Ψηλά στην ατζέντα του Υπουργείου Περιβάλλοντος και Ενέργειας αλλά και της Κομισιόν βρίσκεται η προώθηση του «κύματος ανακαινίσεων» των κτηρίων θέτοντας φιλόδοξους στόχους σε ορίζοντας δεκαετίας. Όπως είναι γνωστό στην Ελλάδα ήδη τρέχει το «Εξοικονομώ-Αυτονομώ» που έως σήμερα απευθυνόταν μόνο σε νοικοκυριά ενώ μέσα στο επόμενο διάστημα πρόκειται να υπάρξουν νέα προγράμματα «Εξοικονομώ» που θα απευθύνονται σε νοικοκυριά, επιχειρήσεις, δημόσια κτίρια και θα προκηρυχθούν μέσα στο 2021.
Αυτό προανήγγειλε η γενική γραμματέας Ενέργειας και Φυσικών Πόρων του ΥΠΕΝ Αλεξάνδρα Σδούκου, μιλώντας στο συνέδριο Athens Energy Dialogues ενώ την προηγούμενη εβδομάδα πηγές από το ΥΠΕΝ είχαν ήδη προχωρήσει σε ανακοινώσεις για νέο «Εξοικονομώ - Αυτονομώ» που θα αρχίσει να «τρέχει» από το ερχόμενο καλοκαίρι εντάσσοντας αρκετές αλλαγές με στόχο την αντιμετώπιση των προβλημάτων που είχαν παρουσιαστεί το προηγούμενο διάστημα.
Σύμφωνα με πηγές του ΥΠΕΝ, δε θα ισχύσει πια το σύστημα fist in - first serve (ένταξη με σειρά προτεραιότητας), αλλά σε συνεργασία με το ΤΕΕ θα θεσπιστούν νέα κριτήρια αξιολόγησης και κατάταξη των δυνητικά ωφελούμενων. Σημειώνεται ότι υπήρχαν πολλά παράπονα για το σύστημα της ένταξης ανάλογα με το χρόνο υποβολής της αίτησης, καθώς μάλιστα αρκετά γραφεία μηχανικών χρησιμοποιούσαν ειδικό software αυτόματης συμπλήρωσης των αιτήσεων και έπαιρναν το προβάδισμα. Ανοιχτό παραμένει το ενδεχόμενο να υπάρχει και λίστα επιλαχόντων, ώστε αν υπάρχουν διαθέσιμοι πόροι να εντάσσονται στο πρόγραμμα και αυτοί.
Επίσης, εξετάζεται και η αναθεώρηση του ύψους των επιδοτήσεων καθώς και η ένταξη στο πρόγραμμα πρόσθετων επιλέξιμων παρεμβάσεων. Στις αλλαγές που σχεδιάζονται εξετάζεται να ενταχθούν και πρόσθετα στοιχεία για την αξιολόγηση των αιτήσεων, όπως οι καιρικές συνθήκες στην περιοχή του έργου, σε συνεργασία με την ΕΜΥ (βαθμοημέρες) και το ποσοστό βελτίωσης του οικήματος, ενώ είναι πιθανό να γίνουν αλλαγές και στα εισοδηματικά κριτήρια.
Ακολουθώντας το ευρωπαϊκό «Κύμα Ανακαίνισης»
Στόχο για μείωση κατά 55% των εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα έως το 2030 και την ανακαίνιση 10 εκατ. κατοικιών κατά την ίδια περίοδο, στο πλαίσιο του Ευρωπαϊκού «Κύματος Ανακαίνισης» έχει βάλει η Κομισιόν σύμφωνα με την επίτροπο Ενέργειας της Ε.Ε., Κάντρι Σίμπσον.
Όπως έγραφε το Business Daily, η έκθεση με τίτλο «Κύμα ανακαινίσεων» της Ευρωπαϊκής Επιτροπής έφερε στο «τραπέζι» μία στρατηγική που θα έχει αποτέλεσμα έως το 2030, εκατομμύρια ανακαινίσεις και 160.000 νέες «πράσινες» θέσεις εργασίας, όπως εκτιμά η Κομισιόν.
Η ανακαίνιση κτηρίων είναι από τους τομείς που αντιμετωπίζουν τα μεγαλύτερα επενδυτικά κενά στην ΕΕ, υποστηρίζει η έκθεση που σημειώνει ότι για να επιτευχθεί ο προτεινόμενος κλιματικός στόχος του 55% έως το 2030, απαιτούνται σε ετήσια βάση περίπου 275 δισ. ευρώ πρόσθετων επενδύσεων για την ανακαίνιση κτηρίων.
Όπως επισημαίνεται στην έκθεση, η Ένωση θα πρέπει να μειώσει την κατανάλωση ενέργειας από τα κτήρια κατά 14%, τη χρήση ενέργειας για θέρμανση και ψύξη κατά 18% και συνολικά τις εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου από τα κτήρια κατά 60%. Και αυτό γιατί το 40% της ενεργειακής κατανάλωσης και το 36% των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου της ΕΕ προέρχεται από τα κτήρια. Με δεδομένο ότι τα περισσότερα κτήρια (το 85%) είναι παλαιότερα των 20 ετών και μόνο το 1% των κτηρίων υποβάλλονται σε ενεργειακά αποδοτική ανακαίνιση κάθε έτος, το στοίχημα για την Ευρώπη είναι πολύ μεγάλο.
Στασινός: Το Ελληνικό Κύμα Ανακαίνισης πρέπει να αντικαταστήσει το «Εξοικονομώ»
Τις δικές του προτάσεις για τον σχεδιασμό της αξιοποίησης των ευρωπαϊκών πόρων, από το ΕΣΠΑ και το Ταμείο Ανάκαμψης στο θέμα της ανακαίνισης και αναβάθμισης των κτηρίων κατέθεσε ο πρόεδρος του ΤΕΕ Γιώργος Στασινός.
Ο κ. Στασινός με άρθρο του που δημοσιεύθηκε στην ελληνική έκδοση του EURACTIV και τις εφημερίδες της Ένωσης Ιδιοκτητών Επαρχιακού Τύπου (ΕΙΕΤ), στα πλαίσια του έργου «Η Συνοχή δίπλα μας» που χρηματοδοτείται από πόρους της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, σημείωσε ότι αυτό το «Εξοικονομώ» θα πρέπει να είναι το τελευταίο ελπίζοντας πώς οι ευρωπαϊκοί πόροι πρέπει να πετύχουν περισσότερα.
Ο κ. Στασινός σημειώνει ότι παρά τα προβλήματα το Εξοικονομώ είναι από τα πιο πετυχημένα προγράμματα που σχεδίασε και εφάρμοσε ποτέ η χώρα, αλλά καταθέτει 5 λόγους για τους οποίους θα πρέπει το πρόγραμμα αυτό να αλλάξει:
«1. Πρώτον, γιατί άλλαξαν τα δεδομένα σχεδιασμού. Όσες επιστημονικές και πολιτικές παραδοχές αποτέλεσαν τη βάση σχεδιασμού την περίοδο 2008-2010, που οδήγησαν στην πρώτη προκήρυξη το 2011, έχουν μεταβληθεί. Με πρώτη και κυρίαρχη την διάσταση της ΑΝΘΕΚΤΙΚΟΤΗΤΑΣ στην κλιματική αλλαγή.
2. Δεύτερον, διότι έχουν μεταβληθεί τα χρηματοδοτικά δεδομένα. Οι πόροι που μπορούμε να αφιερώσουμε τα επόμενα 10 χρόνια δεν είναι απλώς περισσότεροι, είναι πολλαπλάσιοι. Δεν μπορούμε να επιμένουμε σε διαδικασίες του παρελθόντος απλά αυξάνοντας ποσά και παίζοντας με επιμέρους ρυθμίσεις. Χρειάζεται πραγματικός ανασχεδιασμός.
3. Τρίτον, διότι έχουν αλλάξει οι τεχνικές και η τεχνολογία. Τα τελευταία χρόνια γίνεται μια επανάσταση στα δομικά υλικά, στις τεχνολογίες εξοικονόμησης πόρων, στην εισαγωγή νέων τεχνολογιών και μεθόδων. Οι «οδηγοί» των προγραμμάτων δεν μπορούν να ακολουθήσουν τέτοιες ταχύτητες.
4. Τέταρτον και σημαντικότερο, έχουν αλλάξει οι ανάγκες. Χρειαζόμαστε όχι μόνο εξοικονόμηση ενέργειας αλλά και εξοικονόμηση πόρων συνολικά. Χρειαζόμαστε όχι μόνο Εξοικονόμηση αλλά συνολική ανακαίνιση στο κτιριακό απόθεμα. Και αυτοπαραγωγή ενέργειας από ΑΠΕ.
5. Πέμπτον και ουσιαστικότερο, αλλάζουν οι ευρωπαϊκές κατευθύνσεις. Η αλλαγή του κλιματικού στόχου για μείωση εκπομπών αερίων στο 55%, σημαίνει ότι θα αλλάξουν όλες οι σχετικές ενεργειακές και μη οδηγίες. Ήδη το προανήγγειλε η Πρόεδρος της Κομισιόν ότι θα συμβεί μέχρι το καλοκαίρι του 2021. Ήδη οι υπηρεσίες στις Βρυξέλλες προετοιμάζονται. Το ΤΕΕ προσπαθεί με τον νέο ΚΕΝΑΚ. Αν όμως η χώρα μας και πάλι χάσει 2 ως 5 χρόνια για να ενσωματώσει αυτές τις οδηγίες, θα έχουμε χάσει μια πολύτιμη ευκαιρία στον κτιριακό τομέα, ενώ μπορούμε, τουλάχιστον χρηματοδοτικά, να προσαρμοστούμε εμπροσθοβαρώς».
Με λίγα λόγια προτείνω να περάσουμε από το «Εξοικονομώ» (και «Αυτονομώ») στο «Αναβαθμίζω». Αναβαθμίζω συνολικά και απέναντι σε κάθε μελλοντική πρόκληση. Διότι τώρα είναι η μοναδική ευκαιρία να θωρακίσουμε τα παλαιότερα κτήρια μας, να βελτιώσουμε τη ζωή μας αλλά και να προετοιμαστούμε για κρίσιμα συμβάντα. Τόσο από τις άμεσες και έμμεσες επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής (πλημμύρες, καύσωνες, πυρκαγιές κλπ) όσο και από άλλες φυσικές καταστροφές, όπως οι σεισμοί. Να δημιουργήσουμε ένα Ελληνικό Κύμα Ανακαίνισης για να θωρακίσουμε το μέλλον μας.
Ποια καλύτερη ευκαιρία υπάρχει, αφού θα γίνουν τουλάχιστον 500 χιλιάδες ανακαινίσεις τα επόμενα χρόνια σε όλη τη χώρα, αυτές να είναι ριζικές, ουσιαστικές και εκσυγχρονιστικές – αντί να είναι μόνο ενεργειακές; Και αυτό το νούμερο είναι μόνο εκτίμηση της πολιτείας με βάση το Εθνικό Σχέδιο για την Ενέργεια και το Κλίμα (ΕΣΕΚ), η άποψή μου είναι ότι μπορούν να γίνουν σχεδόν οι διπλάσιες και αυτός πρέπει να είναι ο άμεσος στόχος μας.
Προφανώς, βασικό συστατικό στοιχείο ενός τέτοιου εκτεταμένου προγράμματος ανακαινίσεων πρέπει να είναι οι εργασίες ενεργειακής αναβάθμισης που και σήμερα περιλαμβάνονται στο Εξοικονομώ. Όμως δεν αρκούν. Χρειάζονται ειδικά προγράμματα ΑΝΑΒΑΘΜΙΖΩ για τις κατοικίες αλλά και για τα δημόσια κτίρια όσο και για ιδιωτικά επαγγελματικά, κάθε κατηγορίας» σημειώνει ο κ. Στασινός.
Ο κ. Στασινός επίσης προτείνει είτε με ευρωπαϊκούς πόρους είτε με επένδυση του Δημοσίου μέσω μείωση φορολογίας να δοθούν όχι μόνο επιδοτήσεις αλλά φορολογικά κίνητρα σε όλους, φυσικά πρόσωπα και επιχειρήσεις, για τις ίδιες δράσεις ενώ θέτει ως προϋπόθεση την ολοκλήρωση του χωροταξικού και πολεοδομικού σχεδιασμού αλλά και δράσεις και προγράμματα αστικών αναπλάσεων και αναβάθμισης του αστικού εξοπλισμού, ώστε και οι δημόσιοι χώροι να αποκτήσουν χαρακτηριστικά ανθεκτικότητας και να συμβάλλουν στην επίτευξη των κλιματικών στόχων.
Τα διδάγματα από καταστροφές και κρίσεις
Ο κ. Στασινός σημειώνει ακόμα τα διδάγματα και τα παθήματα από καταστροφές και κρίσεις που οφείλουμε να εντάξουμε σε τέτοια νέα προγράμματα:
- «Στατικός έλεγχος (τουλάχιστον στα παλαιότερα κτήρια) και εργασίες στατικής και αντισεισμικής ενίσχυσης. Δεν μπορεί να ανακαινίζουμε σωρηδόν, με δημόσιο χρήμα, κτίρια που κανείς δεν έχει εξετάσει και δεν μπορεί να εκτιμήσει αν θα πληγούν από έναν σεισμό.
- Σχεδιασμός και εργασίες ανακατασκευής σε θέματα παθητικής (ακόμη και στα επιχρίσματα) και ενεργητικής πυρασφάλειας. Γιατί και λίγα δευτερόλεπτα ακόμη αν καθυστερήσει μια φωτιά, σε οποιοδήποτε κτίριο, μπορεί να σημάνει ότι σώζονται ζωές, με ανυπολόγιστη αξία. Το διαπιστώσαμε, οδυνηρά, και στο Μάτι…
- Ορθολογικός σχεδιασμός, εργασίες και εξοπλισμός εξοικονόμησης υδατικών πόρων και βέλτιστης διάθεσης λυμάτων και ομβρίων, με στόχο, ειδικά στο τελευταίο, την επαναχρησιμοποίηση αλλά και τη θωράκιση από πλημμύρες. Γιατί και το νερό είναι ένας πόρος που πιθανότατα θα μας λείπει στο μέλλον… Ειδικά όταν το μέλλον των καυσίμων φαίνεται να είναι το υδρογόνο…
- Εισαγωγή παντού αρχών και εργασιών μηχανικού εξαερισμού και συστημάτων ευεξίας, για τη δημιουργία εσωτερικού μικροκλίματος κατά των ιών και των μικροβίων. Καταλάβαμε όλοι, με την πανδημία, γιατί χρειάζονται…
- Αντιμετώπιση των κτηρίων ως ενιαίων μονάδων, με υποχρεωτικές παρεμβάσεις όχι μόνο στις ανεξάρτητες ιδιοκτησίες αλλά και στους κοινόχρηστους χώρους. Ενσωμάτωση στον σχεδιασμό ανακαινίσεων όλων των κοινόχρηστων χώρων, εσωτερικών ή εξωτερικών, στεγασμένων ή μη, αλλά και των εγκαταστάσεων, μηχανολογικών, ηλεκτρολογικών και άλλων, κοινόχρηστων ή μη. Τον φωτισμό, τον αερισμό και τους ανελκυστήρες, για να το πω απλά – όχι μόνο τους καυστήρες. Αν θέλουμε ουσιαστικά αποτελέσματα, δεν αρκεί να κάνει κανείς κάτι μόνο στο δικό του το τσαρδί…
- Ενσωμάτωση στο επιδοτούμενο κόστος των εργασιών καταγραφής του κτιριακού αποθέματος, ιδιωτικού και δημόσιου, στην Ηλεκτρονική Ταυτότητα Κτιρίου και στο Εθνικό Μητρώο Υποδομών. Για να αποκτήσει μια ώρα αρχύτερα η ελληνική Πολιτεία την πραγματική εικόνα των κατασκευών στη χώρα, χωρίς να επιβαρύνονται ιδιαίτερα οι πολίτες. Ισότιμη αντιμετώπιση (σε επιδοτήσεις ή επιχορηγήσεις ή απαλλαγές) τόσο των υλικών όσο και των εργασιών ή των υπηρεσιών. Κανένα υλικό δεν διασφαλίζει τίποτε χωρίς μελετημένη και ορθή εφαρμογή, χωρίς ειδική επίβλεψη, χωρίς εξειδικευμένη γνώση. Οι επιστήμονες και οι εξειδικευμένοι επαγγελματίες δεν μπορεί να αντιμετωπίζονται χρηματικά ως φτωχοί συγγενείς πολυποίκιλων εισαγωγέων
- Σχεδιασμός των προγραμμάτων μακριά από ασφυκτικές προθεσμίες και από την αρχή «first in, first served» που εξαντλούν τους πόρους – και τα νεύρα των ενδιαφερομένων. Τα προγράμματα πρέπει να είναι είτε μονίμως ανοιχτά, σε περίπτωση μεγάλων προϋπολογισμών, είτε σε κύκλους με συγκριτική πολυπαραγοντική, αλλά αντικειμενική και αυτόματη, αξιολόγηση. Όποιος πετυχαίνει καλύτερους στόχους, προηγείται και εντάσσεται».
Ακολουθήστε το Business Daily στο Google news 
