Οι χώρες καλούνται να αναλάβουν άμεση δράση για να προστατεύσουν τις μακροπρόθεσμες οικονομικές προοπτικές τους από τις επιπτώσεις της επιβράδυνσης της αύξησης του πληθυσμού, σύμφωνα με την εξαμηνιαία έκθεση της Ευρωπαϊκής Τράπεζας Ανασυγκρότησης και Ανάπτυξης (EBRD).
Η έκθεση επισημαίνει ότι η γήρανση του πληθυσμού ήδη περιορίζει την οικονομική ανάπτυξη σε αρκετές χώρες. Στην αναδυόμενη Ευρώπη, η μείωση του ποσοστού των ατόμων σε ηλικία εργασίας αναμένεται να περιορίσει την ετήσια αύξηση του κατά κεφαλήν ΑΕΠ κατά σχεδόν 0,4 ποσοστιαίες μονάδες ετησίως μεταξύ 2024 και 2050.
Όπως δήλωσε η επικεφαλής οικονομολόγος της EBRD, Μπεάτα Τζάβορτσικ, στο Reuters, «ήδη σήμερα, η δημογραφική σύσταση διαβρώνει την αύξηση του βιοτικού επιπέδου και θα αποτελέσει εμπόδιο για την αύξηση του ΑΕΠ στο μέλλον».
Σύμφωνα με την Τζάβορτσικ, τα μετακομμουνιστικά κράτη «γερνούν πριν πλουτίσουν», με τη μέση ηλικία να ανέρχεται στα 37 έτη και το μέσο κατά κεφαλήν ΑΕΠ στα 10.000 δολάρια. Το ποσό αυτό είναι το ένα τέταρτο σε σύγκριση με τις προηγμένες οικονομίες όταν η μέση ηλικία είχε φτάσει σε αυτά τα επίπεδα τη δεκαετία του 1990.
Η έκθεση αναδεικνύει παράγοντες που οδηγούν στη μείωση των γεννήσεων, όπως οι κοινωνικές αλλαγές και η μείωση των επαγγελματικών εισοδημάτων των γυναικών λόγω τεκνοποίησης. Παρά τα κίνητρα που προσφέρονται από πολλές χώρες για την ενίσχυση των γεννήσεων, δεν έχει επιτευχθεί ουσιαστική και βιώσιμη αλλαγή.
Η μετανάστευση, σε βαθμό που θα μπορούσε να αντισταθμίσει τη μείωση των γεννήσεων, θεωρείται πολιτικά μη αποδεκτή στις περισσότερες χώρες. Επιπλέον, οι πολίτες εμφανίζονται «αμφιθυμικοί» απέναντι στην ενίσχυση της χρήσης της Τεχνητής Νοημοσύνης για την αύξηση της παραγωγικότητας.
Η Τζάβορτσικ υπογράμμισε ότι ο σημαντικότερος μοχλός για την αντιμετώπιση του ζητήματος είναι η παράταση του εργασιακού βίου, κάτι που προϋποθέτει επανεκπαίδευση και πιθανές αλλαγές στα συνταξιοδοτικά συστήματα.
Όπως σημείωσε, «αυτό που χρειαζόμαστε είναι να κάνουμε μια συζήτηση μεταξύ ενηλίκων με τους ψηφοφόρους σχετικά με το πώς είναι η κατάσταση, επειδή οι άνθρωποι τείνουν στην πραγματικότητα να υποτιμούν τη σημασία των δημογραφικών τάσεων» και πρόσθεσε: «Πρέπει να ενημερώσουμε - ιδιαίτερα - τους νεότερους ψηφοφόρους, επειδή αυτοί είναι που θα επωμιστούν το βάρος των συνταξιοδοτικών συστημάτων pay-as-you-go».
Σύμφωνα με την έκθεση, κανένα από τα μέτρα που μπορούν να αντισταθμίσουν τη μείωση των γεννήσεων δεν συγκεντρώνει πολιτική αποδοχή. Η γήρανση τόσο του πληθυσμού όσο και των ηγετών δυσχεραίνει τη λήψη αποφάσεων για τις συντάξεις και τη μετανάστευση.
Στη μέση οικονομία παγκοσμίως, ο ηγέτης είναι πλέον 60 ετών, δηλαδή 19 χρόνια μεγαλύτερος από τον μέσο ενήλικα. Το χάσμα αυτό αυξήθηκε στις αυταρχικές κυβερνήσεις, φθάνοντας τα 26 χρόνια το 2023, από 19 χρόνια το 1960.
Για τα νεότερα κράτη μέλη της EBRD, όπως η Νιγηρία, η ενίσχυση της δημιουργίας θέσεων εργασίας και η επέκταση του ιδιωτικού τομέα αποτελούν προτεραιότητα, καθώς το «δημογραφικό επίδομα» που απολαμβάνουν είναι προσωρινό.
Η Τζάβορτσικ τόνισε ότι «υπάρχει μόνο ένα παράθυρο ευκαιρίας, αυτές οι χώρες πρέπει να το εκμεταλλευτούν», αναφερόμενη στην πτώση των ποσοστών γεννήσεων και σε άλλες περιοχές της Αφρικής.
Ακολουθήστε το Business Daily στο Google news
