Με «ευάλωτες» γραμμές άμυνας προσπαθούν οι μικρές λιανεμπορικές επιχειρήσεις να σταθούν στο πεδίο του ανταγωνισμού, του οποίου τους κανόνες και την ένταση καθορίζουν, κατά κύριο λόγο, οι μεγάλες αλυσίδες σούπερ μάρκετ.
Η εποχή κατά την οποία οι προμηθευτικοί συνεταιρισμοί σχημάτιζαν αλλεπάλληλους αμυντικούς σχηματισμούς στην ελληνική αγορά και κατόρθωναν να αποτελούν ένα υπολογίσιμο παράγοντα στο πλαίσιο του ανταγωνισμού στο λιανεμπόριο των καταναλωτικών προϊόντων, έχει παρέλθει ανεπιστρεπτί.
Τα όσα μεσολάβησαν, κυρίως, στην περίοδο της «μεγάλης ύφεσης» οι εξαγορές, οι χρεοκοπίες και οι γενικότερες ανατροπές, διαμόρφωσαν ένα εντελώς διαφορετικό τοπίο, τα βασικά χαρακτηριστικά του οποίου είναι η κυριαρχία μιας μικρής ομάδας αλυσίδων σούπερ μάρκετ, μιας ομάδας που αποτελεί την δεύτερη ταχύτητα αποτελούμενη από μεσαίου αλλά ικανού – ως τώρα – μεγέθους επιχειρήσεων να αντέξουν στο ανταγωνισμό κι από εκεί και μετά υπάρχει ένα πλήθος – σαφώς όμως μικρότερο έναντι του παρελθόντος – μικρών επιχειρήσεων, κατά τεκμήριο τοπικής δραστηριότητας, οι οποίες κάθε εβδομάδα που περνά ανιχνεύουν τις οικονομικές τους αντοχές και τα όρια παραμονής τους στην αγορά.
Οι σημερινοί προμηθευτικοί συνεταιρισμοί που έχουν κατορθώσει να επιβιώσουν από τις τεκτονικές αλλαγές που έγιναν στο λιανεμπόριο την τελευταία δεκαετία, είναι βεβαίως η σκιά του παρελθόντος, ωστόσο δεν αποτελούν έναν αμελητέο παίκτη. Διαθέτουν ορισμένα συγκριτικά πλεονεκτήματα, τα οποία τους επιτρέπουν να αποτελούν μία – σχετικά – υπολογίσιμη δύναμη, ακόμη τουλάχιστον και με βάση τα σημερινά δεδομένα.
Συγκεκριμένα σύμφωνα με πηγές της αγοράς οι οκτώ προμηθευτικοί συνεταιρισμοί που διατηρούνται εν ζωή – Ελληνική Διατροφή, ΕΛΟΜΑΣ, ΕΛΕΤΑ, ΑΣΠΙΔΑ, ΑΣΤΕΡΑΣ, Πράξις, Σύμμετρον και ΜΕΣΙΣ - διαθέτουν μία δύναμη αγορών που υπολογίζεται περί τα 1,5 δισ. ευρώ ετησίως – οι πωλήσεις τους, σύμφωνα με τις ίδιες εκτιμήσεις ίσως αγγίζουν τα 2 δισ. ευρώ. Παράλληλα διαθέτουν ένα συνολικό δίκτυο – κατά τεκμήριο – μικρών καταστημάτων που υπερβαίνει τα 1.700 σημεία.
Ο σκληρός ανταγωνισμός και η προσαρμοστικότητα των «μικρών»
Με το πέρασμα του χρόνου όμως έχουν κατορθώσει να μετατρέψουν την αδυναμία τους σε ... πλεονέκτημα – ισχύει ο νόμος της προσαρμοστικότητας των μικρών σχηματισμών - αφού η συντριπτική τους πλειονότητα είναι ενταγμένη στη λεγόμενη «βαθειά επαρχία». Συγκεκριμένα οι ίδιες πηγές αναφέρουν χαρακτηριστικά ότι ο ανταγωνισμός των «γιγάντων» που επικράτησε και συνεχίζει να επικρατεί στο λεκανοπέδιο της Αττικής και στην περιοχή της Θεσσαλονίκης έχουν συρρικνώσει την παρουσία των μικρών καταστημάτων σε αμελητέους αριθμούς.
Αντιθέτως στην υπόλοιπη Ελλάδα και κυρίως σε μεγάλα χωριά και κωμοπόλεις συνεχίζουν να επιβιώνουν έως και να ... ευημερούν. Όπως λένε πηγές της αγοράς τα μικρά τοπικά καταστήματα χρησιμοποιούνται από τους καταναλωτές για τις καθημερινές τους αγορές κι όχι για τα μεγάλα μηνιαία τους ψώνια που για την προμήθεια τους θα κατευθυνθούν σε ένα μεγάλο κατάστημα στην πιο γειτονική τους πόλη.
Πρόκειται για τον τζίρο αυτών των περιοχών στον οποίο δύσκολα – αν όχι αδύνατον – μπορούν να έχουν πρόσβαση οι μεγάλες αλυσίδες, οι οποίες επιλέγουν κυρίως την δημιουργία μεγάλων καταστημάτων, σε κάθε περίπτωση μεγαλύτερων της προηγούμενης κατηγορίας, γιατί μόνο μπορούν νά έχουν κερδοφόρα σημεία πώλησης.
Βέβαια το ενδιαφέρον στην προκειμένη περίπτωση είναι η «διαπλοκή» που υπάρχει με ένα ισχυρό τμήμα των λιανεμπορικών ομίλων. Δηλαδή ένα μέρος των αγορών τους πραγματοποιείται από τις απευθείας συμφωνίες που συνάπτονται με τις προμηθευτικές επιχειρήσεις και ένα μέρος των αγορών τους πραγματοποιείται από τα cash and carry που ανήκουν στους μεγάλους ομίλους (Σκλαβενίτη, Μετρό, ΑΒ κλπ) εκμεταλευόμενες τις προσφορές τους. Σε ένα βαθμό τα χονδρεμπορικά τμήματα των λιανεμπορικών ομίλων εξαρτούν το μέγεθος των πωλήσεων τους από την ύπαρξη των συγκεκριμένων μικρών επιχειρήσεων, τις οποίες ανταγωνίζονται οι αλυσίδες των σούπερ μάρκετ των ιδίων ομίλων!
Ωστόσο η ανάγκη όχι τόσο των κορυφαίων αλυσίδων σούπερ μάρκετ, όσο οι επιχειρήσεις της «δεύτερης ταχύτητας», οι οποίες καταβάλλουν τεράστια προσπάθεια να διευρύνουν το μερίδιο τους στην αγορά, δεν μένουν αδιάφορες από το δίκτυο των μικρών τοπικών εταίρων των προμηθευτικών συνεταιρισμών. Σ' αυτή την περίπτωση χρησιμοποιούν την μέθοδο του φραντσάιζ. Υπάρχουν διάφορες επιλογές φραντσάιζ στην αγορά.
Οι πιο ελαστικές που εφαρμόζονται κυρίως από τις Μασούτης ΑΕ και Κρητικός ΑΕ, έχουν ορισμένα αποτελέσματα. Κι είναι ίσως η μόνη και η πιο χαμηλού κόστους μέθοδος για να τζίρο από αυτές τις περιοχές.
Αυτός είναι κι ο μεγάλος κίνδυνος για τους προμηθευτικούς συνεταιρισμούς, διότι αυτοί που επιλέγουν να αλλάξουν «στρατόπεδο» είναι συνήθως οι καλύτερες επιχειρήσεις – μέλη τους. Και δεδομένου ότι δεν λείπουν οι «εμφύλιες» συγκρούσεις, καταγγελίες και αντιπαραθέσεις στο εσωτερικό των ίδιων των συνεταιρισμών. Σε αρκετές περιπτώσεις, λοιπόν, αυτό το περιβάλλον διαμορφώνει τις κατάλληλες ευκαιρίες για την αποσυσπείρωση τους.
Ενα άλλο ενδεχόμενο αποδυναμωσης τους είναι οι εξαγορές επιχειρήσεων – μελών τους. Είναι χαρακτηριστική η πρόσφατη περίπτωση της εξαγοράς του ΣΥΝΚΑ Χανίων από την Μασούτης ΑΕ. Ο πρόεδρος του ΣΥΝΚΑ, ο κ. Απ. Αλεξάκης ήταν ιδρυτής και ο πρόεδρος του ΕΛΟΜΑΣ, του μεγαλύτερου προμηθευτικού συνεταιρισμού. Η αποχώρηση του, μαζί με άλλες αποχωρήσεις τα προηγούμενα χρόνια, περιόρισαν τον ρόλο του άλλοτε κραταιού ΕΛΟΜΑΣ στην αγορά.
Ακολουθήστε το Business Daily στο Google news 
