Το λύσιμο του… Γόρδιου Δεσμού με το clawback, που για χρόνια στέρησε από ελληνική φαρμακοβιομηχανία τεράστια κεφάλαια, λειτουργεί πλέον ως καταλύτης για το ξεκλείδωμα μεγάλων επενδύσεων στο χώρο του φαρμάκου.
Ο νόμος που ψηφίστηκε το 2020 και επιτρέπει τον συμψηφισμό του clawback με επενδύσεις που κάνει ο κλάδος, αρχίζει να απελευθερώνει εκατοντάδες εκατομμύρια επενδυτικών κεφαλαίων, που πλέον δεν θα καταλήγουν στο κράτος, αλλά θα γίνουν εργοστάσια, γραμμές παραγωγής, κέντρα έρευνας και ανάπτυξης και προσέλκυσης νέων επιστημόνων από την Ελλάδα και το εξωτερικό.
Την τελευταία δεκαετία τα κεφάλαια που στερήθηκαν μέσω του clawback οι ελληνικές φαρμακοβιομηχανίες ξεπέρασαν τα 5 δισ. ευρώ, με ό,τι συνεπάγεται αυτό για την αναχαίτηση της δυναμικής ενός κλάδου που είναι δεύτερος σε εξαγωγές μετά τα πετρελαιοειδή. Η έγκριση του νόμου για τον συμψηφισμό του clawback με επενδύσεις έχει αρχίσει να φέρνει σημαντικά αποτελέσματα, καθώς μόνο στο 2ο εξάμηνο του 2019 οδήγησε σε 36 νέες επενδύσεις ύψους 80 εκατ. ευρώ.
Χθες, η Πανελλήνια Ένωση Φαρμακοβιομηχανίας (ΠΕΦ), ανακοίνωσε ένα από τα μεγαλύτερα επενδυτικά προγράμματα των τελευταίων ετών - ασχέτως κλάδου - που πέραν όλων των άλλων θα φέρει και 2.000 νέες θέσεις εργασίας, συμβάλλοντας και στην αναστροφή του brain drain. Πιο αναλυτικά, για την επόμενη τετραετία, η ελληνική φαρμακοβιομηχανία δρομολογεί συνολικές επενδύσεις 600 εκατ. ευρώ, με την κατασκευή 12 νέων εργοστασίων, 29 νέων μονάδων παραγωγής και 17 νέων ερευνητικών κέντρων.
Στόχος είναι η ελληνική φαρμακοβιομηχανία να εκμεταλλευτεί το momentum ενδυνάμωσης της ευρωπαϊκής αγοράς φαρμάκου – και λόγω της πανδημίας – και σε μια πενταετία η χώρα μας να είναι ισχυρή δύναμη πανευρωπαϊκά, με στόχο έως το 2024 να μην υπάρχει σκεύασμα φαρμάκου που να μην παράγεται στην Ελλάδα.
Τα επενδυτικά προγράμματα (εργοστάσια, γραμμές παραγωγής και ερευνητικά κέντρα) τα δρομολογούν οι εξής εταιρείες:
- Adelco: νέα γραμμή παραγωγής στο Μοσχάτο
- Βennett: νέο εργοστάσιο στη Μεταμόρφωση και τμήμα Έρευνας και Ανάπτυξης (Ε&Α)
- ΒΙΑΝΕΞ: επέκταση του πρώτου εργοστασίου και νέο ερευνητικό κέντρο στην Πάτρα
- ΒΙΟΚΟΣΜΟΣ: νέο εργοστάσιο παραγωγής ραδιοφαρμάκων στη Χαλκιδική
- Boehringer Ingelheim: επέκταση του εργοστασίου στο Κορωπί
- Demo: ενίσχυση παραγωγής και ερευνητικής δραστηριότητας, επέκταση εγκαταστάσεων στο Κρυονέρι, τέσσερα νέα εργοστάσια παραγωγής στην Τρίπολη, ένα Κέντρο Βιοτεχνολογίας στην Αθήνα και ένα κέντρο στη Θεσσαλονίκη
- ELPEN: νέο εργοστάσιο παραγωγής στην Κερατέα και νέο ερευνητικό κέντρο
- Opus Materia: επέκταση της έρευνας
- Pharmathen: επέκταση μονάδας στις Σάπες Ροδόπης
- Pharmazac: νέο εργοστάσιο στην Κερατέα και νέο εργοστάσιο παραγωγής ραδιοφαρμάκων στη Λαμία
- Rafarm: νέο κέντρο Ε&Α στην Παιανία και επέκταση εργοστασίου στην Παιαναία
- Syn Innovation: νέο εργοστάσιο παραγωγής ραδιοφαρμάκων στην Κόρινθο
Παράλληλα, σε σημαντικές επενδύσεις προχωρούν και άλλες εταιρείες όπως Uni-Pharma, ΦΑΡΑΝ, Fezyderm, ΑΝΦΑΡΜ, Galenica, GAP, Genepharm, IASIS, Rontis, WinMedica και Lavipharm.
Θ. Τρύφων: «Να διατηρηθεί ο συμψηφισμός»
Αναφερόμενος στην ευεργετική επίδραση που έχει ο συμψηφισμός του clawback με επενδύσεις, ο πρόεδρος της ΠΕΦ, κ. Θεόδωρος Τρύφων τόνισε: «για πρώτη φορά τα τελευταία χρόνια, το 2019 και το 2020 δόθηκαν κίνητρα στην ελληνική φαρμακοβιομηχανία για επενδύσεις. Το μέτρο του συμψηφισμού του clawback με παραγωγικές επενδύσεις, εφόσον παραμείνει σταθερό και ενισχυθεί περαιτέρω, θα φέρει πολύ περισσότερες επενδύσεις σε βάθος χρόνου. Οι επενδύσεις αυτές έχουν μοναδική πολλαπλασιαστική αξία για την ελληνική οικονομία, ενώ εξασφαλίζουν την επάρκεια φαρμάκων στην ελληνική αγορά. Για παράδειγμα, στον επενδυτικό σχεδιασμό της εγχώριας βιομηχανίας φαρμάκου περιλαμβάνεται η κατασκευή δύο μονάδων παραγωγής ογκολογικών φαρμάκων που θα καλύψουν το 20% των αναγκών των ασθενών με ελληνικά φάρμακα από το 2% που είναι σήμερα».
Ο αντιπρόεδρος της ΠΕΦ, κ. Δημήτρης Δέμος επισήμανε πως «τα τελευταία δέκα χρόνια το clawback αγγίζει τα 5,3 δισ. ευρώ, οδηγώντας σε αφαίμαξη των ελληνικών φαρμακοβιομηχανιών. Αυτά τα χρήματα θα μπορούσαν να διοχετευθούν σε επενδυτικά προγράμματα με μοναδική πολλαπλασιαστική αξία για την ελληνική οικονομία και κοινωνία. Η χώρα μας διαθέτει ισχυρή παραγωγική βάση και δεν αποβιομηχανοποιήθηκε σε τέτοιο βαθμό παρά τις πολιτικές δημοσιονομικού περιορισμού που εφαρμόστηκαν. Με την ολοκλήρωση των επενδύσεων στον κλάδο, σε πολύ λίγα χρόνια δεν θα υπάρχει φάρμακο που δεν θα παράγεται στην Ελλάδα».
Ο υπουργός Ανάπτυξης και Επενδύσεων, κ. Άδωνις Γεωργιάδης, ανέφερε ότι οι επενδύσεις της φαρμακοβιομηχανίας θα ενταχθούν στο σχεδιασμό για την αξιοποίηση των πόρων του Ταμείου Ανάκαμψης. Όπως είπε, «αναμένουμε την έγκριση από το Ταμείο Ανάκαμψης για να προχωρήσουμε σε νέα προγραμματική συμφωνία με όλη την φαρμακοβιομηχανία, όπου θα προσφέρει σταθερό πλαίσιο για να πραγματοποιηθούν οι επενδύσεις του κλάδου. Η εγχώρια βιομηχανία φαρμάκου κατά τη διάρκεια της πανδημίας διαδραμάτισε σημαντικό ρόλο για την επάρκεια της χώρας σε φάρμακα και είναι ένας κλάδος που αξίζει να στηρίξουμε. Θα είμαστε δίπλα στην εγχώρια βιομηχανία φαρμάκου, καθώς πιστεύουμε στην εξωστρεφή, παραγωγική και βιομηχανική Ελλάδα».
ΙΟΒΕ: Επενδύσεις με μεγάλη ανταποδοτικότητα
Σύμφωνα με πρόσφατη μελέτη του ΙΟΒΕ (2020), για κάθε 1 εκατ. που επενδύεται για τη δημιουργία νέων παραγωγικών μονάδων, η ανταποδοτικότητα της επένδυσης αγγίζει το 86%, δημιουργούνται 20 νέες θέσεις εργασίας, ενώ η αύξηση των εσόδων του Δημοσίου αντιστοιχεί στο 22,5% της επενδυτικής δαπάνης. Επίσης, σημαντική είναι η πολλαπλασιαστική επίδραση της λειτουργίας των νέων μονάδων, με τη συνολική συμβολή τους στο ΑΕΠ να αντιστοιχεί στο 129% της επενδυτικής δαπάνης.
Ο συμψηφισμός του clawback με επενδύσεις μόνο για β’ εξάμηνο του 2019, οδήγησε σε 36 νέες επενδύσεις ύψους 80 εκατ. ευρώ. Η παροχή κινήτρων στη βιομηχανία φαρμάκου συμβαδίζει με τη νέα Ευρωπαϊκή Φαρμακευτική Στρατηγική που στοχεύει στην εξασφάλιση επάρκειας φαρμάκων στην ευρωπαϊκή αγορά μέσω της άρσης των περιοριστικών πολιτικών της τελευταίας δεκαετίας και της επιστροφής των παραγωγής φαρμάκων στην Ευρώπη. Απαραίτητη προϋπόθεση για την υλοποίηση των επενδύσεων είναι και η αξιοποίηση των χρηματοδοτικών ευκαιριών του Ταμείου Ανάκαμψης.
Το εκτόπισμα του κλάδου
Αποτελώντας τον δεύτερο πιο εξαγωγικό κλάδο της ελληνικής οικονομίας μετά τα πετρελαιοειδή, διαθέτοντας 40 εργοστάσια, δεκάδες γραμμές παραγωγής, με 12.000 άμεσα εργαζόμενους και επηρεάζοντας σ' όλη την αλυσίδα – άμεσα και έμμεσα – συνολικά 53.000 θέσεις εργασίας, η ελληνική φαρμακοβιομηχανία διαθέτει εξαιρετικά σημαντικό εκτόπισμα, υπολογίσιμο και διεθνώς. Ένα εκτόπισμα που αντανακλάται στο άριστο «όνομα» του ελληνικού φαρμάκου διεθνώς, καθώς οι ελληνικές φαρμακοβιομηχανίες εξάγουν σήμερα σε 85 χώρες, φέρνοντας πολύ μεγάλη προστιθέμενη αξία στη χώρα.
Όπως τονίζουν στελέχη του κλάδου, η Ελλάδα έχει το προνόμιο να διαθέτει ισχυρή εγκατεστημένη βάση στον κλάδο του φαρμάκου, τέτοια που δεν υπάρχει στο εξωτερικό, σε αντίστοιχου μεγέθους χώρες. Αυτό άλλωστε αποδεικνύεται από το γεγονός ότι συνολικά στην Ευρώπη υπάρχουν 350 εργοστάσια φαρμάκου, οπότε το ότι μια μικρή χώρα, όπως η Ελλάδα διαθέτει 40 από αυτά, μαρτυρά το ισχυρό εκτόπισμα και την υψηλή εξειδίκευση.
Σύμφωνα με στελέχη της αγοράς, τα περιθώρια περαιτέρω ανάπτυξης είναι μεγάλα, μιας και η συμβολή της μεταποίησης στην Ευρώπη είναι στο 14,5%, ενώ στην Ελλάδα έχει καθηλωθεί στο 8% του ΑΕΠ, όταν το '95 ήταν στο 11%. Παράλληλα, οι ελληνικές παραγωγικές μονάδες μπορούν να καλύψουν το 60% των αναγκών στην πρωτοβάθμια φροντίδα με ποιοτικά και οικονομικά φάρμακα.
Την ελκυστικότητα και την υψηλή εξειδίκευση της εγχώριας φαρμακοβιομηχανίας αποδεικνύουν τα τεράστια κεφάλαια από το εξωτερικό που έχουν εξαγοράσει μερικές από τις σημαντικότερες βιομηχανίες του χώρου, με τελευταία την Pharmaten της οικογένειας Κάτσου. To 2015, το διεθνές επενδυτικό fund BC Partners με έδρα το Λονδίνο και επικεφαλής τον Έλληνα Νίκο Σταθόπουλο, επένδυσε στην ελληνική εταιρεία, εξαγοράζοντας το 80%, ενώ το υπόλοιπο 20% όπως και το management παρέμεινε στην οικογένεια Κάτσου.
Ακολουθήστε το Business Daily στο Google news 
