«Ασανσέρ» ο τζίρος του λιανεμπορίου, αντοχή στο δεύτερο lockdown

Σε πρωτόγνωρες συνθήκες αβεβαιότητας και αναταραχής έφερε το λιανικό εμπόριο η πανδημία, καθώς τα περιοριστικά μέτρα που επιβλήθηκαν σε δύο φάσεις προκάλεσαν μεγάλες διακυμάνσεις στις πωλήσεις. Όπως σημειώνουν, όμως, οι αναλυτές της Eurobank, μόνο στο πρώτο lockdown του 2020 προκλήθηκε μεγάλη πτώση του τζίρου, ενώ στο δεύτερο το εμπόριο έδειξε αρκετή ανθεκτικότητα.

Αναμφισβήτητα, σημειώνει η Eurobank στην εβδομαδιαία ανάλυσή της, ο βαθμός ευαισθησίας του λιανικού εμπορίου, όπως και άλλων κλάδων της οικονομίας, στην  πανδημία του κορωνοϊού COVID-19, ήταν και εξακολουθεί να παραμένει μεγάλος. Κατά τη διάρκεια των τριών φάσεων έξαρσης της πανδημίας, τα αυστηρά περιοριστικά μέτρα που εφαρμόστηκαν για τον έλεγχο της νόσου, εστιάζονταν, πέραν των άλλων, στη λειτουργία του κλάδου του λιανικού εμπορίου.

Αυτό είχε ως αποτέλεσμα: 1ον την απότομη μηνιαία και τριμηνιαία μεταβολή του όγκου των πωλήσεων, 2ον την αλλαγή του τρόπου πραγματοποίησης συναλλαγών (π.χ. αύξηση του ηλεκτρονικού εμπορίου) και 3ον τη δημιουργία νέων αναγκών με συνέπεια την ανακατανομή της ζήτησης στις επί μέρους κατηγορίες καταστημάτων λιανικού εμπορίου. Τα δυο τελευταία αποτελέσματα αναμένεται, σε έναν βαθμό, να έχουν μόνιμο και όχι προσωρινό χαρακτήρα.

Στο Σχήμα 1 παραθέτουμε, σε όρους τριμηνιαίας μεταβολής, την πορεία του δείκτη όγκου λιανικού εμπορίου (αξία πωλήσεων σε σταθερές τιμές) και της πραγματικής ιδιωτικής κατανάλωσης από το 1ο τρίμηνο 2014 μέχρι το 1ο τρίμηνο 2021 (πηγή ΕΛΣΤΑΤ). Παρατηρούμε τα εξής: 

1. Η μεταβλητότητα του δείκτη όγκου λιανικού εμπορίου το 2020 ήταν άρρηκτα συνδεδεμένη με την εξέλιξη της πανδημίας. Επί παραδείγματι, το 2ο τρίμηνο 2020, δηλαδή κατά τη διάρκεια του 1ου κύματος της υγειονομικής κρίσης, οι πωλήσεις στο λιανικό εμπόριο μειώθηκαν κατά 10,4% QoQ. Στη συνέχεια, η σταδιακή άρση των περιοριστικών μέτρων οδήγησε σε ανάκαμψη 9,6% QoQ το 3ο τρίμηνο 2020, η οποία ωστόσο διακόπηκε το 4ο τρίμηνο 2020 λόγω του 2ου κύματος της πανδημίας. Παρά ταύτα, η ποσοστιαία μείωση των πωλήσεων στο λιανικό εμπόριο το 4ο τρίμηνο 2020 ήταν κατά πολύ μικρότερη σε σύγκριση με την αντίστοιχη το 2ο τρίμηνο 2020 (προσεγγιστικά μόλις στο 1/3).  
2. Η αυστηροποίηση των περιοριστικών μέτρων κατά τη διάρκεια του 3ου κύματος της πανδημίας δεν συνοδεύτηκε από μείωση των πωλήσεων στο λιανικό εμπόριο. Τουναντίον, σημειώθηκε αύξηση 2,9% QoQ, προερχόμενη κυρίως από την παρατήρηση του Ιανουαρίου 2021 (+13,0% MoM τον Ιαν-21, -1,0% MoM τον Φεβ-21 και +0,6% MoM τον Μαρ-21). Το εν λόγω αποτέλεσμα αποτελεί μια θετική ένδειξη για την πορεία της ιδιωτικής κατανάλωσης το 1ο τρίμηνο 2021 (βλέπε Σχήμα 1). Επιπλέον, προστίθεται σε μια σειρά δημοσιεύσεων δεικτών υψηλής συχνότητας (χονδρικό εμπόριο, πωλήσεις αυτοκινήτων, παραγωγή στη μεταποίηση, δείκτες προσδοκιών κ.α.) σύμφωνα με τους οποίους η ελληνική οικονομία φαίνεται πως επέδειξε αντοχές στο 3ο κύμα της πανδημίας.
3. Ο δείκτης όγκου λιανικού εμπορίου το 1ο τρίμηνο 2021 ήταν κατά 2,3% μικρότερος σε σχέση με το 4ο τρίμηνο 2019. Συνεπώς, οι απώλειες του 2ου και του 4ου τριμήνου 2020 καλύφθηκαν σε ένα μεγάλο ποσοστό από την ανάκαμψη των πωλήσεων του λιανικού εμπορίου το 3ο τρίμηνο 2020 και το 1ο τρίμηνο 2021. Αυτό το αποτέλεσμα δείχνει ότι η συμπιεσμένη ζήτηση, σε ότι αφορά τον γενικό δείκτη όγκου λιανικού εμπορίου, είναι σχετικά μικρή για να τροφοδοτήσει μια πολύ μεγάλη αύξηση του όγκου των πωλήσεων για το σύνολο του 2021. 

Η επίδοση του δείκτη όγκου λιανικού εμπορίου το 1ο τρίμηνο 2021 δεν ήταν ομοιόμορφη στις επί μέρους κατηγορίες καταστημάτων, αντικατοπτρίζοντας εν μέρει τη μεταβολή που προκάλεσε η πανδημία του κορωνοϊού COVID-19 στις ανάγκες των νοικοκυριών.

Αναλυτικά,

• Σε σύγκριση με το 4ο τρίμηνο 2019, ο όγκος των πωλήσεων στα μεγάλα καταστήματα τροφίμων (super market), στα τρόφιμα, ποτά και στον καπνό και στα φαρμακευτικά και καλλυντικά ήταν ενισχυμένος κατά 8,6%, 5,0% και 24,4% αντίστοιχα το 1ο τρίμηνο 2021.
• Αντιθέτως, ο όγκος των πωλήσεων στα πολυκαταστήματα, στα καύσιμα & λιπαντικά αυτοκινήτων, στην ένδυση και υπόδηση και στα βιβλία, χαρτικά και λοιπά είδη ήταν μειωμένος κατά -7,2%, -19,0%, -25,7% και -4,6% αντίστοιχα.