Ένα μεγάλο κύκλο αυξήσεων στα ευρωπαϊκά επιτόκιο, σωρευτικά κατά 2%, προδιέγραψε ο διοικητής της κεντρικής τράπεζας της Ολλανδίας, Κλάας Νοτ, τονίζοντας ότι πιθανές «αρκετές μεγάλες αυξήσεις», δηλαδή κατά 0,50% κάθε φορά, ώστε να τεθεί υπό έλεγχο ο πληθωρισμός.
Μάλιστα θεωρεί ως δεδομένη μία αύξηση κατά 50 μονάδες βάσης τον Σεπτέμβριο και τονίζει ότι αυτή δεν θα είναι εφάπαξ αλλά μπορεί να επαναληφθεί, ευρισκόμενος στην ακριβώς απέναντι όχθη με τον διοικητή της ΤτΕ, κ. Γ. Στουρνάρα, ο οποίος σε χθεσινή του ομιλία τόνισε ότι οι αυξήσεις επιτοκίων θα πρέπει να είναι σταδιακές και προσεκτικές.
Από την πλευρά του ο κ. Νοτ, που θεωρείται «γεράκι» και είναι το πρώτο μέλος της διοίκησης της ΕΚΤ που αναφέρθηκε σε αυξήσεις επιτοκίων κατά 50 μονάδες βάσης, υποστήριξε ότι σωρευτικά τα επιτόκια στις αρχές του 2023 θα έχουν αυξηθεί κατά 200 μονάδες βάσης (2%). «Στη συνέχεια, πρέπει να δούμε αν αυτό είναι αρκετό για να επαναφέρουμε τον πληθωρισμό στο 2% μεσομακροπρόθεσμα», τόνισε και προσέθεσε ότι «εάν αυτό δεν είναι αρκετό, θα πρέπει να αυξήσουμε περαιτέρω τα επιτόκια. Αλλά είναι αδύνατο να βάλουμε ένα ποσοστό σε αυτό. Δεν μπορώ να αποκλείσω οποιοδήποτε ποσοστό επιτοκίου».
Αντιμέτωπη με το ρεκόρ αύξησης των τιμών καταναλωτή που ξεπερνά πλέον το 8%, η ΕΚΤ σχεδιάζει να αυξήσει το επιτόκιο καταθέσεων, το οποίο σήμερα βρίσκεται στο -0,5%, κατά 25 μονάδες βάσης τον Ιούλιο και κατά μεγαλύτερο ποσοστό τον Σεπτέμβριο, ενώ έχει κάνει λόγο για ένα «διαρκή κύκλο αυξήσεων», χωρίς, όμως, να προσδιορίσει σε πιο ύψος θα σταματήσει αυτήν την πολιτική. Παράλληλα θα πρέπει να λύσει και τον πονοκέφαλο ενός ενδεχόμενου κατακερματισμού της αγοράς ομολόγων, με τον μεγαλύτερο κίνδυνο να αφορά αυτά της Ιταλίας, η απόδοση του 10ετούς ξεπέρασε στις αρχές της εβδομάδας το όριο του 4%.
Η αλλαγή πορείας των κεντρικών τραπεζών
Το γεγονός που προκαλεί την παγκόσμια αναταραχή στις αγορές, εισάγοντας αβεβαιότητα και έντονη μεταβλητότητα είναι η απότομη στροφή πολιτικής από τις μεγάλες κεντρικές τράπεζες, που έχουν μπροστά τους μια εξαιρετικά δύσκολη αποστολή: πρέπει να τερματίσουν πολύ γρήγορα μια εξαιρετικά χαλαρή και υποστηρικτική νομισματική πολιτική, που υιοθετήθηκε για να ξεπερασθεί η μεγάλη κρίση του 2008 και η κρίση της πανδημίας το 2020, ώστε να μειωθεί η τελική ζήτηση και να αρχίσει να υποχωρεί ο πληθωρισμός.
Αυτή η μετάβαση γίνεται με τρόπο που προκαλεί ανασφάλεια στις αγορές. Είναι χαρακτηριστικό, για παράδειγμα, ότι η Fed μέχρι πρόσφατα μιλούσε για προσωρινή/μεταβατική αύξηση του πληθωρισμού, αργότερα άρχισε να αυξάνει τα επιτόκια σε μικρές δόσεις (0,25%), πριν από λίγες ημέρες ο Τζερόμ Πάουελ διαβεβαίωνε ότι η επόμενη αύξηση θα ήταν κατά μισή μονάδα και τελικά, την Τετάρτη, ανακοινώθηκε αύξηση κατά 0,75%, η μεγαλύτερη από το 1994.
Ο Πάουελ εμφανίσθηκε καθησυχαστικός, δηλώνοντας ότι τέτοιες αυξήσεις δεν θα αποτελέσουν τον κανόνα για την πολιτική της Fed το επόμενο διάστημα και σημειώθηκε μια πρόσκαιρη ανάκαμψη στη Wall Street, την Τετάρτη. Όμως, χθες η αγορά βυθίσθηκε από μαζικές ρευστοποιήσεις, καθώς ο κυριότερος φόβος πλέον είναι πως η νέα πολιτική της Fed θα οδηγήσει, αργά ή γρήγορα, σε ύφεση την αμερικανική οικονομία.
Αντίστοιχα, η διοίκηση της ΕΚΤ έκανε αρχικά λόγο για προσωρινή έξαρση του πληθωρισμού. Η Κριστίν Λαγκάρντ, ακόμη και τον Δεκέμβριο, ουσιαστικά απέκλειε αύξηση επιτοκίων μέσα στο 2022. Αργότερα, μετά και τη ρωσική εισβοή στην Ουκρανία, η ΕΚΤ σχεδίαζε να σταματήσει τα δύο προγράμματα αγοράς ομολόγων το καλοκαίρι, ανοίγοντας τον δρόμο για τις πρώτες αυξήσεις επιτοκίων προς το τέλος του έτους. Όμως, η εκτίναξη του πληθωρισμού τον Μάιο στο 8,6%, μισή μονάδα πάνω από τις εκτιμήσεις των αναλυτών της αγοράς, υποχρέωσε την ΕΚΤ να αλλάξει άρδην την κατεύθυνση της πολιτικής της, αναγγέλλοντας μία αύξηση επιτοκίων κατά 0,25% τον Ιούλιο και άλλη μία, πιθανότατα κατά μισή μονάδα, τον Σεπτέμβριο.
Μάλιστα, ενώ αυτές οι αυξήσεις ήταν βέβαιο ότι θα προκαλούσαν μεγάλα προβλήματα στις υπερχρεωμένες οικονομίες, με ανοδική κίνηση στις αποδόσεις των ομολόγων τους, η ΕΚΤ δεν ανακοίνωσε εξαρχής με ποιον τρόπο σκοπεύει να παρέμβει για να τις υποστηρίξει, για να υποχρεωθεί αυτή την εβδομάδα να αναγγείλει, ύστερα από έκτακτη συνεδρίαση του συμβουλίου της, ότι θα δημιουργηθεί ένα νέο εργαλείο για να αποτρέπονται μεγάλες και ασύμμετρες αυξήσεις στα κόστη δανεισμού των ασθενέστερων οικονομιών (ο λεγόμενος κατακερματισμός της αγοράς).
Ακόμη πιο δραματική, ίσως, ήταν η αλλαγή πολιτικής από την Εθνική Τράπεζα της Ελβετίας (SNB), που είχε να αυξήσει τα επιτόκιά της εδώ και μια δεκαπενταετία. Βασική προτεραιότητα της τράπεζας ήταν, μέσω των αρνητικών επιτοκίων, να αποθαρρύνει τις μετακινήσεις κεφαλαίων προς την ασφάλεια του ελβετικού φράγκου. Το νόμισμα – καταφύγιο ισχυροποιήθηκε έντονα στα χρόνια της μεγάλης κρίσης, κάτι που προκαλούσε σοβαρά προβλήματα στην ανταγωνιστικότητα της οικονομίας. Αίφνης, όμως, η SNB ανακοίνωσε χθες αύξηση του επιτοκίου της κατά μισή μονάδα, στο -0,25%, στέλνοντας το μήνυμα ότι πλέον η πρώτη προτεραιότητα είναι η αντιμετώπιση του πληθωρισμού.
Ακολουθήστε το Business Daily στο Google news 
