Εκτός Ταμείου Ανάκαμψης τέσσερα αντιπλημμυρικά έργα, «σωσίβιο» από ΕΣΠΑ

Έπεσε χθες και επισήμως η αυλαία του Ταμείου Ανάκαμψης για τα τέσσερα αντιπλημμυρικά έργα, συνολικής αξίας 184,48 εκατ. ευρώ, που είδαν την πόρτα της εξόδου κατά την αναθεώρηση του εθνικού σχεδίου «Ελλάδα 2.0». Η έλλειψη ωριμότητας ναρκοθέτησε την πορεία των έργων, δεδομένου του σφιχτού χρονικού πλαισίου του μηχανισμού ανάκαμψης και ανθεκτικότητας, καθιστώντας μονόδρομο την αναζήτηση άλλων πηγών χρηματοδότησης. Σωσίβιο αποτελεί η ένταξη στο ΕΣΠΑ, που διαθέτει πόρους 444 εκατ. ευρώ για αντιπλημμυρικά έργα στρατηγικής σημασίας.

Με τους τέσσερις διαγωνισμούς σε εξέλιξη εδώ και ενάμισι με δύο χρόνια, οι αρμόδιες υπηρεσίες του υπουργείου Υποδομών και Μεταφορών προχώρησαν μεν τις διαδικασίες για την ωρίμανση των έργων, όμως βρέθηκαν μπροστά σε σημαντικές και απρόβλεπτες καθυστερήσεις. Αυτές έθεσαν εν αμφιβόλω την επίτευξη των αυστηρών οροσήμων του Ταμείου Ανάκαμψης, που έχουν ορίζοντα το τέλος του 2025.

Μεγαλύτερο εμπόδιο στάθηκαν οι απαλλοτριώσεις, με αποτέλεσμα να μην μπορεί να εκτιμηθεί με ασφάλεια ο χρόνος ολοκλήρωσης των έργων. Κι αυτό, παρότι ακολουθήθηκε η μέθοδος των αναγκαστικών απαλλοτριώσεων, όμως το δικαστικό ξεκαθάρισμα παραμένει χρονοβόρο. Υπήρξαν όμως απρόβλεπτες καθυστερήσεις και σε ορισμένους διαγωνισμούς, εξαιτίας είτε προσφυγών είτε ασυνήθιστα χαμηλών προσφορών, που απαίτησαν επιπλέον ενέργειες από τις επιτροπές διαγωνισμών, με αποτέλεσμα οι διαδικασίες να εκκρεμούν. Έτσι, ελήφθη η απόφαση να αναζητηθεί χρηματοδότηση από άλλα ευρωπαϊκά εργαλεία.

Ποια είναι τα έργα

Τα τέσσερα αντιπλημμυρικά έργα είναι τα εξής:

• Εγγειοβελτιωτικά και αντιπλημμυρικά έργα στις παραλίμνιες περιοχές Αμβρακίας - Αμφιλοχίας και Βάλτο του Ν. Αιτωλοακαρνανίας (Α’ Φάση), προϋπολογισμού 66,81 εκατ. ευρώ συν 12,2 εκατ. ευρώ για τις απαλλοτριώσεις.
• Κατασκευή Αντιπλημμυρικών στην περιοχή Λουτρακίου Περαχώρας Αγίων Θεοδώρων (Β' Φάση), προϋπολογισμού 23,5 εκατ. ευρώ κι επιπλέον 4 εκατ. ευρώ για απαλλοτριώσεις.
• Κατασκευή έργων διευθέτησης ρεμάτων στην περιοχή Ωραιοκάστρου και των απαραίτητων δικτύων ομβρίων, προϋπολογισμού 15,85 εκατ. ευρώ συν 2 εκατ. ευρώ για απαλλοτριώσεις.
• Συμπληρωματικά έργα ταμιευτήρα Μπραμιανού, αντιπλημμυρικά έργα Γρα Λυγιάς και φράγματος Μύρτου στον νομό Λασιθίου Κρήτης, προϋπολογισμού 55,92 εκατ. ευρώ συν 4,2 εκατ. ευρώ για τις απαραίτητες απαλλοτριώσεις.

Εξ αυτών, βάσει των αποφάσεων ανάκλησης που υπογράφει ο αναπληρωτής υπουργός Εθνικής Οικονομίας και Οικονομικών, Νίκος Παπαθανάσης, τα τρία πρώτα έχουν ήδη χτυπήσει την πόρτα του ΕΣΠΑ 2021-2027, προκειμένου να χρηματοδοτηθούν από το Ταμείο Συνοχής της Ε.Ε. Σχετική πρόταση αναμένεται να γίνει, σύμφωνα με ενημέρωση στον κοινοβουλευτικό έλεγχο, και για τα συμπληρωματικά έργα του ταμιευτήρα Μπραμιανού.

Ανοιχτός ο δρόμος του ΕΣΠΑ

Η βεντάλια του ΕΣΠΑ έχει ήδη ενεργοποιηθεί για αντιπλημμυρικά και άλλα έργα υδάτων. Ειδικότερα, στην προγραμματική περίοδο 2021-2027, έργα υποδομών αντιπλημμυρικής προστασίας δύνανται να συγχρηματοδοτηθούν με πόρους συνολικού ύψους 886 εκατ. ευρώ. Μέσω του τομεακού προγράμματος «Περιβάλλον και Κλιματική Αλλαγή - ΠΕΚΑ» για την προσαρμογή στην κλιματική αλλαγή, διατίθενται 444 εκατ. ευρώ, δεξαμενή στην οποία στοχεύουν τα παραπάνω τέσσερα έργα.

Αυτά μπορούν να κατευθυνθούν σε αντιπλημμυρικά έργα στρατηγικής σημασίας, έργα διευθέτησης ρεμάτων και χειμάρρων σύμφωνα με τα Σχέδια Διαχείρισης Κινδύνων Πλημμύρας, έργα προστασίας από τις κατολισθήσεις, δράσεις που αφορούν σε δημιουργία θεσμικών εργαλείων για την προσαρμογή στην κλιματική αλλαγή, την πρόληψη και διαχείριση κινδύνων που συνδέονται με το κλίμα και άλλες σχετικές δράσεις.

Παράλληλα, στο πλαίσιο των περιφερειακών προγραμμάτων, με ενδεικτικό προϋπολογισμό 442 εκατ. ευρώ, για το σύνολο των περιφερειών προγραμματίζεται η υλοποίηση αντιπλημμυρικών έργων σε μικρότερη κλίμακα και έργα ομβρίων σε αστικές περιοχές.

Επί του παρόντος, στο πλαίσιο του ΠΕΚΑ έχει ήδη εκδοθεί πρόσκληση για την κατασκευή νέων έργων αντιπλημμυρικής προστασίας, προϋπολογισμού 60 εκατ. ευρώ. Η διαδικασία υποβολής προτάσεων από τους δικαιούχους βρίσκεται σε εξέλιξη, καθώς και η αξιολόγηση αυτών. Επιπροσθέτως, όσον αφορά σε αρδευτικά και εγγειοβελτιωτικά έργα, δύναται να προταθούν προς ένταξη σε επικείμενες προσκλήσεις του Στρατηγικού Σχεδίου της Ελλάδας για την ΚΑΠ 2023-2027, που δεν αποτελεί μέρος του ΕΣΠΑ 2021-27.