Στο χαμηλότερο ποσοστό από το 2000, μόλις 0,8%, έπεσε το 2024 το «Κενό Είσπραξης Οφειλών» προς την Εφορία, καθώς βελτιώθηκε η κατάσταση της οικονομίας και αυξήθηκε η αποτελεσματικότητα των φορολογικών μηχανισμών.
Προκειμένου να προσεγγίσει τη συμπεριφορά των πολιτών ως προ τη συνέπεια πληρωμής των φόρων, το Γραφείο Προϋπολογισμού του Κράτους στη Βουλή, κατήρτισε τον δείκτη του «Κενού Είσπραξης» των φορολογικών οφειλών, το οποίο μετρά τη διαφορά ανάμεσα στη φορολογική επιβάρυνση που επιβάλλεται στους φορολογούμενους και το βάρος που τελικά εκείνοι αναλαμβάνουν.
Ειδικότερα, η μέση φορολογική επιβάρυνση υπολογίζεται από το σύνολο του απαιτητού ποσού από τη Φορολογική Διοίκηση εντός του έτους προς το ΑΕΠ, το οποίο χρησιμοποιείται ως μια μακροοικονομική προσέγγιση της φορολογικής βάσης.
Υπό ευρεία έννοια, ο λόγος αυτός προσεγγίζει ένα «μέσο φορολογικό συντελεστή». Το απαιτητό ποσό υπολογίζεται σε ταμειακή βάση και περιλαμβάνει το σύνολο των λήξεων δόσεων εντός του έτους, ανεξάρτητα από τον χρόνο βεβαίωσης των οφειλών, δηλαδή περιλαμβάνει και οφειλές που βεβαιώθηκαν τα προηγούμενα έτη αλλά έχουν λήξεις δόσεων εντός του έτους αναφοράς (έχοντας αφαιρέσει τις οφειλές που έχουν διαγραφεί).
Αντίστοιχα, το φορολογικό βάρος που επωμίζονται οι φορολογούμενοι υπολογίζεται από το σύνολο των εισπράξεων της Φορολογικής Διοίκησης εντός του έτους προς το ΑΕΠ, εκτιμώντας με τον τρόπο αυτό έναν, υπό ευρεία έννοια, «αποτελεσματικό φορολογικό συντελεστή».
Στις συνολικές εισπράξεις περιλαμβάνονται και αυτές που προέρχονται από το απόθεμα του ληξιπρόθεσμου υπολοίπου στην αρχή του έτους αναφοράς, καθώς,αν και δεν αφορούν το καθαρό απαιτητό ποσό εντός του εν λόγω έτους, υποκαθιστούν εισπράξεις έναντι αυτού, αφού οι φορολογούμενοι επιλέγουν να ανταποκριθούν σε παλαιότερες υποχρεώσεις σε βάρος των τρεχουσών.
Τα στοιχεία για την περίοδο 2000 - 2024
Από το 2000 έως το 2024 η εξέλιξη του «Κενού Είσπραξης» φορολογικών οφειλών, κατά περιόδους είναι η ακόλουθη:
Την περίοδο 2001-2008 καταγράφηκαν υψηλοί ρυθμοί ανάπτυξης που οδήγησαν σε αύξηση των εσόδων της Φορολογικής Διοίκησης κατά 65,9%. Ωστόσο, η αύξηση των εσόδων φαίνεται να είναι αποτέλεσμα της αύξησης του μέσου φορολογικού συντελεστή (κατά 4,8%), καθώς ο δείκτης είσπραξης των εσόδων της Φορολογικής Διοίκησης μειώθηκε κατά 2%.
Την περίοδο 2008-2016 το ΑΕΠ μειώθηκε κατά 26,8% στο πλαίσιο της βαθιάς οικονομικής κρίσης. Ο μέσος φορολογικός συντελεστής αυξήθηκε κατά 42,4%, αγγίζοντας το 2014 το υψηλότερό του σημείο (31,9%). Παράλληλα, το ίδιο έτος ο «αποτελεσματικός φορολογικός συντελεστής» διαμορφώνεται στο 24,7%, με αποτέλεσμα να καταγράφεται το υψηλότερο Κενό Είσπραξης, ύψους 7,2%, αντανακλώντας τη συρρίκνωση της φοροδοτικής ικανότητας των φορολογουμένων.
Την περίοδο 2016-2019 παρατηρείται ανάκαμψη της οικονομικής δραστηριότητας με τα έσοδα της Φορολογικής Διοίκησης να αυξάνονται κατά περίπου 8%. Παράλληλα, ο δείκτης είσπραξης σημείωσε αύξηση κατά 13,5%, παρά τη μείωση του μέσου φορολογικού συντελεστή κατά 10%, αναδεικνύοντας την βελτίωση της αποτελεσματικότητας της Φορολογικής Διοίκησης. Ενδεικτικό είναι ότι το Κενό Είσπραξης διαμορφώθηκε το 2019 στο 1,2%.
Την περίοδο 2019-2020, η οποία χαρακτηρίζεται από τις επιπτώσεις της κρίσης του COVID-19 στην οικονομία, ο “μέσος φορολογικός συντελεστής μειώθηκε κατά 12,2% και οι εισπράξεις μειώθηκαν κατά 21,7%, με αποτέλεσμα το Κενό Είσπραξης να αγγίξει το 2020 το 1,6%.
Την περίοδο 2020-2024, με την σταδιακή αποκατάσταση της οικονομικής δραστηριότητας, ο μέσος φορολογικός συντελεστής αυξάνεται κατά 11,8% και τα έσοδα προς τη Φορολογική Διοίκηση αυξάνονται κατά 64%. Η αύξηση τόσο του «μέσου», όσο και του «αποτελεσματικού» φορολογικού συντελεστή (κατά 15,7%), σε συνδυασμό με την ενίσχυση της εισπρακτικής απόδοσης της Φορολογικής Διοίκησης κατά 3,5%, οδήγησε σε μείωση του Κενού Είσπραξης το οποίο διαμορφώθηκε το 2024 στο 0,8%, αγγίζοντας το χαμηλότερο ποσοστό του σε όλη την υπό εξέταση περίοδο.
Επίσης, το Γραφείο Προϋπολογισμού του Κράτους στη Βουλή, αναφέρει ότι μετά το 2015 το Κενό Είσπραξης παρουσιάζει μείωση (με εξαίρεση το 2020 που αυξήθηκε λόγω των οικονομικών επιπτώσεων της κρίσης του COVID-19), ενώ το ίδιο χρονικό διάστημα ο ρυθμός αύξησης του συνολικού ληξιπρόθεσμου σταδιακά μειώνεται.
Το 2024 μάλιστα, που το Κενό Είσπραξης αγγίζει το χαμηλότερό του σημείο (0,8%), παρατηρείται μείωση του συνολικού ληξιπρόθεσμου υπολοίπου σε ετήσια βάση κατά 7%.
Αναλύοντας τις επιμέρους κατηγορίες από τις οποίες προέρχεται το Κενό Είσπραξης διαπιστώνεται ότι σε όλα τα έτη το μεγαλύτερο μέρος του Κενού Είσπραξης πηγάζει από τις μη φορολογικές οφειλές και τα πρόστιμα (57,3% κατά μέσο όρο). Ακολουθούν οι έμμεσοι φόροι με μέσο ποσοστό συμμετοχής 24,3%, ενώ τη μικρότερη συμμετοχή στη διαμόρφωση του Κενού Είσπραξης έχουν οι άμεσοι φόροι(18,4%).
Τα στοιχεία για το 2024
Εξάλλου, σύμφωνα με τα στοιχεία της ΑΑΔΕ, το 2024 καταγράφηκε μικρή μείωση στο ποσοστό των εμπρόθεσμων πληρωμών φόρων. Οι φορολογούμενοι πλήρωσαν εμπρόθεσμα το 82,45% των φόρων εισοδήματος, περιουσίας (ΕΝΦΙΑ) και έμμεσων φόρων (ΦΠΑ κ.λπ) από 84,51% που ήταν το αντίστοιχο ποσοστό το έτος 2023.
Στον ΦΠΑ, το ποσοστό των εμπρόθεσμων πληρωμών υποχώρησε στο 82,27% από 84,87% που ήταν το 2023, ενώ οι εμπρόθεσμες πληρωμές φόρου εισοδήματος νομικών προσώπων διαμορφώθηκαν στο 89,42% από 90,03% το 2023.
Τα φυσικά πρόσωπα ήταν λιγότερο συνεπή στην έγκαιρη πληρωμή των φόρων εισοδήματος, καθώς το ποσοστό συμμόρφωσης υποχώρησε στο 73,76% από 75,91% το 2023. Επίσης οι εμπρόθεσμες πληρωμές ΕΝΦΙΑ ήταν στο 78,67% από 79,49% το 2023.
Ακολουθήστε το Business Daily στο Google news
