Νέο λογαριασμό θα πληρώσουν οι καταναλωτές ρεύματος

Καταναλωτές, προμηθευτές ρεύματος, παραγωγοί ΑΠΕ, ενεργοβόρος βιομηχανία, όλοι οι συμμετέχοντες στην ενεργειακή αγορά καλούνται να συνεισφέρουν, άλλοι λιγότερο και άλλοι περισσότερο, στην κάλυψη της
«μαύρης τρύπας» στην πράσινη ενέργεια.

Εξέλιξη απολύτως αναμενόμενη. Μετά και το μπαράζ αντιδράσεων από τους «πράσινους» παραγωγούς, είχε διαφανεί ότι το «μάρμαρο» για το έλλειμμα του ΕΛΑΠΕ, του ειδικού λογαριασμού μέσω του οποίου πληρώνονται οι ΑΠΕ, θα κληθούν να το πληρώσουν πέραν του ενός κλάδοι.

Σε σχέση με το αρχικό σενάριο, η λύση, ύψους 840 εκατ ευρώ που ανακοίνωσε ο Κ.Χατζηδάκης είναι ασφαλώς πιο επωφελής για τους «πράσινους» παραγωγούς. Δεν προβλέπει κούρεμα στις «ταρίφες» τους και επιμερίζει τον «λογαριασμό» στο σύνολο της ενεργειακής αγοράς, γεγονός που ωστόσο σημαίνει ότι δυσαρεστεί και περισσότερους. Από τα νοικοκυριά που χάνουν το όφελος από τις μειώσεις που θα είχαν στις χρεώσεις ΥΚΩ όταν θα ολοκληρωθούν τα έργα των νησιωτικών διασυνδέσεων, έως τους προμηθευτές ρεύματος, που σημειωτέον έχουν αποκομίσει τεράστια οφέλη από την φετινή βύθιση της τιμής χονδρικής, αλλά και την ενεργοβόρο βιομηχανία, οι πάντες πρέπει να βάλουν το χέρι στην τσέπη.

Το ερώτημα είναι σε τι βαθμό ο καθένας. Αναλυτικά, οι κατηγορίες που θα κληθούν να πληρώσουν το «μάρμαρο» είναι:

1. Οι καταναλωτές. Είναι οι πιο «ριγμένοι» όλων από την λύση Χατζηδάκη. Όχι τόσο επειδή ένα από τα μέτρα αφορά την επιβολή πράσινου τέλους στην κατανάλωση πετρελαίου κίνησης (diesel) ίσου με 0,03 ευρώ/λίτρο, κάνοντας ελαφρώς ακριβότερο το συγκεκριμένο καύσιμο. Αλλά κυρίως επειδή ακόμη κι όταν θα έχουν ολοκληρωθεί μετά από μερικά χρόνια οι περιβόητες διασυνδέσεις των νησιών και θα σβήσουν οι πανακριβές πετρελαικές μονάδες της ΔΕΗ, τις οποίες επιδοτούμε όλοι εμείς μέσω των υψηλών χρεώσεων ΥΚΩ που πληρώνουμε στους λογαριασμούς, οι συγκεκριμένες χρεώσεις θα παραμείνουν στο ύψος τους. Κάθε φορά που μια διασύνδεση θα τελειώνει, αντί να μειώνονται οι ΥΚΩ και να μετακυλίεται η διαφορά στους καταναλωτές, αυτή θα κατευθύνεται στον ΕΛΑΠΕ. Αρκεί να σκεφτεί κανείς ότι ήδη από το 2021, με την έναρξη λειτουργίας της διασύνδεσης Κρήτης -Πελοποννήσου, προβλεπόταν ένα όφελος για τους καταναλωτές 50 εκατ. ευρώ ετησίως. Τώρα, το ποσό αυτό θα κατευθυνθεί στον ΕΛΑΠΕ. Αντίστοιχα από το 2024 και μετά, όποτε και αναμένεται να λειτουργήσει η ηλεκτρική διασύνδεση Κρήτης-Αττικής, ο ΕΛΑΠΕ θα ενισχύεται ετησίως με έσοδα 200 εκατ ευρώ. Αν δεν είχε προκύψει το πρόβλημα με το έλλειμμα των ΑΠΕ και η κυβέρνηση δεν κατέληγε στη συγκεκριμένη λύση, τα ποσά αυτά θα κατέληγαν σε μειώσεις των ΥΚΩ.
2. Οι ενεργειακοί πάροχοι. Θεσπίζεται ένα εφάπαξ έκτακτο τέλος χρέωσης προμηθευτών ηλεκτρικής ενέργειας, 2 ευρώ/MWh για το έτος 2021, το οποίο συνολικά αποτιμάται σε 110 εκατ ευρώ. Η επιβάρυνση είναι διαχειρίσιμη από τις εταιρείες για δύο λόγους. Αφενός γιατί η αγορά έχει φέτος αποκομίσει υπερκέρδη από την μεγάλη βουτιά, λόγω πανδημίας, της χονδρεμπορικής τιμής στο ρεύμα, άρα έχει ενισχυθεί με σημαντική ρευστότητα. Αφετέρου, γιατί ο νέος αυτός φόρος θα αρχίσει να εφαρμόζεται όχι άμεσα αλλά από το 2021. Οχι μόνο δηλαδή οι προμηθευτές έχουν το χρόνο να προσαρμοστούν στα νέα δεδομένα, αλλά και από την αρχή του έτους έως σήμερα έχουν αποκομίσει σημαντικά οφέλη λόγω βουτιάς στην χονδρεμπορική τιμή. Όσο για τον φόβο ότι οι προμηθευτές δεν θα απορροφήσουν αυτά τα 110 εκατ ευρώ, αλλά θα τα μετακυλήσουν στους καταναλωτές, είναι μάλλον αβάσιμος. Δεδομένου ότι το 70% του νέου φόρου θα το χρεωθεί η ΔΕΗ ως η έχουσα αντίστοιχο μερίδιο αγοράς και ακριβώς επειδή η επιχείρηση δεν πρόκειται να προβεί σε αυξήσεις τιμολογίων, θα ήταν αυτοκτονική κίνηση να το κάνουν κάποιοι ιδιώτες πάροχοι. Αυτόματα θα γίνονταν μη ανταγωνιστικοί. Οι καταναλωτές επομένως δεν έχουν να φοβούνται αυξήσεις στα τιμολόγια.
3. Οι παραγωγοί των ΑΠΕ. Δηλώνουν ικανοποιημένοι καθώς απέφυγαν τα χειρότερα. Αρχικά το σενάριο προέβλεπε  έκτακτη εισφορά αλλά και «κούρεμα» στις ταρίφες. Τελικά, το μπαράζ αντιδράσεων από τον κλάδο και η προειδοποίηση ότι θα σταλεί ένα λάθος μήνυμα που θα λειτουργήσει αρνητικά για το επενδυτικό κλίμα, έβγαλε από το κάδρο το «κούρεμα», ενώ επιμέρισε σε όλους το κόστος. Τα 110 εκατ. ευρώ που θα κληθούν να πληρώσουν εκτάκτως μόνο για φέτος οι παραγωγοί των ΑΠΕ θεωρείται ένα διαχειρίσιμο κόστος. Είναι μια ισορροπημένη λύση. Το επενδυτικό κλίμα δεν αναμένεται να πληγεί και η αγορά θα συνεχίσει να έχει δυναμική.
4. Η βιομηχανία. Ενα ποσό 180 εκατ ευρώ υπέρ του ειδικού λογαριασμού ΑΠΕ θα προέλθει από την εκκαθάριση των χρεώσεων ΕΤΜΕΑΡ - με αναδρομική ισχύ από την 1η Ιανουαρίου 2019 - για την ενεργοβόρο βιομηχανία, δηλαδή για συγκεκριμένες κατηγορίες καταναλωτών, μέσης και υψηλής τάσης, στη βάση σχετικών κατευθυντήριων γραμμών της ΕΕ. Το μέτρο προβλεπόταν από προηγούμενη υπουργική απόφαση (του Σεπτεμβρίου του 2019) της οποίας η εφαρμογή αποδίδει τα συγκεκριμένα αποτελέσματα. Από την αναπροσαρμογή αυτή με τροποποίηση της υπουργικής απόφασης θα εξαιρεθούν τα ξενοδοχεία, καθώς ο εν λόγω κλάδος έχει πληγεί ιδιαίτερα από την πανδημία του κορονοϊού.

Τα περισσότερα από τα παραπάνω ήταν αναμενόμενα. Ήταν προφανές μετά τις πρώτες συναντήσεις Χατζηδάκη με φορείς της αγοράς ότι δεν θα καλούνταν να καλύψουν το έλλειμμα μόνο οι «πράσινοι» παραγωγοί, χωρίς μάλιστα να ευθύνονται για την δημιουργία του. Έλλειμμα που πυροδότησε η περυσινή απόφαση της κυβέρνησης, προκειμένου να διασώσει την ΔΕΗ, να αυξήσει 15% τις τιμές στο ρεύμα τις αυξήσεις στο ρεύμα, αλλά για να μην φανούν στην τσέπη του καταναλωτή, να μειώσει το ΕΤΜΕΑΡ, δηλαδή το βασικό τροφοδότη του ΕΛΑΠΕ. Η μείωση της κατανάλωσης λόγω της κρίσης μεγέθυνε το πρόβλημα, με αποτέλεσμα το έλλειμμα στα τέλη του έτους να αναμένεται να διαμορφωθεί στα 290 εκατ ευρώ.

Το ύψους όμως 840 εκατ. ευρώ πακέτο Χατζηδάκη είναι υπερδιπλάσιο σε ύψος. Κι αυτό προκειμένου να δημιουργηθεί ένα σημαντικό «μαξιλάρι» ρευστότητας που θα έχει ως αποτέλεσμα την αποκατάσταση της ισορροπίας των χρηματοροών του Ειδικού Λογαριασμού ΑΠΕ για τα επόμενα χρόνια.