«Βουνό» χρεών 82 δισ. από 9.245 μεγάλους οφειλέτες της Εφορίας

Ανέφικτη είναι η είσπραξη της συντριπτικής πλειοψηφίας των χρεών προς το Δημόσιο, καθώς πρόκειται για οφειλές που λιμνάζουν αρκετά έτη και συγχρόνως προέρχονται από μεγαλοοφειλέτες, οι οποίοι οφείλουν έκαστος άνω του 1.000.000 ευρώ.

Η ΑΑΔΕ έχει εξαντλήσει εναντίον των εν λόγω φυσικών και νομικών προσώπων, τη λήψη αναγκαστικών μέτρων, χωρίς αποτέλεσμα και τα χρέη παραμένουν στα ύψη.

Σύμφωνα με τα στοιχεία της ΑΑΔΕ, που επεξεργάστηκε και ανέλυσε το Γραφείο Προϋπολογισμού του Κράτους στη Βουλή, την 1η Μαΐου, το σύνολο των ληξιπρόθεσμων χρεών προς την εφορία ανήλθε σε 107,06 δισ. ευρώ, σχεδόν στο 50% του ΑΕΠ, ποσό το οποίο χρωστάνε συνολικά, 4.645.591 οφειλέτες, φυσικά και νομικά πρόσωπα.

Όμως, εξ αυτών, μόλις 9.425 ΑΦΜ εμφανίζονται να χρωστάνε έκαστος, ποσά άνω του 1.000.000 ευρώ ο καθένας και συνολικά η συγκεκριμένη ομάδα των οφειλετών χρωστάει το ποσό των 82,31 δισ. ευρώ, από το σύνολο των 107,06 δισ. ευρώ ή το 76,9% του συνόλου. Προκύπτει επίσης ότι η μέση οφειλή των 9.425 ΑΦΜ ανέρχεται στο ποσό των 8,73 εκατ. ευρώ.

Λόγω του ύψους των χρεών και της παλαιότητάς τους, καθίστανται εμφανείς οι δυσκολίες είσπραξής τους έστω και μέσω κατασχέσεων των περιουσιακών στοιχείων των οφειλετών, καθώς οι μέχρι τώρα ενέργειες των εισπρακτικών υπηρεσιών της ΑΑΔΕ, δεν έχουν αποδώσει.

Οι υπόλοιποι οφειλέτες, ήτοι 4.636.166, χρωστάνε συνολικά το υπόλοιπο ποσό των 24,75 δισ. ευρώ ή κατά μέσο όρο 5.338,5 ευρώ.

Ανεπίδεκτα είσπραξης

Σημειώνεται πως από το σύνολο των 107 δις. ευρώ, που είναι το ύψος των ληξιπρόθεσμων χρεών, ένα ποσό άνω των 26 δις. ευρώ, έχει χαρακτηριστεί ανεπίδεκτο είσπραξης και έχει τεθεί στο «αρχείο», καθώς η ΑΑΔΕ έχει εξαντλήσει τη λήψη μέτρων εναντίον των φερόμενων οφειλετών χωρίς να καταφέρει να εισπράξει το υπόλοιπο της οφειλής που έχει απομείνει.

Το μεγαλύτερο μέρος των φορολογικών οφειλών που περιλαμβάνονται στις ανεπίδεκτες είσπραξης οφειλές αφορά στον ΦΠΑ, από τον οποίο πηγάζει σχεδόν το 20% των ανεπίδεκτων είσπραξης οφειλών, ενώ το μικρότερο μέρος προέρχεται από τους φόρους στην περιουσία.

Εξετάζοντας την ποιοτική διάρθρωση του πραγματικού ληξιπρόθεσμου υπολοίπου, το ΓΠΚΒ, διαπιστώνει ότι το 59,6% αυτού, που αντιστοιχεί σε 48,1 δισ. ευρώ, πηγάζει από φορολογικές οφειλές (άμεσοι και έμμεσοι φόροι, φόροι στην περιουσία, ΦΠΑ, ειδικοί φόροι κατανάλωσης κτλ.). Το υπόλοιπο των πραγματικών ληξιπρόθεσμων οφειλών προέρχεται από άλλες κατηγορίες οφειλής, οι οποίες παρουσιάζουν χαμηλό ποσοστό είσπραξης.

Σύμφωνα με στοιχεία της ΑΑΔΕ, σε αυτές περιλαμβάνονται τα πρόστιμα (φορολογικά και μη φορολογικά) τα οποία αποτελούν το 30% του πραγματικού ληξιπρόθεσμου υπολοίπου, καθώς αγγίζουν τα 24,2 δισ. ευρώ και οι μη φορολογικές οφειλές (δάνεια, δικαστικά έξοδα, καταλογισμοί κτλ.), οι οποίες αποτελούν το 10,4% του πραγματικού ληξιπρόθεσμου υπολοίπου, ποσοστό που αντιστοιχεί σε 8,4 δισ. ευρώ.

Λαμβάνοντας υπόψη ότι 8,7 δισ. ευρώ από τις φορολογικές οφειλές πηγάζουν από αφερέγγυους οφειλέτες και 12,6 δισ. ευρώ αφορούν σε οφειλές με λήξη δόσεων πέραν της τελευταίας δεκαετίας, απομένουν 26,8 δισ. ευρώ οφειλών από τις οποίες, σύμφωνα με στοιχεία της ΑΑΔΕ, πηγάζει άνω του 90% των εισπράξεων. Με άλλα λόγια το σύνολο σχεδόν των εισπράξεων προέρχεται από μόλις το 33% του πραγματικού ληξιπρόθεσμου υπολοίπου.

Η προέλευση των χρεών

Σε αντίθεση με το πραγματικό ληξιπρόθεσμο υπόλοιπο, το μεγαλύτερο μέρος των ανεπίδεκτων είσπραξης οφειλών (ποσοστό που αγγίζει το 65%) πηγάζει από τα πρόστιμα και ειδικότερα από τα φορολογικά πρόστιμα. Είναι άλλωστε χαρακτηριστικό ότι από το σύνολο των προστίμων (41,3 δισ. ευρώ) το 41,3% έχει χαρακτηριστεί ως ανεπίδεκτο είσπραξης.

Παράλληλα, οι ανεπίδεκτες είσπραξης οφειλές περιλαμβάνουν φορολογικές οφειλές σε ποσοστό 31,2% και μη φορολογικές οφειλές σε ποσοστό 3,9%.

Αναφορικά με τον συνολικό αριθμό των οφειλετών, στο τέλος Απριλίου του 2024 παρατηρείται σημαντική αύξηση κατά 958.313 πρόσωπα (φυσικά και νομικά) σε σχέση με την αντίστοιχη περίοδο του 2023 με αποτέλεσμα να διαμορφώνεται στους 4.645.591 οφειλέτες. Βασικός παράγοντας που επέδρασε στην ετήσια αύξηση του αριθμού των οφειλετών είναι ο ΕΝΦΙΑ, καθώς η πρώτη δόση του συγκεκριμένου φόρου έληγε στις 30/4/2024, ενώ η αντίστοιχη πρώτη δόση για το προηγούμενο έτος έληγε με διαφορά ενός μήνα δηλαδή στις 31/5/2023.

Αναλυτικότερα, η εν λόγω αύξηση προέρχεται κυρίως από την κατηγορία οφειλής μέχρι 50 ευρώ, με τον αριθμό των οφειλετών να αυξάνεται κατά 1.070.998 πρόσωπα. Αντιθέτως, μείωση του αριθμού των οφειλετών, κατά 129.482 πρόσωπα συνολικά, καταγράφεται σε οφειλές μεταξύ 50 και 10.000 ευρώ.

Η μείωση του αριθμού των οφειλετών στο εύρος οφειλής από 50 μέχρι 10.000 ευρώ συνοδεύεται από μείωση του συνολικού ληξιπρόθεσμου υπολοίπου σε ετήσια βάση κατά 39 εκατ. ευρώ συνολικά18. Ωστόσο, αύξηση του ληξιπρόθεσμου υπολοίπου παρατηρείται τόσο σε οφειλές μικρότερες των 50 ευρώ, όσο και σε οφειλές μεταξύ 10.000 και 1 εκατ. ευρώ (κατά 1,3 δισ. ευρώ συνολικά).

Ιδιαίτερη ανάλυση απαιτεί η κατηγορία οφειλής άνω του 1 εκατ. ευρώ, καθώς στο εύρος μεταξύ 1 και 100 εκατ. ευρώ καταγράφεται αύξηση του ληξιπρόθεσμου υπολοίπου κατά 1,5 δισ. ευρώ, ενώ οι οφειλές άνω των 100 εκατ. ευρώ παρουσιάζουν μείωση κατά 3,5 δισ. ευρώ, η οποία πηγάζει από τη διαγραφή οφειλών της ΟΣΕ ΑΕ ύψους 3,03 δισ. ευρώ η οποία πραγματοποιήθηκε τον Μάιο του 2023.

Εξετάζοντας την κατανομή των οφειλετών και του συνολικού ληξιπρόθεσμου υπολοίπου διαπιστώνεται ότι το σύνολο σχεδόν των οφειλών (96,4%) πηγάζει από την κατηγορία άνω των 10.000 ευρώ. Ειδικότερα, στο εύρος οφειλής άνω του 1 εκατ. ευρώ συγκεντρώνεται το 76,9% του συνολικού ληξιπρόθεσμου υπολοίπου και μόλις το 0,2% των οφειλετών. Αντιθέτως, το 92,2% των οφειλετών συγκεντρώνεται στις οφειλές έως 10.000 ευρώ με το συνολικό τους ληξιπρόθεσμο υπόλοιπο να αγγίζει το 3,6% των συνολικών οφειλών.

Τι χρωστάνε φυσικά πρόσωπα και εταιρείες

Στις χαμηλές κατηγορίες οφειλών το σύνολο σχεδόν του ληξιπρόθεσμου υπολοίπου προέρχεται από τα φυσικά πρόσωπα. Ενδεικτικό είναι ότι το 98,9% των οφειλών κάτω των 50 ευρώ και το 88,2% των οφειλών κάτω των 10.000 ευρώ πηγάζει από τα φυσικά πρόσωπα.

Αντίστοιχα, το πλήθος των φυσικών προσώπων που οφείλουν λιγότερα από 50 ευρώ αντιστοιχεί στο 97,9% των οφειλετών αυτής της κατηγορίας οφειλής, ενώ για οφειλές μικρότερες των 10.000 εκατ. ευρώ το πλήθος των φυσικών προσώπων διαμορφώθηκε στο τέλος του Απριλίου του 2024 στα 3.883.892 άτομα, αποτελώντας το 90,6% του συνόλου για το συγκεκριμένο εύρος οφειλής.

Αντιθέτως, όσο αυξάνεται το ύψος των οφειλών ενισχύεται και ο ρόλος των νομικών προσώπων στη διαμόρφωση του ληξιπρόθεσμου υπολοίπου. Ειδικότερα, στην κατηγορία ληξιπρόθεσμου υπολοίπου άνω του 1εκατ. ευρώ τα νομικά πρόσωπα συμμετέχουν στις οφειλές κατά 69,3%, με το ληξιπρόθεσμο υπόλοιπό τους να αγγίζει στο τέλος του Απριλίου του 2024 τα 57 δισ. ευρώ.

Το πλήθος των νομικών προσώπων που οφείλουν πάνω από 1 εκατ. ευρώ διαμορφώθηκε στα 5.769, αποτελώντας το 61,2% του πλήθους των οφειλετών σε αυτό το εύρος οφειλής.

Ελάχιστες οι ρυθμίσεις

Αναφορικά με τη ρύθμιση των οφειλών, σημειώνεται ότι μόλις το 5,7% του πραγματικού ληξιπρόθεσμου υπολοίπου βρίσκεται σε ρύθμιση, ποσοστό που αντιστοιχεί σε 4,6 δισ. ευρώ.

Το υψηλότερο ποσοστό των συνολικών ρυθμισμένων οφειλών (23,9%) εντοπίζεται στο εύρος 500 με 10.000 ευρώ, ενώ εντός αυτού του εύρους το ποσοστό των ρυθμισμένων οφειλών αγγίζει το 26,2% για ποσά από 3.000 έως 5.000 ευρώ.

Ωστόσο, τα ποσοστά διαφέρουν μεταξύ φυσικών και νομικών προσώπων. Συγκεκριμένα, το υψηλότερο ποσοστό ρυθμισμένων οφειλών φυσικών προσώπων εντοπίζεται μεταξύ 500 και 10.000 ευρώ (24,1%) και αγγίζει το 26,5% για ποσά από 2.000 έως 3.000 ευρώ.

Αντίθετα, τα νομικά πρόσωπα ρυθμίζουν σε υψηλότερο ποσοστό (30,3%) οφειλές που ανήκουν στο εύρος από 10.000 έως 100.000 ευρώ, ενώ το ποσοστό αυτό φτάνει στο 34,3% στην κατηγορία 10.000 με 20.000 ευρώ.

Χαμηλά ποσοστά ρύθμισης οφειλών διαπιστώνονται τόσο σε χαμηλά ποσά οφειλής (ιδιαίτερα κάτω των 500 ευρώ), όσο και σε υψηλά ποσά οφειλής (άνω των 20.000 ευρώ για φυσικά πρόσωπα και άνω των 150.000 ευρώ για νομικά πρόσωπα).

Κατανομή πλήθους οφειλετών με χρέη προς τη Φορολογική Διοίκηση

Κατανομή ληξιπρόθεσμων οφειλών προς τη Φορολογική Διοίκηση (ποσά σε εκατ. ευρώ)