Τι αλλάζει στο... κυνήγι οφειλετών της εφορίας για παλαιά χρέη

Διευρύνονται τα κριτήρια για τον χαρακτηρισμό οφειλών προς το Δημόσιο, ως «ανεπίδεκτων είσπραξης», καθώς με νέα απόφαση του διοικητή της ΑΑΔΕ, Γιώργου Πιτσιλή τροποποιείται το υφιστάμενο πλαίσιο και καθίσταται ευκολότερη η διαδικασία.

Για τα φυσικά πρόσωπα, μεταξύ άλλων, ορίζεται ότι ένα χρέος μπορεί να χαρακτηριστεί ως «ανεπίδεκτο είσπραξης» όταν η αξία της περιουσίας του οφειλέτη δεν ξεπερνά το 5% του χρέους και πάντως είναι μικρότερη από 100.000 ευρώ. Τα χρέη των επιχειρήσεων θα χαρακτηρίζονται «ανεπίδεκτα είσπραξης», αν έχουν υπαχθεί σε διαδικασία ειδικής εκκαθάρισης εδώ και πάνω από 10 έτη.

Διευκρινίζεται, πάντως, ότι ο χαρακτηρισμός μιας οφειλής, ως «ανεπίδεκτης είσπραξης», δεν σημαίνει ότι το χρέος διαγράφεται, αλλά απλά ο φάκελος του χρέους μπαίνει στο «ψυγείο» αφού προηγουμένως έχουν εξαντληθεί τα εισπρακτικά μέτρα εναντίον του οφειλέτη ή των οφειλετών.

Με τη διαδικασία αυτή, οι εισπρακτικές υπηρεσίες της ΑΑΔΕ, δεν ασχολούνται μαζί της, αλλά επικεντρώνονται σε οφειλές οι οποίες αξιολογούνται ως εισπράξιμες. Πάντως, το χρέος αναβιώνει οποιαδήποτε στιγμή βρεθούν περιουσιακά στοιχεία του οφειλέτη ή των οφειλετών ή των συνυπόχρεων προσώπων και εκκινούν ξανά τα αναγκαστικά μέτρα.

Τα τελευταία χρόνια η ΑΑΔΕ, έχει χαρακτηρίσει ως ανεπίδεκτα είσπραξης χρέη ύψους άνω των 26 δισ. ευρώ, ποσό το οποίο θα αυξηθεί περαιτέρω στους επόμενους μήνες με την ενεργοποίηση του νέου, πιο ευέλικτου, πλαισίου.

Τι ίσχυε έως τώρα

Μέχρι πρότινος οι ληξιπρόθεσμες οφειλές προς το Δημόσιο και οι συμβεβαιωμένες οφειλές προς τρίτους χαρακτηρίζονται ως ανεπίδεκτες είσπραξης, εφόσον συντρέχουν σωρευτικά τα ακόλουθα κριτήρια και οι ακόλουθες προϋποθέσεις:

• Έχουν ολοκληρωθεί οι έρευνες με βάση τα εκάστοτε πρόσφορα διαθέσιμα ηλεκτρονικά μέσα της Φορολογικής Διοίκησης και από τις έρευνες αυτές δεν διαπιστώθηκε η ύπαρξη περιουσιακών στοιχείων του οφειλέτη και των συνυπόχ+ρεων προσώπων ή διαπιστώθηκε η καθ' οιονδήποτε τρόπο εκποίηση των περιουσιακών τους στοιχείων που δεν υπόκεινται σε ακύρωση ή σε διάρρηξη και ειδικότερα διαπιστώθηκε η ολοκλήρωση της διαδικασίας αναγκαστικής εκτέλεσης επί κινητών, ακινήτων ή απαιτήσεων κατά των ανωτέρω ευθυνόμενων προσώπων με επίσπευση του Δημοσίου ή τρίτων ή από τον εκκαθαριστή στο πλαίσιο της διαδικασίας εκκαθάρισης και η παύση των εργασιών της πτώχευσης, εφόσον έχει λάβει χώρα κήρυξη των ευθυνόμενων προσώπων σε πτώχευση, η οποία δεν έχει περατωθεί.
• Έχει υποβληθεί αίτηση ποινικής δίωξης σε όσες περιπτώσεις συντρέχουν οι νόμιμες προϋποθέσεις ή δεν είναι δυνατή η υποβολή αυτής.
• Έχει πραγματοποιηθεί έλεγχος από ειδικά οριζόμενο ελεγκτή της αρμόδιας υπηρεσίας της Ανεξάρτητης Αρχής Δημοσίων Εσόδων, ο οποίος πιστοποιεί, με βάση ειδικά αιτιολογημένη έκθεση ελέγχου, ότι συντρέχουν οι ανωτέρω προϋποθέσεις και είναι αντικειμενικά αδύνατη η είσπραξη των οφειλών. 

Τι αλλάζει με τη νέα απόφαση

Με τη νέα απόφαση του διοικητή της ΑΑΔΕ προστίθενται και νέα κριτήρια για τον χαρακτηρισμό μιας οφειλής ως «ανεπίδεκτης είσπραξης», όπως είναι η ύπαρξη περιουσιακών στοιχείων.

Μέχρι πρόσφατα, εάν υπήρχαν περιουσιακά στοιχεία στο όνομα του οφειλέτη (κύριου και συνυπόχρεου), η οφειλή δεν χαρακτηρίζονταν ανεπίδεκτη, αλλά λαμβάνονταν αναγκαστικά μέτρα εναντίον του οφειλέτη, ανεξάρτητα εάν είχαν ή όχι αποτέλεσμα.

Από τις 5 Ιουνίου, ακόμη κι αν υπάρχουν περιουσιακά στοιχεία στο όνομα του οφειλέτη ή των συνυπόχρεων προσώπων θα χαρακτηρίζονται ως ανεπίδεκτες είσπραξης οι οφειλές, εφόσον για τα περιουσιακά αυτά στοιχεία συντρέχουν σωρευτικά οι ακόλουθες προϋποθέσεις:

1. Η συνολική αξία της κυριότητας και των λοιπών εμπράγματων δικαιωμάτων επί ακινήτων του οφειλέτη και των συνυπόχρεων προσώπων είναι ιδιαίτερα μικρής αξίας σε σχέση με τη συνολική βασική ληξιπρόθεσμη οφειλή, δεν υπερβαίνει το 5% του ύψους της οφειλής και σε κάθε περίπτωση δεν υπερβαίνει το ποσό των 100.000 ευρώ. Ως αξία λαμβάνεται υπόψη αυτή που προκύπτει, κατά σειρά, από εκτίμηση πιστοποιημένου εκτιμητή, όπου υπάρχει, ή από το ποσό του αθροίσματος της φορολογητέας αξίας των δικαιωμάτων αυτών για τον υπολογισμό του ΕΝΦΙΑ, όπως αυτό προκύπτει από την τελευταία συντεθείσα πράξη προσδιορισμού φόρου, ή από την έκθεση κατάσχεσης. Αν συντρέχουν οι λοιπές προϋποθέσεις του προηγούμενου εδαφίου αλλά η συνολική αξία της κυριότητας και των λοιπών εμπράγματων δικαιωμάτων επί ακινήτων του οφειλέτη και των συνυπόχρεων προσώπων υπερβαίνει το ποσό των 100.000 ευρώ, ως ανεπίδεκτη είσπραξης χαρακτηρίζεται η οφειλή που απομένει μετά την αφαίρεση του διπλάσιου ποσού της αξίας αυτών. Για την εφαρμογή του προηγούμενου εδαφίου, ο χαρακτηρισμός οφειλών ως ανεπίδεκτων είσπραξης γίνεται κατά σειρά παλαιότητας, από την παλαιότερη οφειλή προς τη νεότερη, με κριτήριο τον χρόνο καταχώρισης της οφειλής στα βιβλία εισπρακτέων εσόδων.
2. Η συνολική αξία της κινητής περιουσίας του οφειλέτη και των συνυπόχρεων προσώπων είναι ιδιαίτερα μικρής αξίας σε σχέση με το ύψος της συνολικής βασικής ληξιπρόθεσμης οφειλής και δεν υπερβαίνει το ποσό των 30.000 ευρώ, όπως η αξία αυτή προκύπτει, κατά σειρά, από εκτίμηση πιστοποιημένου εκτιμητή ή από την έκθεση κατάσχεσης.

Χρέη επιχειρήσεων

Αναφορικά με τις επιχειρήσεις, ως ανεπίδεκτες είσπραξης θα μπορούν να χαρακτηρίζονται οι ληξιπρόθεσμες οφειλές τους, όταν έχει παρέλθει χρονικό διάστημα τουλάχιστον 10 ετών από την υπαγωγή της επιχείρησης του οφειλέτη, φυσικού ή νομικού προσώπου, σε διαδικασία ειδικής εκκαθάρισης ή από τη λύση του νομικού προσώπου και η τρέχουσα συνολική αξία του ενεργητικού της υπό εκκαθάριση περιουσίας και της περιουσίας των συνυπόχρεων προσώπων είναι ιδιαίτερα μικρής αξίας σε σχέση με τη συνολική βασική ληξιπρόθεσμη οφειλή, η οποία δεν υπερβαίνει το 5% του ύψους της οφειλής και σε κάθε περίπτωση το ποσό των 100.000 ευρώ.

Στην περίπτωση που συντρέχουν οι άλλες προϋποθέσεις, αλλά η τρέχουσα συνολική αξία του ενεργητικού της υπό εκκαθάριση περιουσίας και της περιουσίας των συνυπόχρεων προσώπων υπερβαίνει το ποσό των 100.000 ευρώ, ως ανεπίδεκτη είσπραξης θα χαρακτηρίζεται η οφειλή που απομένει μετά την αφαίρεση του διπλάσιου ποσού της αξίας αυτών.

Για την εφαρμογή των προηγούμενων εδαφίων, ο υπολογισμός της αξίας του ενεργητικού της υπό εκκαθάριση περιουσίας γίνεται με βάση βεβαίωση του εκκαθαριστή, ενώ για τα συνυπόχρεα πρόσωπα εφαρμόζονται οι διατάξεις της προηγούμενης περίπτωσης 1. Οι διατάξεις της παρούσας περίπτωσης εφαρμόζονται μόνο για οφειλές που γεννήθηκαν ή ανάγονται σε χρόνο έως την έναρξη της διαδικασίας εκκαθάρισης, ανεξαρτήτως του χρόνου βεβαίωσής τους, και έχουν αναγγελθεί σε αυτή.

Αν ο οφειλέτης ή συνυπόχρεο πρόσωπο απεβίωσε χωρίς να καταλείπει οποιοδήποτε περιουσιακό στοιχείο και ο επιζών σύζυγος ή μέρος συμφώνου συμβίωσης, τα τέκνα του οφειλέτη καθώς και οι εκ διαθήκης κληρονόμοι αυτού αποποιήθηκαν την επαχθείσα κληρονομιά, στην περίπτωση αυτή, για το χαρακτηρισμό οφειλής ως «ανεπίδεκτης είσπραξης», δεν απαιτείται έρευνα και επίσπευση της διαδικασίας είσπραξης σε βάρος των λοιπών κληρονόμων του αποβιώσαντος.

Τι ισχύει για τα ανεπίδεκτα είσπραξης

Από τη στιγμή που θα καταχωριστεί μια οφειλή στα βιβλία των ανεπίδεκτων είσπραξης και για χρονικό διάστημα δέκα (10) ετών από τη λήξη του έτους μέσα στο οποίο έγινε η καταχώριση ισχύουν τα ακόλουθα:

• Αναστέλλεται αυτοδικαίως η παραγραφή της,
• Δεν χορηγείται στον οφειλέτη και στα συνυπόχρεα πρόσωπα αποδεικτικό φορολογικής ενημερότητας για οποιαδήποτε αιτία ούτε άλλο νομίμως προβλεπόμενο πιστοποιητικό για μεταβίβαση περιουσιακών στοιχείων, εκτός εάν πρόκειται για είσπραξη χρημάτων που θα διατεθούν για την ικανοποίηση του Δημοσίου ή για εκποίηση περιουσιακών στοιχείων, το προϊόν των οποίων θα διατεθεί για τον ίδιο σκοπό, 
• Δεσμεύονται στο σύνολό τους οι τραπεζικοί και επενδυτικοί λογαριασμοί και το περιεχόμενο των θυρίδων σε τράπεζες ή άλλα πιστωτικά ιδρύματα των παραπάνω προσώπων.
• Το Δημόσιο διατηρεί ακέραιο το δικαίωμά του για την είσπραξη της οφειλής ή συμψηφισμό και μετά την καταχώρισή της στα ειδικά βιβλία των ανεπίδεκτων είσπραξης. 
• · Οφειλή που έχει καταχωρισθεί, κατά τα ανωτέρω, ως ανεπίδεκτη είσπραξης επαναχαρακτηρίζεται ως εισπράξιμη, εάν πριν από την παραγραφή της, διαπιστωθεί ότι υπάρχει δυνατότητα μερικής ή ολικής ικανοποίησής της είτε από τον οφειλέτη είτε από συνυπόχρεο πρόσωπο.