Με πλοηγό την αποτροπή δημοσιονομικών αναταράξεων πορεύεται η κυβέρνηση στο δρόμο για τα μέτρα στήριξης νοικοκυριών και επιχειρήσεων και προστασίας τους από την πληθωριστική καταιγίδα μελετώντας προσεκτικά τις επόμενες κινήσεις και προσβλέποντας σε ευρωπαϊκή παρέμβαση.
Παρά το γεγονός ότι το έλλειμμα του 2021 «έκλεισε» χαμηλότερα σε σχέση με το στόχο κατά 1,5 ποσοστιαίες μονάδες του ΑΕΠ και ο φετινός προϋπολογισμός κινείται εντός στόχων τα στελέχη του οικονομικού επιτελείου εμφανίζονται επιφυλακτικά για τη πορεία των δημοσίων οικονομικών λόγω του κλίματος αβεβαιότητας και των άγνωστων παραμέτρων που θα καθορίσουν τη διάρκεια και την ένταση της κρίσης.
«Πρέπει να είμαστε προσεκτικοί και σε διαρκή κατάσταση άμυνας», λένε χαρακτηριστικά, καθώς ελλοχεύει ο κίνδυνος υποτροπιασμού και μεγαλύτερου πληθωριστικού πλήγματος στην πραγματική οικονομία που θα επηρεάσει αρνητικά τη πορεία του προϋπολογισμού και θα εκτροχιάσει το έλλειμμα.
Το σχέδιο δράσης για το είδος και την έκταση των αντισταθμιστικών στο κύμα ακρίβειας παρεμβάσεων επικαιροποιείται και προσαρμόζεται στις εξελίξεις αλλά το κλειδί κρατάνε οι ταμειακές αντοχές που σε κάθε περίπτωση είναι περιορισμένες και δεν επιτρέπουν επικίνδυνες χαλαρώσεις και σπασμωδικές κινήσεις. Η στρόφιγγα της χρηματοδότησης θα ανοίγει τόσο όσο δεν θα ανατρέπει το στρατηγικό στόχο για δραστικό περιορισμό του ελλείμματος φέτος και επαναφορά στο πεδίο των πρωτογενών πλεονασμάτων από το 2023.
Ασκήσεις επί χάρτου
Στο πλαίσιο αυτό αν και στο τραπέζι υπάρχουν διάφορα σενάρια και προτάσεις για τον εμπλουτισμό του πακέτου και με φορολογικά μέτρα στήριξης, ωστόσο προς το παρόν όλα αυτά παραμένουν ασκήσεις επί χάρτου.
Το στίγμα της «συντηρητικής» κυβερνητικής γραμμής για το δημοσιονομικό κόστος των παρεμβάσεων έδωσε ο αναπληρωτής υπουργός Οικονομικών Θ. Σκυλακάκης ο οποίος παρουσιάζοντας τα αποτελέσματα της εκτέλεσης του προϋπολογισμού για το πρώτο τρίμηνο του έτους προέβλεψε ότι το έλλειμμα του 2021 θα είναι χαμηλότερο του στόχου κατά 1,5 ποσοστιαίες μονάδες του ΑΕΠ, ωστόσο έσπευσε να ξεκαθαρίσει ότι ο πρόσθετος δημοσιονομικός χώρος επιτρέπει λελογισμένα μέτρα για τη στήριξη των νοικοκυριών και των επιχειρήσεων.
Το βέβαιο είναι ότι θα συνεχιστεί και το Μάιο το καθεστώς των επιδοτήσεων στους λογαριασμούς ηλεκτρικού ρεύματος και φυσικού αερίου με ανοιχτό το ενδεχόμενο περαιτέρω παράτασης του μέτρου και τους επόμενους μήνες ενώ ενισχύεται και το σενάριο επέκτασης της επιδότησης στο πετρέλαιο κίνησης. Αλλά μέχρι εκεί. Η πρόταση για προσωρινές μειώσεις στο ΦΠΑ σε συγκεκριμένα είδη διατροφής που οι τιμές τους έχουν πάρει φωτιά ακόμα είναι υπό εξέταση με βασικούς μετρητές το κόστος για τα δημόσια ταμεία και τον πραγματικό αντίκτυπο στους οικογενειακούς προϋπολογισμούς.
Εν αναμονή της Ε.Ε
Όπως επισημαίνουν στο υπουργείο Οικονομικών ασφαλώς είμαστε σε ετοιμότητα και εγρήγορση και προληπτικά για πάν ενδεχόμενο κρατάμε χρηματοδοτικά εφόδια για μελλοντικά μέτρα στήριξης αλλά σε καμία περίπτωση δεν θα προχωρήσουμε σε απερίσκεπτες δημοσιονομικές κινήσεις και οι επιλογές για το πού, πόσα και πότε θα ξοδέψουμε θα είναι μετρημένες και αυστηρές.
Η «ταμειακή σανίδα σωτηρίας» μπορεί να έρθει από την ΕΕ εφόσον αποφασισθεί κοινή και συντονισμένη δράση για την κατάσβεση της πληθωριστικής φωτιάς με παρεμβάσεις στην αγορά ενέργειας για το φρενάρισμα των τιμών και ενεργοποίηση πρόσθετων πόρων για την απόσβεση των ζημιών στα εισοδήματα και στην αγορά που δεν θα μετράνε στο δημοσιονομικό ισοζύγιο των χωρών. Αν δεν γίνει αυτό η κυβέρνηση με βάσης τις εξαγγελίες του πρωθυπουργού θα προχωρήσει σε εθνικές παρεμβάσεις με μεγάλα ζητούμενα την αποτελεσματικότητα των μέτρων και την επίπτωση στον προϋπολογισμό.
Καμπανάκι του ΙΟΒΕ
Καμπανάκι για τα δημοσιονομικά και την πορεία της οικονομίας λόγω της πληθωριστικής έκρηξης χτυπά το ΙΟΒΕ στην έκθεση για την ελληνική οικονομία επισημαίνοντας ότι «καθώς ο ρυθμός μεγέθυνσης αναμένεται χαμηλότερος από τις αρχικές εκτιμήσεις, τα φορολογικά έσοδα μπορεί να πιεσθούν, αν και ο πληθωρισμός έμμεσα θα τα υποβοηθήσει. Ταυτόχρονα, υπάρχει ανάγκη για νέες δαπάνες, κυρίως για την προστασία των νοικοκυριών από το κόστος ενέργειας. Η επιστροφή σε βαθιά δίδυμα ελλείμματα κατά την πανδημία και η επί μακρόν υστέρηση σε παραγωγικές επενδύσεις και εξαγωγές υψηλής καινοτομίας, αποτελούν λόγους για εγρήγορση και μέσα στη νέα κρίση. Σε αυτό το πρωτόγνωρο οικονομικό πεδίο, ελλοχεύει από τη μια ο κίνδυνος του εφησυχασμού και από την άλλη του ακραίου φόβου. Η αλυσίδα μετατόπισης του προβλήματος στο δημόσιο ταμείο και από εκεί στον δανεισμό, δεν το λύνει. Για αυτό είναι κομβικής σημασίας να προωθούνται ταυτόχρονα και συστηματικά πολιτικές ενίσχυσης της πραγματικής παραγωγής».