Νομοσχέδιο για πιο εύκολη αδειοδότηση των υπεράκτιων αιολικών πάρκων

Σε δημόσια διαβούλευση τέθηκε το πολυαναμενόμενο σχέδιο νόμου του υπουργείου Περιβάλλοντος και Ενέργειας για τον καθορισμό του πλαισίου ανάπτυξης και λειτουργίας των υπεράκτιων αιολικών έργων στην χώρα μας. Με το νέο αυτό πλαίσιο, το ΥΠΕΝ στοχεύει στη δημιουργία αυστηρών κανόνων για την υλοποίηση των έργων με τη μικρότερη δυνατή όχληση για το περιβάλλον ενώ καθορίζεται, επίσης, η διαδικασία για την έκδοση των αδειών αλλά και των ανταγωνιστικών διαδικασιών για την επιλογή των επενδυτών από τη ΡΑΕ.

Ειδικότερα, αντικείμενο του σχεδίου νόμου με τίτλο «Διατάξεις για την απλοποίηση της περιβαλλοντικής αδειοδότησης, των περιβαλλοντικών επιθεωρήσεων και την προστασία του περιβάλλοντος, επείγουσες δασικές, χωροταξικές και πολεοδομικές διατάξεις, θέσπιση πλαισίου για την ανάπτυξη των Υπεράκτιων Αιολικών Πάρκων, αντιμετώπιση της ενεργειακής κρίσης και ζητήματα κυκλικής οικονομίας», είναι:

• Η θέσπιση του πλαισίου για την ανάπτυξη Υπεράκτιων Αιολικών Πάρκων.
• Η απλοποίηση της διαδικασίας περιβαλλοντικής αδειοδότησης και ελέγχων.
• Η απλοποίηση των χρήσεων γης (και στις ζώνες προστατευόμενων περιοχών).
• Η ρύθμιση θεμάτων Ο.ΦΥ.ΠΕ.Κ.Α. και Πράσινου Ταμείου.
• Η ρύθμιση θεμάτων δασικών χαρτών και επιτρεπόμενων χρήσεων σε δάση/δασικές εκτάσεις.
• Η ρύθμιση θεμάτων χρηματοδότησης για την κατασκευή υποδομών φυσικού αερίου και για την κατασκευή έργων ηλεκτρικής ενέργειας. 
• Η ρύθμιση θεμάτων κυκλικής οικονομίας.

Με την εφαρμογή του νομοθετικού πλαισίου δίνεται η δυνατότητα να εγκατασταθούν αιολικοί σταθμοί σε θαλάσσιες περιοχές, ενισχύοντας έτσι την διείσδυση των ΑΠΕ στο ενεργειακό μείγμα της χώρας και μειώνοντας τη χρήση συμβατικών καυσίμων. Ειδικότερα:

• Mε κοινή απόφαση των Υπουργών Περιβάλλοντος και Ενέργειας, Οικονομικών, Ανάπτυξης, Εξωτερικών, Εθνικής Άμυνας, Πολιτισμού και Αθλητισμού, Ναυτιλίας και Νησιωτικής Πολιτικής, Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων, και Τουρισμού θα εγκριθεί το Εθνικό Πρόγραμμα Ανάπτυξης Υπεράκτιων Αιολικών Πάρκων (ΥΑΠ), που θα αποτυπώνει σε ποιες θαλάσσιες περιοχές της χώρας είναι δυνατή η ανάπτυξη Υπεράκτιων Αιολικών Πάρκων.
• Με την έκδοση σχετικού Προεδρικού Διατάγματος θα οριοθετηθούν μία ή περισσότερες Περιοχές Οργανωμένης Ανάπτυξης ΥΑΠ, που αποτελούν τμήματα των θαλάσσιων περιοχών που εμπεριέχονται στο Εθνικό Πρόγραμμα Ανάπτυξης ΥΑΠ, και θα οριστούν οι όροι ανάπτυξης Έργων ΥΑΠ σε αυτές.
• Με απόφαση του Φορέα ΥΑΠ, η οποία θα εκδοθεί εντός δύο μηνών από την δημοσίευση του προεδρικού διατάγματος οριοθέτησης των Περιοχών Οργανωμένης Ανάπτυξης ΥΑΠ (ΠΟΑΥΑΠ), θα εκκινήσει η διαδικασία χορήγησης Αδειών Έρευνας ΥΑΠ εντός των οριοθετημένων ΠΟΑΥΑΠ. Οι Άδειες Έρευνας ΥΑΠ θα χορηγούνται σε ενδιαφερόμενους που θα πληρούν συγκεκριμένα τεχνικά και οικονομικά κριτήρια και θα υποβάλλουν και σχετική εγγυητική επιστολή.
• Οι κάτοχοι των Άδειών Έρευνας ΥΑΠ θα έχουν τη δυνατότητα να εκπονήσουν όλες τις αναγκαίες μετρήσεις και μελέτες εντός των ΠΟΑΥΑΠ για τις οποίες έλαβαν την σχετική Άδεια Έρευνας ΥΑΠ και παράλληλα να συμμετάσχουν στην ανταγωνιστική διαδικασία υποβολής προσφορών για την δυνατότητα εγκατάστασης Έργου ΥΑΠ και την λήψη λειτουργικής ενίσχυσης.
• Μετά την πάροδο περίπου 2.5 ετών από την χορήγηση των Αδειών Έρευνας ΥΑΠ θα οριστούν - με Υπουργική Απόφαση - επιμέρους Περιοχές Εγκατάστασης ΥΑΠ, εντός των ΠΟΑΥΑΠ, καθώς και εκτίμηση της μέγιστης ισχύος Έργων ΥΑΠ που εκτιμάται ότι μπορεί να εγκατασταθεί σε κάθε μία από αυτές.
• Η Ρυθμιστική Αρχή Ενέργειας (ΡΑΕ) ακολούθως θα προκηρύξει ανταγωνιστική διαδικασία υποβολής προσφορών για τη χορήγηση λειτουργικής ενίσχυσης στα Έργα ΥΑΠ που θα αναπτυχθούν εντός των Περιοχών Εγκατάστασης ΥΑΠ αυτών.
• Ο κάθε συμμετέχων στον διαγωνισμό θα υποβάλλει διακριτές προσφορές για κάθε Περιοχή Εγκατάστασης ΥΑΠ, που βρίσκεται εντός της ΠΟΑΥΑΠ που έχει λάβει Άδεια Έρευνας ΥΑΠ και για την οποία επιθυμεί την εγκατάσταση Έργου ΥΑΠ. 
• Για την επιλογή του Επενδυτή ΥΑΠ και την χορήγηση λειτουργικής ενίσχυσης, κριτήριο θα είναι η χαμηλότερη τιμή προσφοράς σε ευρώ ανά μεγαβατώρα, για την αποζημίωση της παραγόμενης ενέργειας από το Έργο ΥΑΠ που αναπτύσσεται εντός της συγκεκριμένης Περιοχής Εγκατάστασης ΥΑΠ.
• Ο συμμετέχων που θα επιλεγεί από την ανταγωνιστική διαδικασία υποβολής προσφορών για συγκεκριμένη Περιοχή Εγκατάστασης ΥΑΠ θα έχει το αποκλειστικό δικαίωμα για την αδειοδότηση, ανάπτυξη και εκμετάλλευση του Έργου ΥΑΠ εντός της Περιοχής Εγκατάστασης ΥΑΠ (Επενδυτής ΥΑΠ).

Τροποποιήσεις στις χρήσεις γης

• Προβλέπεται ότι φάροι και στρατιωτικές εγκαταστάσεις δεν υπόκεινται σε περιορισμούς χρήσεων γης και χωροθετούνται, όπου απαιτείται για την εξυπηρέτηση της ναυσιπλοΐας και της εθνικής άμυνας.
• Γίνονται επιμέρους μικρές τεχνικές διορθώσεις.

Τροποποιήσεις στις επιτρεπόμενες χρήσεις γης στις ζώνες προστατευόμενων περιοχών του δικτύου Natura 2000

Οι τροποποιήσεις αποσκοπούν σε συμπλήρωση, απλοποίηση και αποσαφήνιση των χρήσεων γης και σε τεχνικές διορθώσεις. Οι κυριότερες διαφορές  ως προς τις επιτρεπόμενες χρήσεις ανά ζώνη είναι:

1. Ζώνη απόλυτης προστασίας της φύσης

Επιτρέπονται οι οδοί ήπιας κυκλοφορίας, οι πεζόδρομοι και τα δίκτυα μεταφοράς ενέργειας. Εμμέσως επιτρέπεται η βόσκηση και η ερασιτεχνική αλιεία.

2. Ζώνη προστασίας της φύσης

• Προστίθεται η δυνατότητα εξορυκτικής δραστηριότητας, η οποία διενεργείται υπόγεια υπό την προϋπόθεση ότι η είσοδος είναι εκτός της ζώνης προστασίας ή απολύτου προστασίας της φύσης.
• Καταργείται ο περιορισμός, οι δρόμοι κλπ να είναι αποκλειστικά για την «εξυπηρέτηση της προστασίας και της βέλτιστης διαχείρισης του προστατευτέου αντικειμένου» (ο περιορισμός αυτός διατηρείται μόνο για την κατοικία).
• Δίνεται η δυνατότητα ήπιου τουρισμού (και σε οργανωμένους υποδοχείς), υπό προϋποθέσεις, όπως και κατασκηνώσεων.
• Δίνεται μεγαλύτερη δυνατότητα για εγκατάσταση έργων ΑΠΕ.
• Επιτρέπονται η αναρρίχηση, η ιππασία, η περιήγηση σε σπήλαια, η κατάβαση ποταμού, η ανεμοπορία με αλεξίπτωτο πλαγιάς ή αιωροπτερισμό.

3. Ζώνη διατήρησης οικοτόπων και ειδών

• Καταργούνται οι επιμέρους περιορισμοί (αναψυκτήρια 100 τ.μ., τουριστικά καταλύματα ως 150 κλίνες κ.ά.), καθώς αυτοί μπορούν να θεσμοθετούνται με Προεδρικό Διάταγμα (Π.Δ.).
• Καταργούνται οι διατάξεις που επέτρεπαν χρήσεις μόνον στις εντός σχεδίου περιοχές.
• Προστίθενται οι «εγκαταστάσεις παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας» με την εξαίρεση «εγκαταστάσεις παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας από ορυκτά καύσιμα».
• Καταργούνται οι επιμέρους περιορισμοί στις επιτρεπόμενες ειδικές χρήσεις.
• Καταργείται η απαγόρευση της κατοικίας στις εκτός σχεδίου περιοχές.
• Εξειδικεύεται η δυνατότητα δημιουργίας τουριστικής εγκατάστασης υπό όρους.
• Επιτρέπονται η αναρρίχηση, η ιππασία, η περιήγηση σε σπήλαια, η κατάβαση ποταμού, η ανεμοπορία με αλεξίπτωτο πλαγιάς ή αιωροπτερισμό.
• Καταργούνται ορισμένες χρήσεις που με τις υφιστάμενες διατάξεις προοριζόντουσαν αποκλειστικά για τις εντός σχεδίου περιοχές.

4. Ζώνη βιώσιμης διαχείρισης φυσικών πόρων

• Καταργείται η οριζόντια απαγόρευση σειράς ειδικών χρήσεων που σχετίζονταν με περιοχές εντός σχεδίου.
• Επιτρέπονται επίσης δραστηριότητες όπως η αναρρίχηση, η ιππασία, η περιήγηση σε σπήλαια, η κατάβαση ποταμού, η ανεμοπορία με αλεξίπτωτο πλαγιάς ή αιωροπτερισμό.
• Για το σύνολο επιτρέπονται ήπια θαλάσσια αναψυχή, πεζοπορία ορειβασία κ.ά., που σήμερα απαγορεύονται.
• Οι φάροι και οι στρατιωτικές εγκαταστάσεις χωροθετούνται, όπου απαιτείται, για την εξυπηρέτηση της ναυσιπλοΐας και της εθνικής άμυνας αντίστοιχα.

Διορθώσεις τεχνικού χαρακτήρα

• Προβλέπεται ρητά ότι στις ΕΠΜ και στα ΠΔ δεν μπορούν να περιλαμβάνονται περιοχές, που βρίσκονται εκτός των ορίων των προστατευόμενων περιοχών. Σε αυτήν την πρόβλεψη συμπεριλαμβάνονται και οι περιφερειακές ζώνες των προστατευόμενων περιοχών και οι περιοχές που έχουν ορισθεί ως οικολογικοί διάδρομοι.

Αντικατάσταση διατάξεων του Νόμου για την Προστασία της Βιοποικιλότητας

• Ορίζεται ρητά ότι διατηρούνται τα υφιστάμενα περιβαλλοντικά αδειοδοτημένα έργα.
• Για πρώτη φορά, σε συμμόρφωση σχετικών παρατηρήσεων της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, θεσμοθετείται διαδικασία δέουσας εκτίμησης επιπτώσεων για έργα και δραστηριότητες που δεν αδειοδοτούνται περιβαλλοντικά. Η διαδικασία αξιολογείται από την οικεία Μονάδα Διαχείρισης Προστατευόμενης Περιοχής του Ο.ΦΥ.ΠΕ.Κ.Α., προκειμένου να εκτιμηθεί αν επηρεάζουν σημαντικά την προστατευόμενη περιοχή.

Εξαίρεση από την περιβαλλοντική αδειοδότηση

• Τροποποιείται η διαδικασία εξαίρεσης συγκεκριμένων έργων (για σκοπούς εθνικής άμυνας και έκτακτα περιστατικά πολιτικής προστασίας) από τη συνήθη διαδικασία περιβαλλοντικής αδειοδότησης (υπό προϋποθέσεις) σε συμμόρφωση με σχετικές παρατηρήσεις της Ευρωπαϊκής Επιτροπής. Η ρητή εξαίρεση περιορίζεται στα έργα που είναι αμιγώς στρατιωτικά (όπως στρατιωτικά αεροδρόμια και λιμάνια, αποθήκες καυσίμων και αγωγοί καυσίμων).

Ρυθμίσεις ζητημάτων για την περιβαλλοντική αδειοδότηση με σκοπό τη μείωση της γραφειοκρατίας

• Ρυθμίζονται ζητήματα για την περιβαλλοντική αδειοδότηση των έργων σε περίπτωση τροποποιήσεων, με σκοπό τη μείωση της γραφειοκρατίας. Για παράδειγμα, δίνεται για πρώτη φορά η δυνατότητα απλής ενημέρωσης του φακέλου ενός περιβαλλοντικά αδειοδοτημένου έργου σε περίπτωση αλλαγών μικρής κλίμακας.