Σε «αναβρασμό» βρίσκονται οι καταναλωτές αναμένοντας τη «λυπητερή» στα τιμολόγια του ρεύματος που μπορεί να είναι φουσκωμένα έως και 50%. Εν μέσω έντονης πολιορκίας στις τιμές χονδρεμπορικής στο ρεύμα σε όλη την Ευρώπη, ο υπουργός Περιβάλλοντος και Ενέργειας, Κώστας Σκρέκας δεν απέκλεισε οι αυξήσεις αυτές να μετακυλιστούν στους καταναλωτές την ώρα που η διαβούλευση της ΡΑΕ για την λειτουργία της αγοράς ηλεκτρικού ρεύματος πήρε πριν από λίγες ημέρες παράταση έως και τα μέσα του μήνα.
Όπως έγραφε το Business Daily, η χονδρεμπορική αγορά έχει ακολουθήσει μία έντονα ανοδική πορεία με τον Ιούλιο να εκτινάσσεται 37% υψηλότερα από τον μέσο όρο του Ιουνίου, ενώ και τον Ιούνιο η αύξηση, σε σχέση με τον προηγούμενο μήνα, είχε ξεπεράσει το 30%.
Ένας συνδυασμός επιβαρυντικών παραγόντων εκτόξευσαν το περασμένο διάστημα τη μέση τιμή χονδρικής στα υψηλότερα επίπεδα όλων των εποχών, καθώς διαμορφώθηκε στα 113,47 ευρώ/MWh. Από την έναρξη του καλοκαιριού, η τιμή του ρεύματος έχει μπει σε... λωρίδα υψηλής ταχύτητας: όπως έγραψε το Business Daily, από 63 ευρώ τον Μάιο, εκτινάχθηκε στα 83 ευρώ τον Ιούνιο, ενώ τώρα έχει ξεπεράσει και τα 100 ευρώ τον Ιούλιο, επίπεδο σχεδόν τριπλάσιο από την αντίστοιχη τιμή του περασμένου καλοκαιριού, όταν η πανδημία ακόμη ασκούσε πίεση στην τιμή χονδρικής.
Αυτές οι αυξήσεις συνδέονται και με ορισμένους προσωρινούς παράγοντες που επιδρούν στο κόστος του ρεύματος, όπως η μεγάλη ζήτηση λόγω των εξαιρετικά υψηλών θερμοκρασιών και η περιορισμένη παραγωγή των ανανεώσιμων πηγών τους καλοκαιρινούς μήνες. Ωστόσο, υπάρχουν και παράγοντες, όπως η μεγάλη αύξηση των τιμών του φυσικού αερίου, αλλά και των δικαιωμάτων Co2 στην Ευρώπη, οι οποίοι θα έχουν σοβαρή επίδραση σε πιο μακρύ χρονικό ορίζοντα, διαμορφώνοντας ένα νέο τοπίο για τους καταναλωτές.
Πολλοί αναλυτές τονίζουν ότι τα μέτρα για την αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής και τη μετάβαση σε «πράσινες» μορφές ενέργειας θα οδηγήσουν σε μονιμοποίηση υψηλότερων τιμών ρεύματος, καθώς θα αυξάνονται συνεχώς οι τιμές των δικαιωμάτων ρύπων, με την προοπτική να φθάσουν ως το τέλος της δεκαετίας από τα 50 στα 100 ευρώ. Είναι ενδεικτικό ότι πρόσφατα οι τιμές αυτές έσπασαν το φράγμα των 60 ευρώ/τόνος όταν πέρυσι το Σεπτέμβριο βρίσκονταν στα επίπεδα των 28 ευρώ/τόνοw.
Σημαντικό ρόλο στις ανατιμήσεις παίζει και η ισχυρή ζήτηση για φυσικό αέριο, που είναι το μεταβατικό καύσιμο πριν καλυφθούν πλήρως οι ανάγκες από τις ΑΠΕ, θα κρατήσει σε υψηλότερα επίπεδα τις τιμές του τα επόμενα χρόνια. Το φυσικό αέριο ακολουθεί κι εκείνο ένα ράλι στις τιμές τους πιέζοντας με τη σειρά του τις τελικές τιμές χονδρικής στο ρεύμα. Το «άλμα» των τιμών είναι τεράστιο καθώς από 4,9 ευρώ/MWh την περασμένη χρονιά την ίδια περίοδο, εκτινάχθηκε στα 15 – 17 ευρώ/MWh την περασμένη άνοιξη για να φτάσει πριν από λίγες μέρες στα 48 ευρώ/MWh.
Δεν αποκλείει αυξήσεις τιμών το ΥΠΕΝ - «Πυρά» από ΣΥΡΙΖΑ
Για τους περισσότερους καταναλωτές, που έχουν περάσει πλέον σε συμβόλαια με ρήτρα χονδρικής, οι αυξήσεις που σημειώνονται από τον Ιούνιο και μετά ενεργοποιούν τον αυτόματο μηχανισμό αύξησης στις χρεώσεις, ο οποίες ενεργοποιείται κατά κανόνα σε επίπεδα τιμών άνω των 70 ευρώ/MWh. Μάλιστα, πολλοί καταναλωτές δυσκολεύονται να κατανοήσουν το μηχανισμό διαμόρφωσης των χρεώσεων σε κάθε λογαριασμό και θα βρεθούν προ εκπλήξεων το επόμενο διάστημα.
Δεν μπορούμε να πούμε ότι δεν θα υπάρξουν αυξήσεις στα τιμολόγια του ρεύματος, σημείωσε χθες ο υπουργός Περιβάλλοντος και Ενέργειας, Κώστας Σκρέκας, τονίζοντας ότι κάποιες εταιρείες μπορεί να απορροφήσουν κάποιο κομμάτι αυτής της πίεσης από την άνοδο του κόστους. Ο υπουργός τόνισε επίσης ότι «η ΡΑΕ έχει καλέσει την ΔΕΗ και τους ιδιώτες προμηθευτές ρεύματος, που κατέχουν το 35% της αγοράς και τους έχει ζητήσει να γίνει ανάλυση της οικονομικής και τιμολογιακής πολιτικής τους, ώστε ο καταναλωτής να γνωρίζει ποιο πρόγραμμα τον συμφέρει και να το επιλέξει, ενώ παρακολουθούμε και την αγορά για να διαπιστωθεί ότι δεν υπάρχουν αθέμιτες πρακτικές».
«Η κυβέρνηση της Νέας Δημοκρατίας φέρει την πολιτική ευθύνη για την αύξηση έως και 50% στην τιμή ηλεκτρικής ενέργειας» δήλωσε ο τομεάρχης Περιβάλλοντος και Ενέργειας του ΣΥΡΙΖΑ-ΠΣ, Σωκράτης Φάμελλος επιρρίπτοντας ευθύνες στην κυβέρνηση για την αυξηση των τιμολογίων. «Η κυβέρνηση της ΝΔ ήταν και είναι αυτή που αύξησε τα τιμολόγια της ΔΕΗ από την πρώτη στιγμή που ανέλαβε τον Σεπτέμβριο του 2019 κατά περίπου 20%, που ανέχτηκε φαινόμενα αισχροκέρδειας το μεγαλύτερο μέρος του 2020 με τους προμηθευτές συμπεριλαμβανομένης της ΔΕΗ να πωλούν ακόμη και τέσσερις φορές πάνω από τη χονδρική, και που ανέχτηκε τη διαμόρφωση ολιγοπωλιακών συνθηκών στην αγορά ηλεκτρισμού από τον Νοέμβριο του 2020 με τη λειτουργία του Μοντέλου-Στόχου (Target Model) χωρίς επαρκή εποπτεία, με αποτέλεσμα τη χειραγώγηση των τιμών και την άνοδο της χονδρικής τιμής ηλεκτρισμού, όπως έχει καταγγείλει και η ενεργοβόρος βιομηχανία» σημείωσε ο κ. Φάμελλος.
Το κλειδί στη «ρήτρα αναπροσαρμογής»
Εξηγώντας το «καυτό» θέμα των αυξήσεων του ρεύματος, ο πρόεδρος της ΓΕΝΟΠ ΔΕΗ, Γιώργος Αδαμίδης σημείωσε χθες ότι σημαντικό ρόλο στις αυξήσεις που θα δουν οι καταναλωτές στα τιμολόγια παίζει η «ρήτρα αναπροσαρμογής» των χρεώσεων προμήθειας
«Οι ιδιώτες οι οποίοι πουλάνε ρεύμα έχουν τεράστιες εκπτώσεις στις τιμές. Βέβαια, στα ψιλά γράμματα των συμβολαίων, υπάρχει μια «ρήτρα αναπροσαρμογής». Τι συμβαίνει: Σκεφτείτε ότι κάποιος από αυτούς τους παρόχους αγοράζει από την χονδροεμπορική με την τιμή του ρεύματος στα 185 ευρω/μεγαβατώρα, αυτή ήταν η τιμή τις προηγούμενες εβδομάδες. Πώς μπορεί να την πουλάει στα 45 ευρω/μεγαβατώρα; Αναγκαστικά θα ανέβουν οι τιμές από όλους.
Οι αυξήσεις «φωτιά» στα τιμολόγια ρεύματος ενδέχεται να ξεπεράσουν και το 50%, αυτό αφορά και την ΔΕΗ, καθώς κι η ίδια εναρμονίζεται με το πλαίσιο της Ρυθμιστικής Αρχής Ενέργειας.
Οι αυξήσεις είναι αποτέλεσμα της αύξησης τιμών που καταγράφεται στην χονδρική αγορά ολόκληρης της Ευρώπης. Εάν τελικά αποτυπωθούν στη λιανική αυτές οι αυξήσεις, θα μιλάμε για τιμές που θα αγγίζουν τα 100 ευρώ ανά μεγαβατώρα» εξήγησε ο κ. Αδαμίδης.
Κινήσεις από τη ΡΑΕ για «ρύθμιση» της αγοράς
Υπενθυμίζεται ότι η δημόσια διαβούλευση της Ρυθμιστικής Αρχής Ενέργειας για την αναμόρφωση των τιμολογίων πήρε παράταση έως τις 15 Σεπτεμβρίου της δημόσιας διαβούλευσης (δείτε εδώ το πλήρες κείμενο) και οι πάροχοι βρίσκονται επί ποδός πολέμου, προκειμένου να αντικρούσουν αυτές τις προτάσεις και να καταθέσουν δικές τους αντιπροτάσεις, με στόχο να αποτρέψουν ή να «νερώσουν» τις αλλαγές στους κανόνες του παιχνιδιού.
Όπως έγραφε το Business Daily, ΡΑΕ και προμηθευτές βρίσκονται σε ανοιχτή σύγκρουση καθώς:
- Την ώρα που οι τιμές - ρεκόρ στη χονδρική αναμένεται να επιβαρύνουν τους περισσότερους καταναλωτές μέσα από την ενεργοποίηση των σχετικών ρητρών αναπροσαρμογής στα συμβόλαια, η ΡΑΕ προτείνει μια ρύθμιση για τα προϊόντα κυμαινόμενου τιμολογίου, που θα προστατεύει τους καταναλωτές από υπερβολικές ανατιμήσεις. Ειδικότερα, στα προϊόντα κυμαινόμενου τιμολογίου οι πάροχοι θα είναι υποχρεωμένοι να προσδιορίζουν εκ των προτέρων ένα ανώτατο όριο μεταβολής, για παράδειγμα +-30%, όπως αναφέρει η ΡΑΕ, ώστε όταν υπάρχουν μεγάλες αναπροσαρμογές της τιμής χονδρικής να μην περνά ολόκληρη η επιβάρυνση στον καταναλωτή. Από την πλευρά τους, οι εταιρείες απαντούν ότι οι ρήτρες αναπροσαρμογής δεν είναι ένας μηχανισμός κερδοσκοπίας εις βάρος των καταναλωτών, κάτι που φαίνεται και από τα χαμηλά περιθώρια κέρδους των εταιρειών του κλάδου, αλλά ένας μηχανισμός αντιστάθμισης του κινδύνου που αντιμετωπίζουν από τις διακυμάνσεις των τιμών χονδρικής. Αν επιβληθούν όρια σε αυτή την αντιστάθμιση, οι εταιρείες λένε ότι θα βρεθούν εκτειθειμένες σε κινδύνους από τους οποίους δεν θα μπορούν να προστατευθούν αποτελεσματικά, δεδομένου ότι στην Ελλάδα δεν υπάρχει η δυνατότητα hedging μέσω προθεσμιακών συμβολαίων. Ουσιαστικά, οι εταιρείες προτείνουν να μην υπάρξει οποιαδήποτε αλλαγή σχετικά με τις ρήτρες, μέχρι να λειτουργήσουν πλήρως οι μηχανισμοί της αγοράς που θα επιτρέπουν στους παρόχους να προστατεύονται από τις διακυμάνσεις της τιμής χονδρικής.
- Για τα πέναλτι πρόωρης αποχώρησης, η ΡΑΕ έχει προτείνει να καταργηθούν, είτε για λόγους αλλαγής προμηθευτή, είτε για λόγους τερματισμού της σύμβασης και αποσύνδεσης του μετρητή, με μοναδική εξαίρεση την περίπτωση της καταγγελίας από τον πελάτη μιας σύμβασης σταθερής τιμής. Σε κάθε δε περίπτωση, όπως έχει τονίσει η ΡΑΕ, η επιβολή της σχετικής ρήτρας οφείλει να είναι πλήρως αποσυνδεδεμένη από την ενάσκηση από τον καταναλωτή του δικαιώματός του περί αλλαγής προμηθευτή. Αυτό το μέτρο θα ενίσχυε τον ανταγωνισμό στην αγορά, αλλά προσκρούει σε ισχυρή αντίσταση από τους παρόχους, οι οποίοι υποστηρίζουν ότι τα πέναλτι για την πρόωρη αποχώρηση δεν αποτελούν αυθαίρετες χρεώσεις, αλλά αντισταθμίζουν τα κόστη πρόσκτησης νέων πελατών και είναι άρρηκτα συνδεδεμένα με τις παροχές που γίνονται προς τον πελάτη (εκπτώσεις τιμών κ.α.), οι οποίες καλύπτονται σταδιακά ως τη λήξη του συμβολαίου. Χωρίς τα πέναλτι, επισημαίνεται από την πλευρά των εταιρειών, υπάρχει ο κίνδυνος να αποσταθεροποιηθεί η αγορά από ανεξέλεγκτο ανταγωνισμό, όπου οι καταναλωτές θα αλλάζουν παρόχους ακόμη και ανά λίγους μήνες, ακολουθώντας τις ελκυστικότερες προσφορές που υπάρχουν κάθε φορά στην αγορά.
- Η ΡΑΕ έχει προτείνει, επίσης, την κατάργηση των πάγιων χρεώσεων ή κάθε άλλης παρεμφερούς επιβάρυνσης σε όλους τους λογαριασμούς ηλεκτρικού ρεύματος. Κατόπιν της κατάργησης, οι λογαριασμοί θα αντικατοπτρίζουν ακριβέστερα το ποσό της ενέργειας που καταναλώθηκε, χωρίς παρανοήσεις και περιττές χρεώσεις. Εξαίρεση σε σχέση με τη χρέωση παγίου μπορεί να αποτελεί η περίπτωση ιδιοκτησιών που μένουν προσωρινά ή μακροπρόθεσμα αχρησιμοποίητες, όπως έχει τονίσει η ΡΑΕ. Οι πάροχοι υποστηρίζουν ότι οι πάγιες χρεώσεις είναι απαραίτητες για να ανακτούν το κόστος διαχείρισης των μετρητών που εκπροσωπούν και υπογραμμίζουν ότι είναι δύσκολο να εφαρμοσθεί η πρόταση της Ρυθμιστικής Αρχής για την επιβολή των παγίων μόνο στις ιδιοκτησίες που μένουν αχρησιμοποίητες, όπως τα εξοχικά, γι' αυτό και θα πρέπει να διατηρηθούν οι πάγιες χρεώσεις σε όλους τους λογαριασμούς.
Δεύτερο μέτωπο για τις τιμές χονδρικής
Εξάλλου, μετά την εκτίναξη ακόμη και στα 185 ευρώ της τιμής χονδρικής, τις ημέρες του καύσωνα και των πυρκαγιών, όπου για μερικές ημέρες οι τιμές ρεύματος στην Ελλάδα ήταν οι υψηλότερες στην Ευρώπη, η ΡΑΕ επανέρχεται στην εξέταση των συνθηκών ανταγωνισμού στην αγορά, ύστερα από προηγούμενες παρεμβάσεις της, προκειμένου να διαπιστώσει αν υπήρξαν καταχρηστικές συμπεριφορές που «φούσκωσαν» τις τιμές πέραν των ορίων που δικαιολογούν οι αντικειμενικές συνθήκες (υψηλή ζήτηση, χρήση θερμικών μονάδων με μεγάλες επιβαρύνσεις δικαιωμάτων Co2, υπολειτουργία των ΑΠΕ, αυξημένες τιμές του φυσικού αερίου κ.ο.κ.).
Σύμφωνα με πληροφορίες, η έρευνα της ΡΑΕ αρχίζει από την εξέταση των στοιχείων για τη διαμόρφωση των τιμών στο Χρηματιστήριο Ενέργειας την επίμαχη περίοδο, δηλαδή όχι μόνο για την εξέλιξη των τιμών, αλλά και για τη συμπεριφορά των «παικτών» στην αγορά. Στόχος είναι, σε πρώτη φάση, να διαπιστωθεί αν υπάρχουν ενδείξεις καταχρηστικών πρακτικών, όπως το market cornering, δηλαδή η χειραγώγηση των τιμών από «παίκτη/παίκτες» με μεγάλο μερίδιο στην αγορά. Αν υπάρξουν τέτοιες ενδείξεις, ενδέχεται να ανατεθεί έρευνα σε εξειδικευμένη εταιρεία.
Παράλληλα, ενόψει των αυξήσεων η ΡΑΕ πρόκειται να θέσει σε λειτουργία το «My Rae», μία πλατφόρμα μέσω της οποίας οι καταναλωτές θα παίρνουν τις απαραίτητες πληροφορίες για τα τιμολόγια, τις χρεώσεις και τους όρους προμήθειας ενέργειας.
Ακολουθήστε το Business Daily στο Google news 
