Το νέο «πακέτο» 72 δισ. για την Ελλάδα: Στα 56,4 δισ. το καθαρό όφελος

Στα ύψη εκτινάσσονται τα οφέλη της Ελλάδας από τα ευρωπαϊκά ταμεία την περίοδο 2021 - 2027 μετά την πρόσφατη συμφωνία των Ευρωπαίων ηγετών για το Πολυετές Δημοσιονομικό Πλαίσιο και το ¨Ταμείο ¨Ανάκαμψης, καθώς το συνολικό πακέτο θα προσεγγίσει τα 72 δισ. ευρώ και η χώρα θα λάβει 4,6 ευρώ για κάθε ευρώ που εισφέρει, ενώ την προηγούμενη προγραμματική περίοδο η αντίστοιχη σχέση ήταν 2,9/1.

Όπως εξήγησε ο υπουργός Οικονομικών, Χρήστος Σταϊκούρας, μιλώντας στη Βουλή στη διαδικασία επικύρωσης της ευρωπαϊκής συμφωνίας,

• Η Ελλάδα, μέσω της δέσμης Πολυετούς Δημοσιονομικού Πλαισίου και Ταμείου Ανάκαμψης, θα ωφεληθεί πολλαπλάσια σε σχέση με τις συνεισφορές της, σε πολλούς τομείς της οικονομίας, και με αποδέκτες το σύνολο της ελληνικής κοινωνίας.
• Ειδικότερα, με βάση τις εθνικές κατανομές, η χώρα μας αναμένεται να λάβει κατά την επταετία 2021-2027 συνολικό πακέτο στήριξης ύψους έως και 71,9 δισ. ευρώ, και συγκεκριμένα 39,9 δισ. ευρώ από το Πολυετές Δημοσιονομικό Πλαίσιο και 32 δισ. ευρώ από το Ταμείο Ανάκαμψης.
• Οι εθνικές συνεισφορές της χώρας μας εκτιμάται ότι θα ανέλθουν, κατά προσέγγιση, σε 15,5 δισ. ευρώ, για όλη την περίοδο, το οποίο αντιστοιχεί σε 1,1% του Ακαθάριστου Εθνικού Εισοδήματος.
• Από αυτά τα στοιχεία καταδεικνύεται το σημαντικό δημοσιονομικό όφελος για την χώρα μας, καθώς η αναλογία απολήψεων (εισροές) – αποδόσεων (συνεισφορές) διαμορφώνεται σε 4,6/1.
• Με απλά λόγια, για κάθε ευρώ που θα αποδίδουμε στην Ευρώπη, θα εισπράττουμε 4,6 ευρώ μέσω του Πολυετούς Δημοσιονομικού Πλαισίου και του Ταμείου Ανάκαμψης.
• Υπενθυμίζεται ότι την προηγούμενη επταετία, και συγκεκριμένα την περίοδο 2014-2020, η αναλογία απολήψεων προς αποδόσεις ήταν μικρότερη, στο 2,9/1. Συνεπώς, σήμερα, η Ελλάδα είναι ακόμα πιο ευνοημένη. Το καθαρό δημοσιονομικό ισοζύγιο εκτιμάται ότι θα ανέλθει σε 56,4 δισ. ευρώ, ή 4% του Ακαθάριστου Εθνικού Εισοδήματος.

Όπως τόνισε ο υπ. Οικονομικών, «πρόκειται για ένα ιστορικής σημασίας χρηματοδοτικό πακέτο, το οποίο θα αξιοποιήσουμε αποτελεσματικά, για να ανακάμψει ταχύτερα και με μεγαλύτερο δυναμισμό η ελληνική οικονομία, αλλά και για να δημιουργήσουμε τις κατάλληλες συνθήκες για την επίτευξη υψηλής, διατηρήσιμης, έξυπνης και χωρίς αποκλεισμούς ανάπτυξης».

Η διαδικασία απορρόφησης των πόρων του Ταμείου Ανάκαμψης

Σχετικά με την αξιοποίηση των πόρων από το Ταμείο Ανάκαμψης, ο κ. Σταϊκούρας ξεκαθάρισε ότι υπάρχουν αυστηρές διαδικασίες και «σφικτά» χρονοδιαγράμματα. Όπως είπε,

• Δεδομένου ότι η στήριξη θα πρέπει να είναι χρονικά περιορισμένη, οι νομικές  δεσμεύσεις για ένα πρόγραμμα που χρηματοδοτείται από τους εν λόγω πόρους θα  πρέπει να έχουν αναληφθεί έως τις 31 Δεκεμβρίου 2023, ενώ η έγκριση των  πληρωμών στο πλαίσιο του Μηχανισμού Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας θα εξαρτάται από την ικανοποιητική εκπλήρωση των οροσήμων και στόχων που καθορίζονται στο Σχέδιο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας.
• Η νέα καθαρή δανειοληπτική δραστηριότητα θα πρέπει να παύσει το αργότερο στα  τέλη του 2026, ενώ μετά το έτος αυτό, οι δανειοληπτικές πράξεις θα πρέπει να περιορίζονται αυστηρά σε πράξεις αναχρηματοδότησης για τη διασφάλιση της αποτελεσματικής διαχείρισης του χρέους.

Νέος πόρος με οικολογικό χαρακτήρα

Στο πλαίσιο της ίδιας συμφωνίας, οι πόροι της Ευρωπαϊκής Ένωσης ενισχύονται με μια νέα επιβάρυνση 80 σεντς/κιλό στα μη ανακυκλωμένα απορρίμματα πλαστικών συσκευασιών. Όπως τόνισε τόνισε ο κ. Σταϊκούρας, «εισάγεται ένας νέος πόρος, που υπολογίζεται βάσει των μη ανακυκλωμένων απορριμμάτων πλαστικών συσκευασιών, τα οποία παράγονται σε κάθε κράτος-μέλος και δεν ανακυκλώνονται. Ο ενιαίος συντελεστής καταβολής είναι 0,80 ευρώ ανά χιλιόγραμμο.

Ο συγκεκριμένος πόρος έχει οικολογικό χαρακτήρα, ενθαρρύνει τη μείωση της ρύπανσης, την ανακύκλωση και την κυκλική οικονομία, ενώ είναι και δίκαιος, καθώς λαμβάνει υπόψη το επίπεδο εισοδήματος κάθε κράτους-μέλους. Συγκεκριμένα, σύμφωνα με το νέο τρόπο υπολογισμού, ο οποίος περιλαμβάνει διορθωτικό μηχανισμό για την εξάλειψη των αντιστρόφως προοδευτικών στοιχείων, η Ελλάδα επωφελείται, ετησίως, κατά 33 εκατ. ευρώ».

Το ΤΧΣ θα μπαίνει σε αυξήσεις κεφαλαίου ως επενδυτής

Όσον αφορά το δεύτερο σκέλος του συζητούμενου νομοσχεδίου, δηλαδή τη δυνατότητα που δίνεται στο Ταμείο Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας να συμμετέχει σε αυξήσεις κεφαλαίου τραπεζών ως επενδυτής, ο κ. Σταϊκούρας σημείωσε ότι:

• Σήμερα δεν επιτρέπεται στο ΤΧΣ να μετέχει σε αύξηση κεφαλαίου ενός πιστωτικού ιδρύματος, στο οποίο είναι ήδη μέτοχος, παρά μόνον εάν η αύξηση αυτή είναι επιβεβλημένη για εποπτικούς λόγους. Το γεγονός αυτό στερεί την δυνατότητα από το ΤΧΣ να ανταποκριθεί ενεργά, λειτουργώντας όπως κάθε ιδιώτης μέτοχος, προς την κατεύθυνση προάσπισης της επένδυσής του, στο πλαίσιο μιας επιχειρηματικά – και άρα όχι εποπτικά επιβεβλημένης – αποφασιζόμενης αύξησης κεφαλαίου
• Επομένως το ΤΧΣ, με το ισχύον σήμερα πλαίσιο, δεν διαθέτει τη δυνατότητα, αξιολογώντας τις συνθήκες, να αποφύγει την απομείωση της συμμετοχής του, ακόμα και όταν η διατήρηση της συμμετοχής θα του παρέχει δυνατότητα καλύτερων όρων αποεπένδυσης στο μέλλον.
• Σήμερα, με τις προτεινόμενες τροποποιήσεις καλύπτουμε το νομοθετικό αυτό κενό, που η προηγούμενη Κυβέρνηση διατήρησε, παρά τις κατ’ επανάληψη τροποποιήσεις του Νόμου επί των ημερών της.

Στρέφοντας τα «βέλη» του προς τον ΣΥΡΙΖΑ, ο κ. Σταϊκούρας τόνισε ότι «προς την πολιτική ορθότητα της νομοθετικής αυτής επιλογής της Κυβέρνησης, συνηγορεί άλλωστε και η από 03.11.2020 σχετική τοποθέτηση του ΣΥΡΙΖΑ, όπου σημειώνεται ότι "είναι καθήκον της [ενν. Κυβέρνησης] να μην επιτρέψει να υποτιμηθεί περαιτέρω η θέση του Ελληνικού Δημοσίου από μια μελλοντική αύξηση του μετοχικού κεφαλαίου της τράπεζας χωρίς τη συμμετοχή του ΤΧΣ". Τη θεσμική ορθότητα της νομοθετικής αυτής επιλογής διατρανώνει επίσης η από 25.02.2021 σχετική Γνώμη της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας, η οποία σημειώνει ότι "χαιρετίζει το γεγονός ότι με το σχέδιο νόμου καθίσταται πλέον δυνατή η συμμετοχή του ΤΧΣ, ως επενδυτή, σε αυξήσεις κεφαλαίου πιστωτικών ιδρυμάτων που δεν αποσκοπούν στην παροχή κεφαλαιακής ενίσχυσης για την κάλυψη κεφαλαιακών ελλειμμάτων υπό συνθήκες εξυγίανσης ούτε συνιστούν προληπτική κεφαλαιοποίηση ή μέτρο δημόσιας κεφαλαιακής στήριξης"».

Ο κ. Σταϊκούρας αναφέρθηκε στις προϋποθέσεις συμμετοχής του ΤΧΣ σε αυξήσεις κεφαλαίου, σημειώνοντας ότι με το προτεινόμενο νομοσχέδιο ως ουσιαστικές προϋποθέσεις τάσσονται:

• ότι η αύξηση δεν συνιστά κεφαλαιακή ενίσχυση κατά την έννοια της μέχρι σήμερα λειτουργίας του ΤΧΣ, καθώς και
• ότι στην αύξηση συμμετέχει παράλληλα, και με τους ίδιους όρους, ο ιδιωτικός τομέας.
• Μάλιστα, η συμμετοχή του τελευταίου θα πρέπει να έχει πραγματική οικονομική σημασία, δηλαδή να είναι ουσιώδης.
• Ταυτόχρονα, για τη συμμετοχή του ΤΧΣ σε ανάλογες αυξήσεις κεφαλαίου απαιτείται:
• απόφαση του Γενικού Συμβουλίου του ΤΧΣ, η οποία λαμβάνεται μετά από έκθεση δύο ανεξάρτητων χρηματοοικονομικών συμβούλων, οι οποίοι επιβεβαιώνουν ότι η συμμετοχή στην αύξηση συμβάλλει στην προστασία ή ακόμα και στη βελτίωση της αξίας της υφιστάμενης συμμετοχής του ΤΧΣ, και
• η συμμετοχή να γίνεται με όρους σε κάθε περίπτωση τουλάχιστον ισότιμους με ό,τι ισχύει για τους λοιπούς μετόχους, δηλαδή σε τιμή όχι υψηλότερη και υπό όρους όχι επαχθέστερους από ό,τι ισχύει για τους λοιπούς μετόχους, και
• η χρηματοδότηση της συμμετοχής στην αύξηση να γίνεται από διαθέσιμα του Ταμείου, ή από επανεπένδυση ποσών που προέκυψαν από προηγούμενη διάθεση στοιχείων ενεργητικού.