ΕΠΣ Σαντορίνης: Προστασία του νησιού και ανάπτυξη με όρους βιωσιμότητας

Το υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας, στο πλαίσιο υλοποίησης του εμβληματικού Προγράμματος Πολεοδομικών Μεταρρυθμίσεων «Κωνσταντίνος Δοξιάδης», που χρηματοδοτείται από το Ταμείο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας, παρουσίασε σε συνεργασία με το Τεχνικό Επιμελητήριο Ελλάδος (ΤΕΕ), τον Δήμο Θήρας  και τον Ανάδοχο της Μελέτης, τα εναλλακτικά σενάρια και το προκρινόμενο εξ’ αυτών για το Ειδικό Πολεοδομικό Σχέδιο (ΕΠΣ) της Θήρας.

Η σχετική εκδήλωση πραγματοποιήθηκε στις 14/11 στο Μπελλώνειο Πολιτιστικό Κέντρο, στα Φηρά του Δήμου Θήρας, στην οποία συμμετείχαν οι Γενικοί Γραμματείς Χωρικού Σχεδιασμού και Αστικού Περιβάλλοντος, Ευθύμιος Μπακογιάννης, Τουριστικής Πολιτικής & Ανάπτυξης, Βασιλική Κουτσούκου, Αιγαίου και Νησιωτικής Πολιτικής, Μανώλης Κουτουλάκης, Ναυτιλίας & Λιμένων, Ευάγγελος Κυριαζόπουλος, Πολιτισμού, Γιώργος Διδασκάλου, Ιδιωτικών Επενδύσεων, Στελίνα Σιαράπη, ο Δήμαρχος Θήρας Νικόλαος Ζώρζος, η Ειδική Γραμματέας Αποκεντρωμένης Διοίκησης Αιγαίου, Μαριάννα Νικολαΐδου, ο βουλευτής Κυκλάδων  Μάρκος Καφούρος, εκπρόσωποι του ΤΕΕ, καθώς και στελέχη της Αυτοδιοίκησης Α’ και Β’ βαθμού.

Στόχευση του ΕΠΣ Θήρας

Βασικός στόχος του ΕΠΣ Θήρας είναι ο δραστικός περιορισμός της εκτός σχεδίου δόμησης, που συνδέεται άμεσα με την προστασία των σημαντικών αναπτυξιακών πόρων του Δήμου, όπως η γεωργική γη, το φυσικό περιβάλλον, οι αρχαιολογικοί χώροι και οι παραδοσιακοί οικισμοί. Παράλληλα, επιδιώκεται η δημιουργία ευνοϊκών προϋποθέσεων ανάπτυξης του πρωτογενούς και δευτερογενούς τομέα -όπου σήμερα το νησί υστερεί- και η διαφοροποίηση του ανεπτυγμένου τουριστικού τομέα με την ενίσχυση εναλλακτικών μορφών τουρισμού και την ομαλότερη κατανομή των τουριστικών ροών στο χώρο και στο χρόνο. Για να ικανοποιηθεί αυτός ο διπλός στόχος προστασίας και ανάπτυξης με όρους βιωσιμότητας, προτείνονται συγκεκριμένες ζώνες υποδοχής δραστηριοτήτων, με κατάλληλους πολεοδομικούς όρους και περιορισμούς, ώστε να μπορεί να υλοποιηθεί μια πολιτική μείωσης ή απαγόρευσης νέων δραστηριοτήτων εκτός των συγκεκριμένων περιοχών.

Σταδιακά θα προκύψει ένα περισσότερο ισορροπημένο πρότυπο χωρικής οργάνωσης και μια ευρύτερη οικονομική βάση επί της οποίας θα στηριχθεί η μελλοντική ανάπτυξη της Θήρας ως τουριστικού προορισμού υψηλού επιπέδου, αλλά και χώρου υποδειγματικής εφαρμογής ολοκληρωμένων πολιτικών προστασίας.

Αναπτυξιακές παρεμβάσεις – Υψηλή Προστασία

Σύμφωνα με τις προτάσεις του προκρινόμενου ΕΠΣ Θήρας:

• Το τοπίο διαρθρώνεται σε τοπιακές ενότητες, με ιδιαίτερα μορφολογικά χαρακτηριστικά και φυσιογνωμία, ως υποδοχείς ανάπτυξης εναλλακτικών μορφών τουρισμού και γεωργικής δραστηριότητας.
• Καθορίζονται τρεις επιμέρους περιοχές τοπίου καλλιέργειας αμπελιών, με προοπτική να εξελιχθούν σε ΠΟΠ, και συμπληρώνονται με μια επιπλέον ζώνη γεωργικής δραστηριότητας και συμβατών χρήσεων στην ανατολική ακτή της Θήρας.
• Καθορίζονται ζώνες δραστηριοτήτων τουρισμού-αναψυχής σε συγκεκριμένες παραθαλάσσιες περιοχές που ήδη λειτουργούν ως τουριστικές (Περίσσα, Μονόλιθος) ή προσφέρονται για μια πιο μακροπρόθεσμη ανάπτυξη (βόρεια της Οίας).
• Το Αεροδρόμιο ως πύλη εισόδου, συμπληρώνει ο προγραμματιζόμενος Νέος Επιβατικός / Εμπορικός Λιμένας στον γειτονικό Μονόλιθο. Δημιουργούνται έτσι οι προϋποθέσεις για την βιώσιμη ανάπτυξη μιας ζώνης παραγωγικών δραστηριοτήτων, logistics και εμπορικών λειτουργιών σε άμεση εξυπηρέτηση από τις μείζονες αυτές συγκοινωνιακές υποδομές του νησιού.

Οικισμοί: Οριοθετήσεις – Προστασία - Επεκτάσεις

Για την ανάδειξη και προστασία των οικισμών, καθώς και για τη βελτίωση της ποιότητας ζωής, προτείνεται από το ΕΠΣ η οριοθέτηση των παραδοσιακών οικισμών προ του ’23 Θόλος, Φοινικιά και Ημεροβίγλι, που δεν έχουν μέχρι σήμερα οριοθετηθεί και η επανέγκριση του ορίου των 18 οριοθετημένων οικισμών. Για το σύνολο των παραπάνω οικισμών (με εξαίρεση τον οριοθετημένο οικισμό της Περίσσας) προτείνεται ζωνοποίηση σύμφωνα με τις προβλέψεις του σχεδίου ΠΔ, που το ΥΠΕΝ έθεσε υπόψη των μελετητών. Επιπλέον, για τους οικισμούς που διαθέτουν Πολεοδομική Μελέτη, Θήρα (ΦΕΚ 852/Δ/1991) και Περίσσα(ΦΕΚ 428/Δ/1993) οι χρήσεις γης επικαιροποιούνται σύμφωνα με το ΠΔ 59/2018.

Τέλος, με βάση τις ανάγκες που έχουν προκύψει από την εκτίμηση της χωρητικότητας για το έτος 2040 σε συνδυασμό με τις προτεινόμενες πολιτικές του ΕΠΣ, προτάθηκαν επεκτάσεις στους οικισμούς Οία, Φηρά και στους νέους οριοθετημένους οικισμούς Θόλο και Ημεροβίγλι.

Στον πίνακα που ακολουθεί γίνεται σύγκριση των προτεινόμενων ζωνών από το ΕΠΣ με την υφιστάμενη ΖΟΕ (Ζώνη Οικιστικού Ελέγχου), λαμβάνοντας υπόψη μόνο τα εμβαδομετρικά στοιχεία:

Σημειώνεται ότι από αύριο, Παρασκευή 15 Νοεμβρίου και για 5 ημέρες (ημερολογιακές) οι ενδιαφερόμενοι πολίτες / φορείς, θα μπορούν να παραθέτουν σχόλια / προτάσεις για το  ΕΠΣ της Θήρας στην Πλατφόρμα Συμμετοχής που έχει δημιουργήσει η Γενική Γραμματεία Χωρικού Σχεδιασμού και Αστικού Περιβάλλοντος του Υπουργείου Περιβάλλοντος και Ενέργειας, στη διεύθυνση: https://polsxedia.ypen.gov.gr. Τονίζεται ότι η διαδικασία της διαβούλευσης θα πραγματοποιηθεί, όπως ορίζει η σχετική νομοθεσία, επί της Στρατηγικής Μελέτης Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων (ΣΜΠΕ) του ΕΠΣ Μυκόνου και δεν θα πρέπει να συγχέεται με την παράθεση σχολίων στην προαναφερόμενη πλατφόρμα του ΥΠΕΝ με την οποία για πρώτη φορά δίνεται η δυνατότητα στους πολίτες να υποβάλλουν τις ιδέες και τις προτάσεις τους για τα προκρινόμενα σενάρια ανάπτυξης του πρώτου σταδίου εκπόνησης της μελέτης για την περιοχή τους.

Ο υπουργός Περιβάλλοντος και Ενέργειας, κ. Θόδωρος Σκυλακάκης, δήλωσε σχετικά: «Μερικοί από τους βασικούς στόχους που θέτει το Ειδικό Πολεοδομικό Σχέδιο (ΕΠΣ) της Θήρας αφορούν στην προστασία της γεωργικής γης, του φυσικού περιβάλλοντος, των αρχαιολογικών χώρων και των παραδοσιακών οικισμών του νησιού. Επιπρόσθετα, σκοπός είναι η δημιουργία προϋποθέσεων για την ανάπτυξη του πρωτογενούς και δευτερογενούς τομέα, καθώς και η ενίσχυση εναλλακτικών μορφών τουρισμού.

Στο πλαίσιο του Σχεδίου προτείνονται συγκεκριμένες ζώνες υποδοχής δραστηριοτήτων, με πολεοδομικούς όρους και περιορισμούς. Κατά αυτόν τον τρόπο θα μπορεί να υλοποιηθεί μια πολιτική μείωσης ή απαγόρευσης νέων δραστηριοτήτων εκτός των συγκεκριμένων περιοχών. Αξιοποιούμε, αποτελεσματικά, τους πόρους του Ταμείου Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας, υλοποιώντας το εμβληματικό και φιλόδοξο πρόγραμμα “Κωνσταντίνος Δοξιάδης” για την ολοκλήρωση του χωροταξικού και πολεοδομικού σχεδιασμού για το σύνολο της Επικράτειας».

Από την πλευρά του, ο υφυπουργός Περιβάλλοντος και Ενέργειας, κ. Νίκος Ταγαράς, δηλώνει: «Κύριο μέλημα του προκρινόμενου πολεοδομικού σχεδιασμού για τη Σαντορίνη είναι να προστατευθεί ο εξωαστικός χώρος και η ισχυρή φυσιογνωμία του νησιού και να διατηρηθούν ταυτόχρονα οι υφιστάμενες οικιστικές και εμπορικές – τουριστικές αναπτύξεις. Με το εν λόγω Ειδικό Πολεοδομικό Σχέδιο επιχειρείται ουσιαστικά ο διπλός στόχος της προστασίας και ανάπτυξης με όρους βιωσιμότητας, λαμβάνοντας υπόψη τις γεωλογικές και γεωφυσικές ιδιαιτερότητες του νησιού σε συνδυασμό με την έντονη τουριστική δραστηριότητα τους περισσότερους μήνες του χρόνου. Μέσα από τον πολεοδομικό σχεδιασμό στοχεύουμε να διαφυλάξουμε τη μοναδικότητα του τοπίου της Σαντορίνης όπως ταυτόχρονα και το αναπτυξιακό του πρόσημο.

Και αυτό μπορεί να γίνει με σαφείς κανόνες για όλους στην οργάνωση του χώρου. Το Ειδικό Πολεοδομικό Σχέδιο Θήρας είναι ένα από τα πλέον σημαντικά ΕΠΣ (18 στο σύνολο) που περιλαμβάνονται στο εμβληματικό Πρόγραμμα Πολεοδομικών Μεταρρυθμίσεων «Κωνσταντίνος Δοξιάδης», με χρηματοδότηση από το Ταμείο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας. Μεθοδικά, οργανωμένα και με αυστηρά χρονοδιαγράμματα και όρους, βάζουμε τάξη στον χώρο με ασφάλεια δικαίου».