Σε νέα φάση εισέρχεται η ευρωπαϊκή ενεργειακή κρίση, καθώς η Ρωσία αρχίζει να πραγματοποιεί την απειλή της ότι θα διακόψει την τροφοδοσία των ευρωπαϊκών χωρών που δεν θα πληρώνουν για το φυσικό αέριο με ρούβλια. Πρώτα «θύματα», Πολωνία και Βουλγαρία ενώ μοιάζει αδύνατο να προδικάσει κανείς το τέλος του «θρίλερ» αυτού για την Ευρώπη και την ενεργειακή της επάρκεια.
Ειδικότερα, όπως έγινε γνωστό χθες, η Ρωσία θα διακόψει τις προμήθειες φυσικού αερίου προς την Πολωνία και τη Βουλγαρία από σήμερα σε μία κίνηση που είναι ενδεικτική της κλιμάκωσης της αντιπαράθεσης μεταξύ Μόσχας και Ευρώπης για τον ενεργειακό εφοδιασμό και τον πόλεμο στην Ουκρανία. Η Μόσχα εκπληρώνει την απειλή να σταματήσει τις ροές φυσικού αερίου προς τις χώρες που αρνούνται τη νέα απαίτηση του Προέδρου Βλαντιμίρ Πούτιν να πληρώνουν τα συμβόλαια φυσικού αερίου σε ρούβλια.
Η Ευρωπαϊκή Ένωση έχει απορρίψει την κίνηση κατ' αρχήν, αλλά τώρα οι προθεσμίες πληρωμών αρχίζουν να λήγουν, οι κυβερνήσεις σε όλη την Ευρώπη πρέπει να αποφασίσουν εάν θα αποδεχτούν τους όρους του Πούτιν ή θα αντιμετωπίσουν τις απώλειες των κρίσιμων προμηθειών -και θα κληθούν να λάβουν σκληρές αποφάσεις όπως οι διακοπές ρεύματος.
Πάντως, η βουλγαρική κυβέρνηση αναφέρει έχει λάβει μέτρα για την εξεύρεση εναλλακτικών λύσεων σε ό,τι αφορά τις προμήθειες φυσικού αερίου και τη διαχείριση της κατάστασης. Υπογραμμίζει ότι στην παρούσα φάση δεν απαιτούνται περιορισμοί στην κατανάλωση φυσικού αερίου στη Βουλγαρία, η οποία καλύπτει πάνω από το 90% των αναγκών της με τις εισαγωγές από την Gazprom. «Η νέα διαδικασία πληρωμής σε δύο στάδια, που προτείνει η Ρωσία, δεν είναι σύμφωνη με την υφιστάμενη σύμβαση μέχρι το τέλος του τρέχοντος έτους και εγκυμονεί σημαντικούς κινδύνους για τη Βουλγαρία, συμπεριλαμβανομένης της πραγματοποίησης πληρωμών χωρίς να λαμβάνει καμία προμήθεια φυσικού αερίου από τη ρωσική πλευρά», ανέφερε το υπουργείο Ενέργειας της Βουλγαρίας. Διαβεβαιώσεις ότι έχει λάβει μέτρα για την υποκατάσταση των ρωσικών εισαγωγών φυσικού αερίου με αέριο από άλλες πηγές έδωσε και η κυβέρνηση της Πολωνίας.
Εκτόξευση των τιμών
Στο μέτωπο των τιμών, ήδη πριν από τις επίσημες ανακοινώσεις οι πληροφορίες για επικείμενη διακοπή προμηθειών προς την Πολωνία λόγω μη συμμόρφωσης με τους όρους της Μόσχας για τις πληρωμές σε ρούβλια οδήγησαν χθες σε εκτόξευση των τιμών του φυσικού αερίου του ολλανδικού συμβολαίου αυξήθηκαν που έως και 17%, καθώς ο φορέας εκμετάλλευσης δικτύου της Πολωνίας δήλωσε ότι προετοιμάζεται για πιθανή διακοπή των ροών από τη Ρωσία. Στη συνέχεια, οι τιμές έπεσαν αλλά παρέμειναν αυξημένες κατά 6,6% στα 99 ευρώ.
Όχι σε πληρωμές σε ρούβλια λέει η ΕΕ, τι θα κάνει η ΔΕΠΑ
Όπως έγραφε το BD, η Κομισιόν δίνει το «πράσινο φως» για να ακολουθηθεί η διαδικασία που ορίζει ο Πούτιν έως ένα σημείο. Υπενθυμίζεται ότι το διάταγμα που υπέγραψε ο Πούτιν στις 31 Μαρτίου προβλέπει ότι οι Ευρωπαίοι αγοραστές φυσικού αερίου οφείλουν να ανοίξουν δύο λογαριασμούς, έναν σε ξένο νόμισμα και έναν σε ρούβλια στην Gazprombank, τράπεζα θυγατρική της Gazprom. Η τράπεζα θα είναι υπεύθυνη για τη μετατροπή του ξένου νομίσματος σε ρούβλια και τη μεταφορά της πληρωμής σε ρούβλια στη Gazprom.
Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή αναφέρει στη γνωμοδότησή της, ότι οι ευρωπαϊκές εταιρείες που αγοράζουν το ρωσικό φυσικό αέριο μπορούν να ανοίξουν ένα λογαριασμό συναλλάγματος σε ρωσική τράπεζα και να καταθέσουν εκεί τα απαιτούμενα ποσά σε ευρώ για την ολοκλήρωση της συναλλαγής. Ωστόσο, γνωμοδοτεί εναντίον του ανοίγματος λογαριασμού σε ρούβλια, κρίνοντας ότι αυτό θα παραβίαζε τις ευρωπαϊκές κυρώσεις που έχουν επιβληθεί στη ρωσική κεντρική τράπεζα, καθώς σε αυτή την περίπτωση θα πρέπει να μεσολαβήσει η κεντρική τράπεζα για να γίνει η μετατροπή των ευρώ που θα έχουν κατατεθεί στον πρώτο λογαριασμό στα ρούβλια που θα κατατεθούν στον δεύτερο για να πληρωθεί η Gazprom.
Ουσιαστικά, η Επιτροπή επαναλαμβάνει και στη νέα γνωμοδότηση όσα είχε αναφέρει στο προσχέδιο που είχε αποκαλυφθεί νωρίτερα από το Bloomberg. Δηλαδή, να μην δεχτούν οι εταιρείες εμπορίας αερίου τη δημιουργία λογαριασμού σε ρούβλια, καθώς θα παραβίαζαν, σε αυτή την περίπτωση, τις κυρώσεις που έχουν επιβληθεί στη Ρωσία από την Ευρωπαϊκή Ένωση.
Σύμφωνα με την προκαταρκτική νομική ανάλυση της Επιτροπής, το διάταγμα του Πούτιν αλλάζει ουσιωδώς τη διαδικασία πληρωμής και δημιουργεί μια νέα νομική κατάσταση. Με τη νέα διαδικασία, θα παραδοθεί ο απόλυτος έλεγχος στο ρωσικό κράτος μέσω της κεντρικής του τράπεζας, όσον αφορά το πότε ολοκληρώνεται η συναλλαγή και σε ποιο σημείο ο αγοραστής θεωρείται ότι έχει εξοφλήσει την υποχρέωσή του.
Η εφαρμογή του διατάγματος θα έδινε επίσης στη Ρωσία τον έλεγχο της συναλλαγματικής ισοτιμίας που θα εφαρμόζεται για την πληρωμή, αφήνοντας περιθώρια στη Μόσχα να χειραγωγήσει την ισοτιμία μετατροπής προς όφελός της. Η Κομισιόν προειδοποίησε ότι αυτή η νέα μέθοδος θα μπορούσε να εισαγάγει νέο κόστος για τον αγοραστή, δεδομένου ότι η συναλλαγή θα ελέγχεται πλήρως από τη Ρωσία.
Η ελληνική ΔΕΠΑ, όπως και όλες οι εταιρείες που συναλλάσσονται με την Gazprom βρίσκονται τώρα αντιμέτωπες με τον γρίφο που έχει θέσει η Ρωσία, αναμένοντας να δουν πώς ακριβώς θα απαντήσουν στη νέα αυτή πραγματικότητα. Όπως αναφέρεται από κύκλους της ΔΕΠΑ, η εταιρεία προς το παρόν δεν μπορεί να κάνει πολλά εκτός από το να περιμένει να ξεκαθαρίσει η κατάσταση. Η ΔΕΠΑ βρίσκεται σε επικοινωνία με το ΥΠΕΝ για το θέμα, ενώ η επόμενη προγραμματισμένη πληρωμή τοποθετείται στις 25 Μαΐου, κάτι που σημαίνει ότι, μέχρι τότε, θα έχουν υπάρξει ήδη κινήσεις από άλλες ευρωπαϊκές εταιρείες και θα έχει φανεί ποια κατεύθυνση παίρνει η υπόθεση.
Παρεμβάσεις στην ευρωπαϊκή αγορά ρεύματος
Στο μεταξύ, ένα μήνα μετά την σύνοδο κορυφής όπου Ισπανία και Πορτογαλία είχαν απειλήσει με βέτο για να εξασφαλίσουν ειδικό καθεστώς, πήραν χθες τελικά την έγκριση από την Κομισιόν για την επιβολή πλαφόν στις τιμές του φυσικού αερίου, ώστε να πέσουν οι τιμές χονδρικής του ρεύματος. Ανάλογες παρεμβάσεις εξετάζει και η ελληνική κυβέρνηση και φαίνεται ότι θα έχει μπροστά της μια αρκετά δύσκολη διαδικασία έγκρισης από τις ευρωπαϊκές αρχές.
Πιο αναλυτικά, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή ενέκρινε χθες την «ιβηρική εξαίρεση» που επιτρέπει στην Ισπανία και την Πορτογαλία να αποσυνδέσουν την τιμή του φυσικού αερίου από αυτή της ηλεκτρικής ενέργειας για τους επόμενους 12 μήνες. Η συμφωνία επιτρέπει τη δημιουργία ενός προσωρινού μηχανισμού που θα θέτει πλαφόν στην τιμή του φυσικού αερίου κατά μέσο όρο στα 50 ευρώ ανά μεγαβατώρα, το οποίο θα έχει ως αποτέλεσμα τη μείωση στο μισό των λογαριασμών ηλεκτρικής ενέργειας για περίπου το 40% των Ισπανών και Πορτογάλων καταναλωτών με ρυθμισμένες τιμές.
Οι κυβερνήσεις της Ισπανίας και της Πορτογαλίας καλούσαν τις Βρυξέλλες από το περασμένο καλοκαίρι να εφαρμόσουν μέτρα για τη μείωση των τιμών της ηλεκτρικής ενέργειας που έχουν εκτοξευθεί ως αποτέλεσμα της αυξημένης ζήτησης για φυσικό αέριο, των διαταραχών στην εφοδιαστική αλυσίδα και των γεωπολιτικών εντάσεων, συμπεριλαμβανομένου του πολέμου στην Ουκρανία. Η αρχική πρόταση των σοσιαλιστικών κυβερνήσεων στη Μαδρίτη και τη Λισαβόνα ήταν για την επιβολή πλαφόν 30 ευρώ ανά μεγαβατώρα.
Ακολουθήστε το Business Daily στο Google news 
