Η Ευρώπη βρίσκεται αντιμέτωπη με την «τέλεια καταιγίδα» της ενεργειακής κρίσης, με την τιμή του φυσικού αερίου να έχει εκτοξευθεί σε επίπεδα που πριν από μικρό χρονικό διάστημα θεωρούνταν αδύνατο να υπάρξουν και τα αντίστοιχα τιμολόγια ρεύματος για καταναλωτές και επιχειρήσεις να διογκώνονται σε… αβάσταχτο επίπεδο.
Με δεδομένο ότι ο βασικός προμηθευτής φυσικού αερίου για την Ευρώπη, μέσω της εταιρείας Gazprom, δεν είναι άλλος από τη Ρωσία, τα βέλη αρκετών εκτοξεύονται και προς τη Μόσχα, με κάτι παραπάνω από ξεκάθαρη κατηγορία ότι χρησιμοποιεί το φυσικό αέριο ως πολιτικό όπλο, προκειμένου να στηρίξει τα συμφέροντά της και κυρίως την ολοκλήρωση του αγωγού Nord Stream 2.
Ήδη η Διεθνής Υπηρεσία Ενέργειας (ΙΕΑ) σε πρόσφατη έκθεσή της καλεί τη Ρωσία να αυξήσει τις αποστολές φυσικού αερίου προς τη Γηραιά Ήπειρο, προκειμένου να υπάρξει αποκλιμάκωση των τιμών. «Η ΙΕΑ πιστεύει ότι η Ρωσία μπορεί να κάνει περισσότερα προκειμένου να υπάρξει υποχώρηση της τιμής του φυσικού αερίου στην Ευρώπη και να βοηθήσει τα κράτη της να αυξήσουν τα αποθέματα τους σε επίπεδα τέτοια ώστε να είναι ικανά να καλύψουν την υψηλή ζήτηση λόγω του χειμώνα. Ταυτόχρονα αυτή είναι η στιγμή για τη Ρωσία να αποδείξει ότι μπορεί να γίνει ένας πραγματικά αξιόπιστος προμηθευτής ενέργειας της ευρωπαϊκής αγοράς», σημειώνει στην έκθεσή της η Υπηρεσία, αφήνοντας ξεκάθαρες αιχμές για την πρόσφατη ρωσική δραστηριότητα.
Απάντηση δόθηκε από τη ρωσική Gazprom, με δηλώσεις κορυφαίων στελεχών της στα διεθνή ΜΜΕ, να υποστηρίζουν ότι ο όμιλος έχει αυξήσει τις εξαγωγές προς την Ευρώπη από την αρχή του 2021 κοντά στο επίπεδο – ρεκόρ που είχε σημειωθεί το 2018.
Σε γραπτή απάντησή της στο CNNBusiness, μάλιστα, η ρωσική εταιρεία σημειώνει ότι «οι προμήθειες από την εταιρεία είναι πλήρως εναρμονισμένες με τη ζήτηση εκ μέρους των πελατών και καλύπτουμε πλήρως όλες μας τις υποχρεώσεις, ενώ παράλληλα αναζητούμε τρόπους να καλύψουμε και τις πρόσθετες παραγγελίες όπου αυτό είναι εφικτό».
Το «παιχνίδι» των αγωγών
Μία εντελώς διαφορετική οπτική, όμως, της όλης υπόθεσης αποκαλύπτει ο Mykhailo Gonchar, Ουκρανός ειδικός επί ενεργειακών θεμάτων, σε άρθρο του το οποίο δημοσιεύεται και στο Euroactiv, ο οποίος μάλιστα δεν διστάζει σε αυτό να ρίξει αρκετές ευθύνες και στη στάση που διατηρεί η Γερμανία, η οποία μοιάζει να είναι πιο φιλική προς τη Μόσχα –λόγω και ανάγκης- σε σύγκριση με άλλες ευρωπαϊκές χώρες.
Σύμφωνα με τον Gonchar η Ρωσία χρησιμοποιεί το φυσικό αέριο ως πολιτικό όπλο, καθώς παρά τις διαβεβαιώσεις της Gazprom έχει ουσιαστικά μειώσει τις αποστολές προς την Ευρώπη. Στόχος; Ο Ουκρανός ειδικός υποστηρίζει ότι με αυτόν τον τρόπο η Μόσχα θέλει να προωθήσει τον αγωγό Nord Stream 2, ο οποίος αντιμετωπίζει αρκετά εμπόδια, συμπεριλαμβανομένων και των αμερικανικών αντιρρήσεων. «Εάν η Ρωσία δεν έχει τις απαραίτητες ποσότητες για να καλύψει τις ευρωπαϊκές ανάγκες, τότε ένας νέος αγωγός θα μπορούσε να λύσει το πρόβλημα», σημειώνει ο Gonchar, σκιαγραφώντας τη ρωσική τακτική. Ταυτόχρονα, όμως, αποκαλύπτει ότι η Gazprom, η οποία υποστηρίζει ότι έχει αυξήσει κατά 18% τις αποστολές φυσικού αερίου, επιλέγει να μη χρησιμοποιεί τους ουκρανικούς αγωγούς, οι οποίοι έχουν διπλάσια μεταφορική ικανότητα σε σύγκριση με το Nord Stream 2.
Προχωρά, πάντως, ένα βήμα πιο πέρα υποστηρίζοντας ότι με αυτόν τον τρόπο το Κρεμλίνο επιθυμεί να επιτύχει πολλαπλούς σκοπούς: μείωση των εσόδων της Ουκρανίας από τους αγωγούς, δημιουργία πόλωσης στο εσωτερικό του ΝΑΤΟ, εμφάνιση της Ευρώπης ως απόλυτα εξαρτημένης από τη Μόσχα και διατήρηση των καλών σχέσεων με τη Γερμανία ακόμη και μετά το πέρας της θητείας της Αγγέλα Μέρκελ.
Παρά το γεγονός ότι για κάποιους οι απόψεις του Ουκρανού ειδικού μπορεί να μοιάζουν με… θεωρίες συνομωσίας, δεν είναι ο μόνος που έχει θέσει το ερώτημα για τον πραγματικό ρόλο της Gazprom. Το ίδιο έπραξαν πριν από μερικές ημέρες 42 Ευρωβουλευτές, προερχόμενοι κυρίως από χώρες της Ανατολικής Ευρώπης και της Βαλτικής, καταθέτοντας ανάλογη ερώτηση στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο. Το αίτημά τους ήταν να ξεκινήσει επίσημη έρευνα από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή για τον πιθανό ρόλο του ρωσικού ομίλου στην εκτίναξη των τιμών, τα προβλήματα που δημιουργεί αυτή η εκτίναξη στην ευρωπαϊκή βιομηχανία και τις ακριβείς συνθήκες της ενεργειακής κρίσης που έχει δημιουργηθεί.
Η επιστολή, μάλιστα, που εστάλη από τους Ευρωβουλευτές προς την Κομισιόν ανέφερε, μεταξύ άλλων, πως η Gazprom έχει αρνηθεί να εγγυηθεί την αύξηση των επιπέδων προσφοράς παρά το γεγονός πως υπάρχουν στοιχεία ότι η εταιρεία έχει επάρκεια παραγωγής. Σε πρώτη φάση, η Κομισιόν δεν απάντησε έχοντας περιοριστεί να δηλώσει πως παρακολουθεί με ανησυχία την κατάσταση, η οποία οφείλεται κυρίως στην παγκόσμια αύξηση της ζήτησης. Όμως, όσο ο χειμώνας θα πλησιάζει και η κατάσταση θα επιδεινώνεται, η πίεση που θα δέχεται είναι δεδομένο πως θα αυξηθεί.
Οι ευθύνες της Ευρώπης
Την ίδια ώρα, πάντως, ανεξάρτητα από την ορθότητα ή όχι των εκτιμήσεων τόσο του Ουκρανού ειδικού όσο και άλλων αναλυτών, είναι βέβαιο ότι μεγάλες ευθύνες για την κατάσταση έχει και η ίδια η Ευρώπη ή ορθότερα οι πολιτικές που έχουν ακολουθηθεί μέχρι στιγμής. Όντως ο Βλαντιμίρ Πούτιν έχει αρκετούς «άσους στο μανίκι του» αλλά και η πολιτική που εφάρμοσε μέχρι τώρα η ΕΕ προκειμένου να απεξαρτηθεί από το ρωσικό φυσικό αέριο αποδεικνύεται σχεδόν απόλυτα αποτυχημένη.
Η πολυπόθητη ενεργειακή μετάβαση και η υιοθέτηση πιο πράσινων μορφών ενέργειας όπως οι ανανεώσιμες αν και ορθή έγινε μάλλον με αρκετά πρόχειρο τρόπο και κυρίως με ταχύτητα δυσανάλογη με τις αντοχές της ευρωπαϊκής αγοράς. Η ΕΕ μοιάζει να μην έχει καταλάβει ότι η ραχοκοκαλιά του ευρωπαϊκού οικονομικού συστήματος εξακολουθούν να είναι οι υδρογονάνθρακες και η αλλαγή δεν μπορεί να συμβεί μαγικά σε μία νύχτα, ούτε σε έναν μήνα ή σε έναν χρόνο αλλά θα πρέπει να είναι σταδιακή και να προσαρμόζεται στις εκάστοτε ανάγκες επιχειρήσεων και καταναλωτών.
Ταυτόχρονα, οι Ευρωπαίοι πολιτικοί θα πρέπει επίσης να αναγνωρίσουν ότι χωρίς υδρογονάνθρακες, όχι μόνο ο ενεργειακός εφοδιασμός απειλείται, αλλά το σύνολο της οικονομίας. Προφανώς δεν έχει γίνει αντιληπτό από αρκετούς ότι χωρίς φυσικό αέριο και πετρέλαιο το πλήγμα δεν θα το δεχθούν μόνο οι ενεργειακές εταιρείες αλλά η οικονομία συνολικότερα, ενώ έχει, ήδη, αναφερθεί η εξ ανάγκης διακοπή λειτουργίας μονάδων παραγωγής λιπασμάτων και επεξεργασίας χάλυβα.
Βρυξέλες και Βερολίνο – ως οι δύο πιο βασικές πηγές λήψης αποφάσεων – φρόντισαν να «κλείσουν τα αυτιά τους» στους ειδικούς των αγορών που μιλούσαν, εγκαίρως, για μεγάλη αναταραχή στις αγορές ενέργειας με την απότομη απολιγνιτοποίηση. Επιπρόσθετα δεν έγινε καμία προσπάθεια να ενισχυθούν τα ενεργειακά αποθέματα στις αρχές του 2021, όταν οι τιμές ήταν πολύ χαμηλότερες, με αποτέλεσμα τώρα να υπάρχει ένα τεράστιο κενό που μπορεί να καλυφθεί μόνο από τη Ρωσία.
Ακολουθήστε το Business Daily στο Google news 
