Σκηνικό τέλειας καταιγίδας διαμορφώνεται στην ευρωπαϊκή ενεργειακή σκηνή που ήδη χθες βίωσε την ένταση των πιέσεων από την εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία. Με τις τιμές φυσικού αερίου και ηλεκτρικού ρεύματος να χαρακτηρίζονται από ισχυρές διακυμάνσεις και σημαντικές αυξήσεις, οι προβλέψεις για ενδεχόμενη κακοκαιρία στην Ευρώπη αυξάνει τις ανησυχίες για τις τιμές της ενέργειας.
Ειδικότερα, σύμφωνα με το Bloomberg, ένα ψυχρό μέτωπο σαρώνει ήδη το Ηνωμένο Βασίλειο ενώ και στην ηπειρωτική Ευρώπη οι προβλέψεις θέλουν τις θερμοκρασίες να κυμαίνονται κάτω από τις φυσιολογικές για την εποχή. Αυτό με τη σειρά του θα οδηγήσει σε αύξηση της ζήτησης ενέργειας για θέρμανση την ώρα που δύσκολα μπορεί κανείς να προβλέψει τις γεωπολιτικές ισορροπίες και την ασφάλεια ροών φυσικού αερίου από τη Ρωσία.
Αυτό φάνηκε ήδη χθες στις αγορές με τις τιμές του φυσικού αερίου να βρίσκονται υπό μεγάλες διακυμάνσεις και τα συμβόλαια μελλοντικής εκπλήρωσης φυσικού αερίου στην Ολλανδία να σημειώνουν ράλι έως και 47% ενώ έφθασε έως και τα 144 ευρώ μέσα στην ημέρα. Το συμβόλαιο εκπλήρωσης Μαρτίου τελικά έκλεισε κάτω από τα 120 ευρώ στα 118,505 ευρώ με αύξηση 33,3%. Το ανησυχητικό, ωστόσο, είναι ότι τεράστιες αντίστοιχες αυξήσεις για όλο το 2022, με την πρώτη αποκλιμάκωση να μετατίθεται στο δεύτερο εξάμηνο του 2023.
Με δεδομένο ότι το φυσικό αέριο καλύπτει το 20% της παραγωγής ηλεκτρισμού στην Ευρωπαϊκή Ένωση, ενώ η Ρωσία προσφέρει το άνω του 30% της συνολικής κατανάλωσης φυσικού αερίου, η Ευρώπη βρίσκεται αντιμέτωπη αφενός με το ζήτημα της ενεργειακής ασφάλειάς της και αφετέρου με το κρίσιμο θέμα των τιμών που ήδη βρίσκονταν σε υψηλά επίπεδα τους τελευταίους μήνες.
Από την πλευρά της ΕΕ, η πρόεδρος της Κομισιόν Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν δήλωσε πως «είμαστε σε θέση να περάσουμε τον χειμώνα άνευ του ρωσικού φυσικού αερίου αλλά με προμήθειες από τρίτους», ενώ και ο Γερμανός υπουργός ενέργειας αλλά και ο ουκρανικός διαχειριστής του δικτύου φυσικού αερίου δήλωσαν χθες πως δε φαίνεται να υπάρχουν ανησυχητικές ενδείξεις στην προμήθεια φυσικού αερίου από τη Ρωσία. Η Gazprom, από την πλευρά της, ανακοίνωσε χθες ότι προμηθεύει φυσικό αέριο μέσω της Ουκρανίας φυσιολογικά, με βάση τις ανάγκες των Ευρωπαίων καταναλωτών σημειώνοντας ότι οι παραδώσεις ήταν αυξημένες κατά 31,4% σε σχέση με χθες. Ωστόσο, μετά την ανακοίνωση από τη Γερμανία για το «πάγωμα» του αγωγού φυσικού αερίου Nord Stream-2, ο αναπληρωτής πρόεδρος του Συμβουλίου Ασφαλείας της Ρωσίας Ντμίτρι Μεντβέντεφ είχε δηλώσει πώς η Ευρώπη θα πρέπει να είναι έτοιμη να πληρώνει έως και 2.000 ευρώ τα χίλια κυβικά φυσικού αερίου.
Με την αύξηση της ζήτησης λόγω μιας ενδεχόμενης κακοκαιρίας και με την προφορά ενέργειας να μην είναι σε θέση να την καλύψει λόγω πιθανών κινήσεων της Ρωσίας, οι τιμές του ρεύματος θα μπορούσαν να δουν ανάλογο ράλι με εκείνο που είχαμε στα τέλη Δεκεμβρίου, όταν ίσχυαν αντίστοιχες συνθήκες. Τότε, οι τιμές χονδρικής του ρεύματος στην Ευρώπη ξεπερνούσαν ακόμη και τα 400 ευρώ / MWh φθάνοντας σε επίπεδα ρεκορ.
Στο περιβάλλον αυτό, οι τιμές χονδρικής του ηλεκτρικού ρεύματος σε όλη σχεδόν την Ευρώπη εκτοξεύθηκαν χθες πάνω από τα 200 ευρώ τη μεγαβατώρα, με την εξαίρεση της Γερμανίας που, λόγω καιρικών συνθηκών και αυξημένης χρήσης των ΑΠΕ, κατέγραψε 119 ευρώ τη μεγαβατώρα και την Αυστρία με 166,40, ενώ τη μεγαλύτερη τιμή σημείωσε η Ιταλία στα 284 ευρώ η μεγαβατώρα.
Στην εγχώρια αγορά, με το φυσικό αέριο να καταλαμβάνει το 44,5% του ενεργειακού μείγματος και παρά τη διείσδυση των ΑΠΕ που έφτασε σχεδόν στο 25%, η τιμή της χονδρικής τιμής ηλεκτρικού ρεύματος στην αγορά της επόμενης ημέρας διαμορφώθηκε αρκετά πάνω από τα 230 ευρώ, στα 235,50 ευρώ ανά μεγαβατώρα. Η αύξηση από την προηγούμενη ημέρα, που η τιμή διαμορφωνόταν στα 175,61 ευρώ ανά μεγαβατώρα, έφτασε στο 34,1%.
Η μεταβλητότητα ήταν τόσο έντονη που υπήρξε ουσιαστικά αναστολή των συναλλαγών στα παράγωγα στο Χρηματιστήριο Ενέργειας. Ειδικότερα, σύμφωνα με ανακοίνωση που εξέδωσε το ΕΧΕ προς τα Μέλη της Αγοράς Παραγώγων προέβη σε γενικευμένη άρση των υποχρεώσεων ειδικής διαπραγμάτευσης για παροχή ζευγών εντολών σε όλες τις Σειρές, λόγω έντονης μεταβλητότητας των τιμών στις ενεργειακές αγορές η οποία προέρχεται από τις τρέχουσες συνθήκες στην Ουκρανία.
Κοινή απάντηση από την Ευρώπη
Στις συνθήκες αυτές, οι Ευρωπαίοι ηγέτες στην έκτακτη Σύνοδο Κορυφής χθες κάλεσαν την Κομισιόν να προετοιμάσει μέτρα έκτακτης ανάγκης καλείται για το κόστος ενέργειας όπως αναφέρει στο σημείο 10 το κείμενο των συμπερασμάτων της συνεδρίασης. Κυβερνητικές πηγές αναφέρουν ότι η συγκεκριμένη αναφορά για την λήψη έκτακτων μέτρων στον τομέα της ενέργειας, όπως τόνισε ο πρωθυπουργός, δεν υπήρχε στο αρχικό κείμενο και συμπεριελήφθη κατόπιν πρότασης και ενεργειών της ελληνικής πλευράς με τη σύμφωνη γνώμη και άλλων χωρών
Αναφερόμενος στο ζήτημα των επιπτώσεων στις τιμές της ενέργειας των κινήσεων της Ρωσίας, ο πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης είχε σημειώσει, σε συνάντηση με τον Ρουμάνο ομόλογο του Βιρτζίλ Ποπέσκου ότι η Ευρώπη πρέπει να βρει κοινή απάντηση στην αύξηση των τιμών ενέργειας. Και αυτό αφορά τόσο την επιβάρυνση για νοικοκυριά και επιχειρήσεις, όσο και την ανάγκη η Ευρώπη να μην είναι εξαρτώμενη από τις διακυμάνσεις των τιμών του φυσικού αερίου και να αναζητήσει εναλλακτικές πηγές ενέργειας, σημείωσε ο Πρωθυπουργός. Η ελληνική πρόταση θέλει τη δημιουργία ενός κοινού ευρωπαϊκού ταμείου 100 δισ. ευρώ για την αντιμετώπιση της ενεργειακής κρίσης αξιοποιώντας τα 1,2 δισ. επιπρόσθετα δικαιώματα του Αποθεματικού Σταθεροποίησης της Αγοράς (Market Stability Reserve) του Συστήματος Εμπορίας Δικαιωμάτων Εκπομπών.
Ο κυβερνητικός εκπρόσωπος, Γιάννης Οικονόμου, επεσήμανε πως η κυβέρνηση έχει ήδη εξασφαλίσει την ενεργειακή επάρκεια και επεξεργάζεται σενάρια που θα αφορούν την όσο το δυνατόν καλύτερη αντιμετώπιση και απορρόφηση των διακυμάνσεων στις τιμές ενέργειας ενώ πρόσθεσε ότι στο μεταξύ έχει ληφθεί πρόνοια για περαιτέρω προμήθειες LNG.
Είπε πάντως ότι το ενεργειακό πρόβλημα και η έκρηξη στις τιμές ενέργειας είναι ένα πρόβλημα πανευρωπαϊκό και γι' αυτό απαιτείται πανευρωπαϊκή λύση, κάτι που θα θέσει και ο πρωθυπουργός απόψε στις Βρυξέλλες. «Χρειάζονται ευρωπαϊκά χρηματοδοτικά εργαλεία για την αντιμετώπιση των ενεργειακών ανατιμήσεων», τόνισε.
Στο περιβάλλον αυτό, εκτάκτως συνεδριάζει σήμερα νωρίς το πρωί η ομάδα διαχείριση κρίσεων υπό τον υπουργό Περιβάλλοντος και Ενέργειας, Κώστα Σκρέκα που αναμένεται να προχωρήσει και σε σχετικές δηλώσεις μετά το πέρας της συνεδρίασης.
Ακολουθήστε το Business Daily στο Google news 
