Θεσσαλονίκη: Εορτάστηκαν τα 100 χρόνια Ελεύθερης Ζώνης Λιμένα

Έναν αιώνα από τα ιστορικά εγκαίνια της Ελεύθερης Ζώνης του Λιμένος Θεσσαλονίκης, που πραγματοποιήθηκαν στις 18 Οκτωβρίου 1925, συμπλήρωσαν χθες το λιμάνι και η πόλη της Θεσσαλονίκης. Το γεγονός αυτό αποτέλεσε σημείο καμπής για το εμπόριο, τη ναυτιλία και την οικονομική ανάπτυξη στην ευρύτερη περιοχή.

Σε σχετική ανάρτηση στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, ο Οργανισμός Λιμένος Θεσσαλονίκης τόνισε ότι με στρατηγικό όραμα, δυνατές συνεργασίες και σύγχρονες υποδομές, η Θεσσαλονίκη εξελίσσεται σε εμπορική πύλη των Βαλκανίων. Η Ελεύθερη Ζώνη Θεσσαλονίκης (ΕΖΘ), με συνολική έκταση 1.052.262 τ.μ., παραμένει πυλώνας εξωστρέφειας και ανάπτυξης, συνδέοντας την Ελλάδα με τις αγορές της Νοτιοανατολικής και Κεντρικής Ευρώπης.

Η ιστορία της Ελεύθερης Ζώνης Λιμένα Θεσσαλονίκης ξεκινά το 1914, όταν η Ελληνική Κυβέρνηση ψήφισε τον ιδρυτικό νόμο με στόχο την επαναφορά του λιμανιού στον κομβικό του ρόλο για τα Βαλκάνια. Ωστόσο, ο Πρώτος Παγκόσμιος Πόλεμος καθυστέρησε τη λειτουργία της ζώνης, η οποία ενεργοποιήθηκε τελικά το 1925, μετά τη σύσταση της Επιτροπείας ΕΖΘ το 1923.

Η Ελεύθερη Ζώνη καταλάμβανε τη μεγαλύτερη έκταση του λιμανιού και διαχωριζόταν με περιμετρικό τοίχο από το υπόλοιπο λιμάνι. Τα εμπορεύματα στη ζώνη κινούνταν χωρίς τελωνειακή επίβλεψη και απαλλάσσονταν από δασμούς και φόρους, εκτός από τα φορτοεκφορτωτικά και αποθηκευτικά δικαιώματα. Σημαντικές εξελίξεις σημειώθηκαν με την ίδρυση του Λιμενικού Ταμείου Θεσσαλονίκης το 1930 και τη δημιουργία νέων λιμενικών έργων, παρά τις διακοπές λόγω του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου.

Παράλληλα, το 1923 υπογράφηκε στο Βελιγράδι σύμβαση μεταξύ Ελλάδας και του Βασιλείου των Σέρβων, Κροατών και Σλοβένων για την ίδρυση της Ελεύθερης Σερβικής Ζώνης Θεσσαλονίκης, που λειτούργησε από το 1929 σε ειδικά διαμορφωμένο χώρο. Κατά τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο, το λιμάνι υπέστη σοβαρές ζημιές, ωστόσο η ανοικοδόμηση ξεκίνησε άμεσα μετά το τέλος του πολέμου, με την ολοκλήρωση νέων προβλητών, την επισκευή υποδομών και τον εκσυγχρονισμό του εξοπλισμού.

Το 1953, η ΕΖΘ συγχωνεύτηκε με το Λιμενικό Ταμείο στον οργανισμό «Ελευθέρα Ζώνη και Λιμένας Θεσσαλονίκης», ενώ τη δεκαετία του 1960 και 1970 συνεχίστηκε η επέκταση των λιμενικών υποδομών με την κατασκευή νέων προβλητών και τη δημιουργία του Σταθμού Εμπορευματοκιβωτίων. Το 1970, ο οργανισμός μετονομάστηκε σε «Οργανισμό Λιμένος Θεσσαλονίκης» και το λιμάνι ενίσχυσε τη θέση του ως βασικό εξαγωγικό κέντρο της Βόρειας Ελλάδας.

Επιπλέον, η Διακρατική Συμφωνία του 1975 έθεσε τέλος στη λειτουργία της Γιουγκοσλαβικής Ελευθέρας Ζώνης, αν και τα γιουγκοσλαβικά εμπορεύματα συνέχισαν να διακινούνται ελεύθερα για δύο ακόμη δεκαετίες.

Σύμφωνα με απόφαση του Α’ Τελωνείου Θεσσαλονίκης το 2021, η Ελεύθερη Ζώνη επεκτάθηκε κατά 35 στρέμματα, φτάνοντας συνολικά τα 1.038 στρέμματα ενιαίου, περιφραγμένου και πλήρως λειτουργικού χώρου. Παράλληλα, ολοκληρώθηκε η κατάθεση δεσμευτικών προσφορών για το έργο της επέκτασης του 6ου προβλήτα και την προμήθεια νέων γερανογεφυρών, ενισχύοντας περαιτέρω την ανταγωνιστικότητα και τον ρόλο του λιμανιού στη διεθνή αγορά.