Άνοιξε πόλεμος των εταιρειών με τη ΡΑΕ για τους λογαριασμούς ρεύματος

Δύσκολες αποφάσεις καλείται να πάρει μέσα στον Σεπτέμβριο η Ρυθμιστική Αρχή Ενέργειας, για θέματα που «καίνε» τους καταναλωτές, καθώς ως το τέλος αυτού του μήνα αναμένεται να επισημοποιηθεί ότι η ΡΑΕ βρίσκεται σε ανοικτή σύγκρουση με τους παρόχους για όλες τις προτάσεις που έχει διατυπώσει, με στόχο την καλύτερη προστασία των καταναλωτών: από την καθιέρωση πλαφόν στις αυξήσεις λόγω της αύξησης των τιμών χονδρικής, ως την κατάργηση των παγίων και των πέναλτι για πρόωρη διακοπή συμβολαίου.

Στο τέλος Αυγούστου λήγει η διαβούλευση επί των προτάσεων της ΡΑΕ  (δείτε εδώ το πλήρες κείμενο) και οι πάροχοι βρίσκονται επί ποδός πολέμου, προκειμένου να αντικρούσουν αυτές τις προτάσεις και να καταθέσουν δικές τους αντιπροτάσεις, με στόχο να αποτρέψουν ή να «νερώσουν» τις αλλαγές στους κανόνες του παιχνιδιού.

Ειδικότερα,

1. Την ώρα που οι τιμές - ρεκόρ στη χονδρική αναμένεται να επιβαρύνουν τους περισσότερους καταναλωτές μέσα από την ενεργοποίηση των σχετικών ρητρών αναπροσαρμογής στα συμβόλαια, η ΡΑΕ προτείνει μια ρύθμιση για τα προϊόντα κυμαινόμενου τιμολογίου, που θα προστατεύει τους καταναλωτές από υπερβολικές ανατιμήσεις. Ειδικότερα, στα προϊόντα κυμαινόμενου τιμολογίου οι πάροχοι θα είναι υποχρεωμένοι να προσδιορίζουν εκ των προτέρων ένα ανώτατο όριο μεταβολής, για παράδειγμα +-30%, όπως αναφέρει η ΡΑΕ, ώστε όταν υπάρχουν μεγάλες αναπροσαρμογές της τιμής χονδρικής να μην περνά ολόκληρη η επιβάρυνση στον καταναλωτή. Από την πλευρά τους, οι εταιρείες απαντούν ότι οι ρήτρες αναπροσαρμογής δεν είναι ένας μηχανισμός κερδοσκοπίας εις βάρος των καταναλωτών, κάτι που φαίνεται και από τα χαμηλά περιθώρια κέρδους των εταιρειών του κλάδου, αλλά ένας μηχανισμός αντιστάθμισης του κινδύνου που αντιμετωπίζουν από τις διακυμάνσεις των τιμών χονδρικής. Αν επιβληθούν όρια σε αυτή την αντιστάθμιση, οι εταιρείες λένε ότι θα βρεθούν εκτειθειμένες σε κινδύνους από τους οποίους δεν θα μπορούν να προστατευθούν αποτελεσματικά, δεδομένου ότι στην Ελλάδα δεν υπάρχει η δυνατότητα hedging μέσω προθεσμιακών συμβολαίων. Ουσιαστικά, οι εταιρείες προτείνουν να μην υπάρξει οποιαδήποτε αλλαγή σχετικά με τις ρήτρες, μέχρι να λειτουργήσουν πλήρως οι μηχανισμοί της αγοράς που θα επιτρέπουν στους παρόχους να προστατεύονται από τις διακυμάνσεις της τιμής χονδρικής.

2. Για τα πέναλτι πρόωρης αποχώρησης, η ΡΑΕ έχει προτείνει να καταργηθούν, είτε για λόγους αλλαγής προμηθευτή, είτε για λόγους τερματισμού της σύμβασης και αποσύνδεσης του μετρητή, με μοναδική εξαίρεση την περίπτωση της καταγγελίας από τον πελάτη μιας σύμβασης σταθερής τιμής. Σε κάθε δε περίπτωση, όπως έχει τονίσει η ΡΑΕ, η επιβολή της σχετικής ρήτρας οφείλει να είναι πλήρως αποσυνδεδεμένη από την ενάσκηση από τον καταναλωτή του δικαιώματός του περί αλλαγής προμηθευτή. Αυτό το μέτρο θα ενίσχυε τον ανταγωνισμό στην αγορά, αλλά προσκρούει σε ισχυρή αντίσταση από τους παρόχους, οι οποίοι υποστηρίζουν ότι τα πέναλτι για την πρόωρη αποχώρηση δεν αποτελούν αυθαίρετες χρεώσεις, αλλά αντισταθμίζουν τα κόστη πρόσκτησης νέων πελατών και είναι άρρηκτα συνδεδεμένα με τις παροχές που γίνονται προς τον πελάτη (εκπτώσεις τιμών κ.α.), οι  οποίες καλύπτονται σταδιακά ως τη λήξη του συμβολαίου. Χωρίς τα πέναλτι, επισημαίνεται από την πλευρά των εταιρειών, υπάρχει ο κίνδυνος να αποσταθεροποιηθεί η αγορά από ανεξέλεγκτο ανταγωνισμό, όπου οι καταναλωτές θα αλλάζουν παρόχους ακόμη και ανά λίγους μήνες, ακολουθώντας τις ελκυστικότερες προσφορές που υπάρχουν κάθε φορά στην αγορά.

3. Η ΡΑΕ έχει προτείνει, επίσης, την κατάργηση των πάγιων χρεώσεων ή κάθε άλλης παρεμφερούς επιβάρυνσης σε όλους τους λογαριασμούς ηλεκτρικού ρεύματος. Κατόπιν της κατάργησης, οι λογαριασμοί θα αντικατοπτρίζουν ακριβέστερα το ποσό της ενέργειας που καταναλώθηκε, χωρίς παρανοήσεις και περιττές χρεώσεις. Εξαίρεση σε σχέση με τη χρέωση παγίου μπορεί να αποτελεί η περίπτωση ιδιοκτησιών που μένουν προσωρινά ή μακροπρόθεσμα αχρησιμοποίητες, όπως έχει τονίσει η ΡΑΕ. Οι πάροχοι υποστηρίζουν ότι οι πάγιες χρεώσεις είναι απαραίτητες για να ανακτούν το κόστος διαχείρισης των μετρητών που εκπροσωπούν και υπογραμμίζουν ότι είναι δύσκολο να εφαρμοσθεί η πρόταση της Ρυθμιστικής Αρχής για την επιβολή των παγίων μόνο στις ιδιοκτησίες που μένουν αχρησιμοποίητες, όπως τα εξοχικά, γι' αυτό και θα πρέπει να διατηρηθούν οι πάγιες χρεώσεις σε όλους τους λογαριασμούς.

Μέσα στον Σεπτέμβριο, η ΡΑΕ αναμένεται να λάβει τις τελικές αποφάσεις της για τους νέους κανόνες στην αγορά, γνωρίζοντας ότι οι τιμές δεν αυξήθηκαν συγκυριακά, αλλά θα παραμείνουν και στο μέλλον αρκετά υψηλές, συνεπώς απαιτείται αναβάθμιση της προστασίας των καταναλωτών. Προφανώς, τα επιχειρήματα των παρόχων, που θα οδηγούσαν σε πλήρη ακύρωση των σημαντικότερων μεταρρυθμιστικών προτάσεων της ΡΑΕ, δεν μπορούν να γίνουν δεκτά στο σύνολό τους, αλλά μένει να φανεί από το τελικό κείμενο της απόφασης της Αρχής σε ποιο βαθμό τροποποίησε τις προτάσεις της, μετά τον... ξεσηκωμό των εταιρειών.

Δεύτερο μέτωπο για τις τιμές χονδρικής

Εξάλλου, μετά την εκτίναξη ακόμη και στα 185 ευρώ της τιμής χονδρικής, τις ημέρες του καύσωνα και των πυρκαγιών, όπου για μερικές ημέρες οι τιμές ρεύματος στην Ελλάδα ήταν οι υψηλότερες στην Ευρώπη, η ΡΑΕ επανέρχεται στην εξέταση των συνθηκών ανταγωνισμού στην αγορά, ύστερα από προηγούμενες παρεμβάσεις της, προκειμένου να διαπιστώσει αν υπήρξαν καταχρηστικές συμπεριφορές που «φούσκωσαν» τις τιμές πέραν των ορίων που δικαιολογούν οι αντικειμενικές συνθήκες (υψηλή ζήτηση, χρήση θερμικών μονάδων με μεγάλες επιβαρύνσεις δικαιωμάτων Co2, υπολειτουργία των ΑΠΕ, αυξημένες τιμές του φυσικού αερίου κ.ο.κ.).

Σύμφωνα με πληροφορίες, η έρευνα της ΡΑΕ αρχίζει από την εξέταση των στοιχείων για τη διαμόρφωση των τιμών στο Χρηματιστήριο Ενέργειας την επίμαχη περίοδο, δηλαδή όχι μόνο για την εξέλιξη των τιμών, αλλά και για τη συμπεριφορά των «παικτών» στην αγορά. Στόχος είναι, σε πρώτη φάση, να διαπιστωθεί αν υπάρχουν ενδείξεις καταχρηστικών πρακτικών, όπως το market cornering, δηλαδή η χειραγώγηση των τιμών από «παίκτη/παίκτες» με μεγάλο μερίδιο στην αγορά. Αν υπάρξουν τέτοιες ενδείξεις, ενδέχεται να ανατεθεί έρευνα σε εξειδικευμένη εταιρεία.

Η Ένωση Βιομηχανικών Καταναλωτών Ενέργειας (ΕΒΙΚΕΝ) έχει υπαινιχθεί ότι πιθανόν να υπήρξαν καταχρηστικές πρακτικές τον Ιούλιο και τον Αύγουστο. Όπως έχει δηλώσει ο πρόεδρος της ΕΒΙΚΕΝ, Αντώνης Κοντολέων, «οι εξελίξεις των τιμών στην αγορά  τον Ιούλιο αλλά πολύ περισσότερο τον Αύγουστο καθιστά επιβεβλημένο να δημοσιοποιηθούν στοιχεία για το ποιοι είναι οι οριακοί παίκτες που καθόρισαν τις τιμές στην αγορά χρηματιστηρίου, πληροφορία που υπήρχε στις παλαιές αναφορές προ target model. Είναι σημαντική πληροφορία, εάν συνδυαστεί με το γεγονός ότι τα τιμολόγια στη λιανική είναι συνδεδεμένα εδώ και καιρό με τις τιμές στην χονδρεμπορική αγορά».