Παρατείνεται η αγωνία της κυβέρνησης για την επίπτωση των ενεργειακών επιδοτήσεων στον κρατικό προϋπολογισμό, καθώς το σχέδιο REPowerEU που παρουσίασε χθες η Κομισιόν δεν περιλαμβάνει κοινά ευρωπαϊκά μέτρα για τη χρηματοδότηση της στήριξης επιχειρήσεων και νοικοκυριών. Η κυβέρνηση θα επαναφέρει στη Σύνοδο Κορυφής στις Βερσαλίες, αυτή την εβδομάδα, την πρόταση για έναν Ευρωπαϊκό Μηχανισμό ενώ ποντάρει και στο υπό συζήτηση σχέδιο για έκδοση κοινού ευρωπαϊκού ομολόγου, που θα χρηματοδοτήσει, μεταξύ άλλων, μέτρα για την αντιμετώπιση της ενεργειακής κρίσης.
Ειδικότερα, με την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα να εκτιμά ότι το σοκ από τις τιμές της ενέργειας θα μειώσει κατά μισή μονάδα τον ρυθμό ανάπτυξης το 2022, η Κομισιόν παρουσίασε χθες τις νέες προτάσεις προς τα κράτη – μέλη για τη διαχείριση των αυξημένων ενεργειακών τιμών. Ανάμεσα στις προτάσεις είναι η δυνατότητα ρύθμισης προσωρινών ορίων τιμών, με σκοπό τον περιορισμό της δυνατότητας επηρεασμού των τιμών της ηλεκτρικής ενέργειας από τις τιμές του φυσικού αερίου και ένα νέο προσωρινό πλαίσιο για τις κρατικές ενισχύσεις επιχειρήσεων, όπως συνέβη και κατά τη διάρκεια της υγειονομικής κρίσης, με σκοπό τη χορήγηση ενισχύσεων ιδίως σε εκείνες τις επιχειρήσεις που αντιμετωπίζουν υψηλό ενεργειακό κόστος με ευέλικτες διαδικασίες. Ωστόσο, περισσότερες λεπτομέρειες για αυτό θα γίνουν γνωστές από τον επόμενο μήνα.
Η Κομισιόν προτείνει για τη χρηματοδότηση των επιδοτήσεων προς τους πολίτες τα κράτη – μέλη να αξιοποιήσουν τα έσοδα από τις εκπομπές αερίων, κάτι που ήδη κάνει η ελληνική κυβέρνηση, καθώς και την επιβολή φόρου στα υπερκέρδη που έχουν οι μεγάλοι παραγωγοί ΑΠΕ επειδή έχουν σταθερό κόστος παραγωγής αλλά πωλούν στις εξαιρετικά υψηλές τιμές χονδρικής.
Θα αξιολογήσει, επίσης, επιλογές για τη βελτιστοποίηση του σχεδιασμού της αγοράς ηλεκτρικής ενέργειας, λαμβάνοντας υπόψη την τελική έκθεση του Οργανισμού Συνεργασίας των Ρυθμιστικών Αρχών Ενέργειας της ΕΕ (ACER) σχετικά με τα οφέλη και τα μειονεκτήματα των εναλλακτικών μηχανισμών τιμολόγησης, με σκοπό η ηλεκτρική ενέργεια να παραμείνει οικονομικά προσιτή, χωρίς να διαταραχθεί ο εφοδιασμός και να πραγματοποιηθούν περαιτέρω επενδύσεις στην πράσινη μετάβαση.
Η ελληνική πλευρά έχει ήδη θεσπίσει μηχανισμό επιδοτήσεων για νοικοκυριά και επιχειρήσεις και προωθεί τη δημιουργία ενός Ευρωπαϊκού Μηχανισμού Αλληλεγγύης (ECSF) για την αντιμετώπιση των αυξημένων τιμών της ενέργειας. Με τον μηχανισμό αυτό τα κράτη - μέλη θα μπορούν να λαμβάνουν χαμηλότοκα δάνεια που δεν θα υπολογίζονται στο έλλειμμα και το δημόσιο χρέος της κάθε χώρας με σκοπό τη χρηματοδότηση μέτρων αντιστάθμισης των επιπτώσεων από τις υψηλές τιμές ενέργειας. Παρότι φαίνεται πως η Ευρώπη έχει ήδη διαλέξει να μην κατευθυνθεί προς αυτόν τον δρόμο, η ελληνική πλευρά πρόκειται να επαναφέρει το θέμα στη Σύνοδο Κορυφής στις Βερσαλίες αυτή την εβδομάδα.
Ωστόσο, η προσοχή και οι ελπίδες για έναν ευρωπαϊκό τρόπο να πληρωθεί ο λογαριασμός της αύξησης των τιμών της ενέργειας στρέφεται στην περίπτωση έκδοσης κοινού ομολόγου. Το σενάριο αυτό παρουσίασε χθες Bloomberg, σημειώνοντας πως το νέο ομόλογο αναμένεται να είναι έκδοσης Ευρωπαϊκής Επιτροπής, η οποία στη συνέχεια θα μοιράζει τους πόρους στα κράτη - μέλη υπό μορφή δανείου για δαπάνες στους τομείς ενέργειας και άμυνας. Μια εκδοχή είναι ο διαμοιρασμός υπό τη μορφή του προγράμματος SURE, που χρησιμοποιήθηκε για τη μάχη σωτηρίας θέσεων εργασίας κατά την πανδημία. Αξίζει, βέβαια, να σημειωθεί πώς, ερωτώμενος σχετικά, ο εκτελεστικός αντιπρόεδρος της Κομισιόν, Φρανς Τίμερμανς διέψευσε ότι η Κομισιόν εξετάζει αυτό το σχέδιο. «Η Κομισιόν δεν έχει επεξεργαστεί τέτοιο τέτοιο σχέδιο. Δε γνωρίζω τι έχουν πράξει τα κράτη - μέλη της ΕΕ», είπε χαρακτηριστικά.
Στην Ελλάδα, με τις τιμές της χονδρικής του ηλεκτρικού ρεύματος να παραμένουν κοντά σε ιστορικά υψηλά η κυβέρνηση έχει δεσμευθεί ότι θα διατηρήσει τις επιδοτήσεις για όσο διάστημα χρειαστεί, ακόμα και για ολόκληρο το έτος. Όπως σημειώνουν πηγές που γνωρίζουν καλά το θέμα, οι ανακοινώσεις που έκανε χθες η Κομισιόν δεν επηρεάζουν με κάποιον τρόπο –θετικό ή αρνητικό- τον σχεδιασμό της κυβέρνησης αναφορικά με τις επιδοτήσεις καθώς ήδη, σε μεγάλο βαθμό, ό,τι ανακοινώθηκε ίσχυε ήδη εδώ.
Ωστόσο, οι αυξημένες ανάγκες για τις επιδοτήσεις μπορεί να οδηγήσουν σε «τρύπες» στον προϋπολογισμό εάν οδηγηθεί σε έλλειμμα ο Ειδικός Λογαριασμός ΑΠΕ (ΕΛΑΠΕ), όπως είχε προειδοποιήσει και η ίδια η Κομισιόν. Τον ίδιο «πονοκέφαλο» για την επίλυση του δύσκολου παζλ των επιδοτήσεων προκαλεί και η σημαντική πτώση των τιμών των δικαιωμάτων Cο2. Είναι ενδεικτικό ότι οι τιμές αυτές πλέον διαμορφώνονται στα 58 ευρώ/τόνο όταν έναν μήνα πριν, στις αρχές Φεβρουαρίου έφθαναν στα 96 ευρώ/τόνο.
Η πρόσφατη έκθεση ενισχυμένης εποπτείας της Κομισιόν υπολόγιζε το κόστος για τις συνολικές επιδοτήσεις για την ηλεκτρική ενέργεια στο 1 δισ. ευρώ στη χώρα έως τον Ιούλιο, τονίζοντας ότι θα πρέπει να υπάρξει μεγάλη προσοχή στο να μην οδηγηθεί σε έλλειμμα ο ΕΛΑΠΕ, ως αποτέλεσμα των επιδοτήσεων αυτών, κάτι που θα δημιουργούσε στη συνέχεια κενά και στον προϋπολογισμό της χώρας.
Στο τελευταίο δελτίο εσόδων – εξόδων του ΕΛΑΠΕ για το τρίμηνο Αυγούστου – Οκτωβρίου υπήρχε η εκτίμηση ότι έως το τέλος του χρόνου ο ΕΛΑΠΕ θα είχε πλεόνασμα 171,7 εκατ. ευρώ, ή 101,17 εκατ. ευρώ μετά την αφαίρεση του αποθεματικού ασφαλείας. Πάντως, σύμφωνα με καλά πληροφορημένες πηγές, δεν υπάρχει καμία ανησυχία στο ΥΠΕΝ για την πορεία του Λογαριασμού, ενώ με υπουργική απόφαση θα αποδεσμευθούν άμεσα 800 εκατ. ευρώ από τον ΕΛΑΠΕ για την προκαταβολή των επιδοτήσεων του πρώτου τριμήνου του 2022.
Έκθεση της Axia Ventures σημειώνει ότι η εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία που οδηγεί σε νέα εκτίναξη των τιμών της ενέργειας θα εκτοξεύσει και τον ελληνικό λογαριασμό για την κρίση. Η έκθεση υπολογίζει ότι με τις τιμές που βλέπουμε σήμερα, δηλαδή για μια μέση τιμή 300 ευρώ/μεγαβατώρα το 2022, το ετήσιο κόστος για να διατηρηθούν τα τρέχοντα επίπεδα επιδότησης φθάνει στα 3 - 4,5 δισ. ευρώ. Στην ανάλυση σημειώνεται ότι η διαθέσιμη χρηματοδότηση ανέρχεται έως τα 3,5 δισ. ευρώ και τονίζεται ότι με την κλιμάκωση των γεωπολιτικών εντάσεων και τον αντίκτυπο που έχουν στις τιμές της ενέργειας, η τρέχουσα χρηματοδοτική ικανότητα της κυβέρνησης δεν θα μπορούσε να μετριάσει πλήρως την επίδραση και θα απαιτούσε πρόσθετη χρηματοδότηση από τον προϋπολογισμό που μπορεί και να αγγίξει το 1 δισ. ευρώ.
Ακολουθήστε το Business Daily στο Google news 
