Καταστροφική χρονιά το 2020 για τον τομέα παροχής υπηρεσιών παγκοσμίως. Με τα καταστήματα κλειστά σε πολλές χώρες για μεγάλα χρονικά διαστήματα αλλά και τα γραφεία άδεια να λειτουργούν μόνο με τηλεργασία, μία ολόκληρη στρατιά ανθρώπων που εργάζονταν στον τομέα των υπηρεσιών έχουν περάσει στην ανεργία. Με την αβεβαιότητα που χαρακτηρίζει την επιστροφή στην καθημερινότητα, πολλοί από αυτούς βλέπουν πια αυτή την κατάσταση ως μόνιμη και όχι ως ένα βραχυπρόθεσμο οικονομικό σοκ.
Είναι χαρακτηριστικό ότι μόνο στις ΗΠΑ που δεν ακολούθησαν συνολικά τα πιο σκληρά lockdown που αποφάσισε η Ευρώπη μέσα στο 9μηνο έχασαν τη δουλειά τους 11,4 εκατ. άνθρωποι.
Σύμφωνα με τους Νew York Times, η ανησυχία είναι ιδιαίτερα έντονη στις πόλεις, όπου εδώ και δεκαετίες διατηρούνται δεκάδες εκατομμύρια θέσεις εργασίας για εργαζόμενους χωρίς πανεπιστημιακή εκπαίδευση. Ειδικότερα, περίπου το ένα πέμπτο των ενηλίκων σε ηλικία εργασίας που δεν έχουν πτυχίο πανεπιστημίου ζουν στις μεγαλύτερες μητροπολιτικές περιοχές, σύμφωνα με εκτιμήσεις του David Autor του Ινστιτούτου Τεχνολογίας της Μασαχουσέτης. Οι περισσότεροι είναι σε κλάδους παροχής υπηρεσιών που ικανοποιούν τις ανάγκες των «εργαζομένων της γνώσης» που έχουν συγκεντρωθεί σε πόλεις αναζητώντας ανέσεις και υψηλούς μισθούς. Τώρα η απομακρυσμένη εργασία προσθέτει έντονες πιέσεις στον κλάδο των υπηρεσιών.
Η κατάρρευση κολοσσών λιανικής όπως οι J.C. Penney και Neiman Marcus οδήγησε στην ανεργία πολλούς χαμηλόμισθους, όπως και η κατάρρευση του τουριστικού κλάδου. Το πρόβλημα ωστόσο εντοπίζεται ακόμα μεγαλύτερο με την απόφαση των εταιρειών να αξιοποιήσουν την τηλεργασία. Ας πάρουμε για παράδειγμα την Nike που την περασμένη άνοιξη προέτρεψε τους περισσότερους υπαλλήλους στα κεντρικά της γραφεία στο Πόρτλαντ να εργάζονται εξ αποστάσεως. Αυτομάτως αυτό σήμαινε ότι η εταιρεία που διαχειρίζεται την καφετέρια που τροφοδοτεί τη Nike, έθεσε σε διαθεσιμότητα «για μια απροσδιόριστη χρονικά περίοδο» 378 εργαζομένους - σερβιτόρους, μάγειρες, ταμίες κλπ.
Η Nike δεν είναι καν ο μεγαλύτερος ιδιωτικός εργοδότης του Πόρτλαντ. Αυτή είναι η Intel που απασχολεί 20.000 κυρίως καλά αμειβόμενους εργαζομένους. Μόνο περίπου το 40% των υπαλλήλων της Intel εργάζονται με φυσική παρουσία -εκείνοι που είναι απαραίτητοι για εργοστάσια παραγωγής- και η τηλεργασία πρόκειται να συνεχιστεί μέχρι τουλάχιστον τον επόμενο Ιούνιο.
Αν σκεφτεί κανείς ότι αναλυτές εκτιμούν ότι κάθε θέση εργασίας γραφείου συντηρεί 5 θέσεις στον κλάδο της παροχής υπηρεσιών, μπορεί κανείς να καταλάβει σε τι βάθος μπορεί η απόφαση της Intel να επηρεάσει συνολικά την οικονομία του Πόρτλαντ και ειδικά τους εργαζομένους στον κλάδο αυτό.
Πάνω από 3 εκατ. οι άνεργοι στην ΕΕ που δεν ψάχνουν καν για νέα δουλειά
Η ύφεση από την πανδημία έχει καταφέρει ένα θανατηφόρο πλήγμα στον τομέα των υπηρεσιών με συντριβή της απασχόλησης στον κλάδο, σύμφωνα με την Ιζαμπέλ Σνάμπελ, μέλος του Δ.Σ. της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας.
Μπορεί το καλοκαίρι να υπήρξε μία ανάπαυλα που ωφέλησε τον κλάδο των υπηρεσιών, καθώς οι κυβερνήσεις επέτρεψαν τη λειτουργία σε εστιατόρια, μπαρ, καφέ, ορισμένα ξενοδοχεία και εμπορικά κέντρα, αλλά το δεύτερο κύμα της πανδημίας τερμάτισε και πάλι τη λειτουργία του κλάδου. Σύμφωνα με την κ. Σνάμπελ, που μίλησε στο CNBC, «αυτή η ύφεση του τομέα των υπηρεσιών είναι πολύ διαφορετική από μια συνήθη ύφεση». Όπως τόνισε, παρά τις προσπάθειες ενίσχυσης της απασχόλησης από κυβερνητικά προγράμματα το πρόβλημα παραμένει πολύ μεγάλο καθώς πολλοί από αυτούς τους νέους ανέργους δεν είναι καν καταγεγραμμένοι στα επίσημα στατιστικά. Αλλά και η ίδια η επικεφαλής της ΕΚΤ, Κριστίν Λαγκάρντ, υπογράμμισε ότι «μεγάλος αριθμός ανθρώπων που έχασαν τη θέση εργασίας τους την άνοιξη έχουν σταματήσει να ψάχνουν για δουλειά». Όπως τόνισε, πρόκειται για 3,2 εκατ. πρώην εργαζομένους που έχουν εγκαταλείψει την προσπάθεια ανεύρεσης εργασίας.
Μεγάλο το πλήγμα στα ελληνικά νησιά
Σημαντική είναι η επίπτωση της πανδημίας σε «βαριές βιομηχανίες» της χώρας όπως είναι η εστίαση και η παροχή καταλυμάτων. Σύμφωνα με τα πρόσφατα στοιχεία της ΕΛΣΤΑΤ ο Γενικός Δείκτης Κύκλου Εργασιών για το Γ' τρίμηνο του 2020 σε σύγκριση με τον αντίστοιχο δείκτη του Γ' τριμήνου 2019, παρουσίασε μείωση 62,6% έναντι αύξησης 6,1%, που σημειώθηκε κατά τη σύγκριση της αντίστοιχης περιόδου του έτους 2019 προς το 2018. Αντίστοιχα η απασχόληση το β' τρίμηνο εφέτος σε σχέση με το αντίστοιχο του 2019, σημείωσε πτώση 39,5%, ενώ οι ώρες εργασίας μειώθηκαν 78,5% και οι μισθοί και τα ημερομίσθια 69,7%.
Σύμφωνα με έρευνα της ICAP, τη μεγαλύτερη μείωση στον κύκλο εργασιών συνολικά στο 2020 εκτιμάται ότι θα την παρουσιάσει ο κλάδος του τουρισμού (-66%) και ακολουθεί ο κλάδος της εστίασης (-38%) ενώ στις προβλέψεις για το 2021 οι μισές εταιρείες (51%) εκτιμούν ότι ο κύκλος εργασιών τους θα είναι επίσης μειωμένος σε σχέση με το 2019, κατά μέσο όρο 13%. Ειδικότερα ο κλάδος του τουρισμού εκτιμάται ότι το 2021 θα παρουσιάσει την υψηλότερη πτώση (-40%). Σε ό,τι αφορά την εστίαση, η πρόβλεψη για τη νέα χρονιά θέλει υποχώρηση τζίρου κατά 22%.
Η υγειονομική κρίση οδήγησε πάνω από 17.100 νέους στην ανεργία ενώ μόνο στη Δυτική Ελλάδα, περισσότερους 3.100 και στο Νότιο Αιγαίο. Σε αυτά τα στοιχεία του α’ εξαμήνου της «COVID-19 Regional Labour» -που αποτελείται από Έλληνες ειδικούς και φοιτητές ελληνικών και ξένων ιδρυμάτων που μελετούν την εξέλιξη της πανδημίας σε θέματα εργασίας – πρέπει να προστεθούν τα ποιοτικά χαρακτηριστικά της αλλαγής αυτής. Ειδικότερα, φαίνεται ότι η ραγδαία αύξηση των ανενεργών πολιτών μεταξύ β’ τριμήνου του 2019 και β΄ τριμήνου του 2020, εντοπίζεται κυρίως στην ηλικιακή ομάδα των 25 έως 29 ετών που έχουν βρεθεί στην ανεργία και δεν αναζητούν καν εργασία, καθώς θεωρούν ότι λόγω πανδημίας δεν είναι κατάλληλη συγκυρία. Το πρόβλημα αυτό εντοπίζεται ιδιαίτερα έντονο σε νησιωτικές περιοχές με ιδιαίτερα έντονο τουριστικό χαρακτήρα και αγγίζει το 191% στο Νότιο Αιγαίο, το 200% στη Δυτική Μακεδονία, το 72% στην Ήπειρο».
Σε αντίθεση με την οικονομική κρίση του 2008, όπου ο τουρισμός είχε αποδειχθεί ιδιαίτερα ανθεκτικός, οι νέοι άνεργοι προέρχονται κυρίως από τον τομέα αυτό. Ενδεικτικά στο Νότιο Αιγαίο, στην Κρήτη και στα Ιόνια νησιά, η αύξηση της ανεργίας ανήλθε σε 195%, 104% και 48%.
Ακολουθήστε το Business Daily στο Google news 
