόκληρη την Ε.Ε., με βάση την κατανάλωση του 2021. Τα έσοδα των 9 δισ. ευρώ θα μπορούσαν να αξιοποιηθούν για να αποπληρώνεται ένα χαμηλότοκο δάνειο από την Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων, ύψους 80 δισ. ευρώ.