Σε μείζονος σημασίας πρόβλημα έχει εξελιχθεί το υπερβολικό κόστος στέγασης στη χώρα, καθώς μετατρέπεται σε έναν διαρκή «εφιάλτη» για πολλούς, παρά τις όποιες ενδείξεις για διόρθωση στις τιμές ενοικίων.
Οι λόγοι για τους οποίους οδηγήθηκαν τα ενοίκια σε αυτά τα δυσθεώρητα επίπεδα είναι πολλοί και δομικοί, και αντικατοπτρίζουν τις χρόνιες δυσλειτουργίες της ελληνικής οικονομίας, ενώ βιώνουμε και μια νέα πραγματικότητα.
Με τους φοιτητές να αναζητούν εναγωνίως στέγη αυτή την εποχή, η ζήτηση αναμένεται να ενισχυθεί ακόμα περισσότερο σε πολλά σημεία της χώρας το καλοκαίρι, αν και στην συνέχεια (δηλαδή μέχρι το τέλος της χρονιάς) ίσως πάψει αυτό το ξέφρενο ράλι τιμών που παρατηρείται, εν μέσω αύξησης επιτοκίων και σημαντικής μείωσης του διαθέσιμου εισοδήματος.
Αρκετοί είναι αυτοί που αποσύρονται από την αναζήτηση για μια νέα στέγη, καθώς τα ποσά που απαιτούνται δεν είναι διαχειρίσιμα, με τον πληθωρισμό και τις υψηλές τιμές ενέργειας να καταρρακώνουν τον οικογενειακό προϋπολογισμό.
Αξίζει να σημειωθεί ότι έως το 60% του εισοδήματος αφιερώνεται πλέον στο ενοίκια στην Ελλάδα. Πρόκειται για το υψηλότερο ποσοστό στην Ε.Ε., καθώς ο αντίστοιχος μέσος όρος στην Ε.Ε. δεν ξεπερνά το 25% όσων νοικιάζουν το ακίνητο στο οποίο διαμένουν, σύμφωνα με την Eurostat. Επίσης, ένας στους δύο στη χώρα μας δεν μπορούν να πληρώσουν το μίσθωμα που ζητείται, υποστηρίζει έρευνα του Eteron (Ινστιτούτου για την Έρευνα και την Κοινωνική Αλλαγή).
Στο κέντρο της Αθήνας, όπου καταγράφονται και οι μεγαλύτερες αυξήσεις, οι τιμές ενοικίασης έχουν αυξηθεί κατά 20% - 30% κατά μέσον όρο την τελευταία τετραετία, ενώ στις περιοχές εκτός του κέντρου η αντίστοιχη άνοδος εκτιμάται ότι κινήθηκε πέριξ του 10%- 15%. Το 2021, η αύξηση των ενοικίων κυμάνθηκε από 3% έως 7%, ενώ κάποιες άλλες εκτιμήσεις κάνουν λόγο για ακόμα μεγαλύτερες αυξήσεις.
Οι στρεβλώσεις και η οικονομική κρίση
Οι αριθμοί είναι λίγο-πολύ γνωστοί. Όχι, όμως, οι αιτίες του προβλήματος. Με μια ματιά στην αγορά κατοικίας αποκαλύπτονται οι τεκτονικές αλλαγές που σημειώθηκαν στη δεκαετία της κρίσης, αλλά γίνονται σαφείς τώρα.
Πριν το 2010, η ζήτηση για την αγορά κατοικίας ήταν υψηλότερη από την αντίστοιχη ζήτηση για ενοικίαση. Μέσα στην κρίση, αυτό όμως αντιστράφηκε πλήρως και πολλοί εγκατέλειψαν το όνειρο να αποκτήσουν δικό τους «κεραμίδι», συνεχίζοντας την αναζήτηση αλλά για ενοικίαση.
Τα χαμηλά εισοδήματα, η έλλειψη εργασιακής ασφάλειας και η εξαφάνιση της τραπεζικής χρηματοδότησης ανάγκασαν πολλούς αγοραστές να γίνουν ενοικιαστές, σε μια αγορά όπου η δεξαμενή προσφοράς συνεχώς μειωνόταν.
Από τη μία, η βραχυχρόνια μίσθωση απορροφά έναν μεγάλο αριθμό ακίνητων (ειδικά στις τουριστικές περιοχές) και, από την άλλη, η αγορά αποτελείται σε μεγάλο βαθμό από ένα παλαιωμένο στοκ ακινήτων, καθώς για πολλά χρόνια η οικονομική δραστηριότητα είχε υποστεί καθίζηση.
«Κάθε χρόνο 15.000 έως 20.000 άτομα – οικογένειες αναζητούν κατοικία. Ορισμένοι από αυτούς προ κρίσης επέλεγαν την αγορά ακινήτου. Άρα, μέσα σε 10 χρόνια η ζήτηση άγγιξε τις 150.000 – 200.000 κατοικίες, σε μια περίοδο που η οικοδομική δραστηριότητα – ανέγερση νέων πολυκατοικιών ήταν ανύπαρκτη. Παράλληλα, την ίδια χρονική περίοδο η βραχυχρόνια μίσθωση κέρδιζε συνεχώς έδαφος», τονίζει ο Θεμιστοκλής Μπάκας: Πρόεδρος του Πανελλαδικού Δικτύου E-Real Estates σε δηλώσεις του στο Business Daily.
Κατά συνέπεια άλλαξαν ραγδαία και τα στοιχεία ιδιοκατοίκησης στην Ελλάδα. Ο πρόεδρος μεσιτών Αθήνας και Αττικής, Λευτέρης Ποταμιάνος, τονίζει ότι «το 2007 το ποσοστό ιδιοκατοίκησης ήταν στο 84%, αυτή τη στιγμή είναι στο 73%».
«Άρα έχει αυξηθεί πάρα πολύ η ζήτηση από αυτούς που ενοικιάζουν, με αποτέλεσμα να μην υπάρχουν ακίνητα και όσα υπάρχουν να είναι με ανεβασμένα ενοίκια» προσθέτει ο ίδιος.
Την κατάσταση επιβαρύνουν ακόμα περισσότερο τόσο οι νέες καταναλωτικές τάσεις, όσο και οι επιλογές lifestyle. Η τηλεργασία επιτείνει την ανάγκη αναζήτησης για κατοικία με μεγαλύτερο εμβαδόν, ενώ δεν είναι λίγοι οι κάτω των 40 ετών (η αποκαλούμενη γενιά των millennials) που δεν θέλουν να «φορτωθούν» ένα στεγαστικό δάνειο για τα επόμενα 30 χρόνια, προτιμώντας την ευελιξία που προσφέρει η ενοικίαση.
Οι εκτιμήσεις
Για την σωστή διαχείριση του προβλήματος απαιτούνται ουσιαστικές μεταρρυθμίσεις. Τα επιδόματα στην ουσία διογκώνουν το πρόβλημα ακόμα περισσότερο, δίνοντας ώθηση και σε άτυπες δημοπρασίες που διεξάγονται μεταξύ αυτών που διεκδικούν την χρήση ενός ακινήτου, τονίζουν κύκλοι της αγοράς.
Είναι αξιοσημείωτο ότι οι λύσεις που βάζουν στο τραπέζι οι κυβερνώντες και η αξιωματική αντιπολίτευση στηρίζονται στην λογική του επιδόματος.
Παράγοντες της αγοράς προβλέπουν έναν εξορθολογισμό των ζητούμενων τιμών ενοικίασης σε κάποιες περιοχές, ιδιαίτερα στα παλαιότερα ακίνητα και κυρίως στα μη ανακαινισμένα.
Σε περιοχές που ευνοήθηκαν λόγω της γενικότερης αύξησης των τιμών και δεν αποτελούν το επίκεντρο του ενδιαφέροντος ίσως σημειωθεί σταθερότητα ή/και μικρή αποκλιμάκωση. Η εικόνα, όμως, αλλάζει ριζικά από περιοχή σε περιοχή.
«Στο Περιστέρι σε κάποιες γειτονιές μπορεί να δούμε μια διόρθωση. Αλλά σε περιοχές όπως το Χαλάνδρι, δεν προβλέπεται καμία πτώση», σημειώνει στέλεχος από κορυφαίο μεσιτικό γραφείο.
Ακολουθήστε το Business Daily στο Google news 
