Η πρόσφατη έγκριση του ελληνικού Σχεδίου Δράσης για τη μεταρρύθμιση του συστήματος αγροτικών επιδοτήσεων από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, ανοίγει τον δρόμο για την άμεση καταβολή της προκαταβολής (70%) της βασικής ενίσχυσης για το 2025, σύμφωνα με πηγές της αντιπροεδρίας της κυβέρνησης.
Παράλληλα, δρομολογείται η πληρωμή επιπλέον ενισχύσεων από τον Πυλώνα Ι και ΙΙ της Κοινής Αγροτικής Πολιτικής (ΚΑΠ), καθώς και η εξόφληση μικρότερων προγραμμάτων που είχαν καθυστερήσει λόγω τεχνικών ζητημάτων στον ΟΠΕΚΕΠΕ.
Με την έγκριση του νέου σχεδίου, η Ελλάδα και οι Έλληνες αγρότες αποκομίζουν σημαντικά οφέλη σε τρία επίπεδα:
Πρώτον, διασφαλίζεται ένα αξιόπιστο και διαφανές σύστημα διαχείρισης και ελέγχου των αγροτικών επιδοτήσεων, πλήρως εναρμονισμένο με τους ευρωπαϊκούς κανονισμούς. Αυτό σημαίνει ότι στο εξής αποφεύγονται νέες εμπλοκές στις πληρωμές ή επιβολή προστίμων.
Δεύτερον, τερματίζονται τα φαινόμενα αδικιών και ενισχύεται η κοινωνική δικαιοσύνη στην κατανομή των επιδοτήσεων. Οι επιδοτήσεις θα κατανέμονται με βάση τα πραγματικά και αδιαμφισβήτητα στοιχεία κάθε αγρότη και κτηνοτρόφου, ενισχύοντας τους συνεπείς παραγωγούς.
Τρίτον, διασφαλίζεται ότι δεν θα χαθεί κανένα ευρώ από τα κοινοτικά κονδύλια που αναλογούν στη χώρα. Σε περίπτωση που κατανεμηθούν φέτος λιγότερα χρήματα, προβλέπεται δεύτερη κατανομή των πόρων, τόσο στη βασική όσο και στη συνδεδεμένη ενίσχυση, αλλά και σε οικολογικά σχήματα ή άλλες επιλογές, ώστε οι έντιμοι αγρότες και κτηνοτρόφοι να λάβουν συνολικά μεγαλύτερη επιδότηση σε σύγκριση με τα προηγούμενα έτη.
Αλλαγές στο σύστημα πληρωμών από το 2025 και μετά
Το νέο σχέδιο δράσης, το οποίο συνδέεται με τη μετάβαση του ΟΠΕΚΕΠΕ στην ΑΑΔΕ, καθορίζει τις προδιαγραφές λειτουργίας του νέου συστήματος διαχείρισης και ελέγχου για το 2026, ενώ για το 2025 προβλέπει ένα υβριδικό μεταβατικό σύστημα.
Για το 2025, ο υπολογισμός των αγροτικών εκτάσεων γίνεται πλέον με υποχρεωτική δήλωση του Αριθμού Ταυτότητας Ακινήτου (ΑΤΑΚ) για όλα τα αγροτεμάχια, ή του Κωδικού Αριθμού Εθνικού Κτηματολογίου (ΚΑΕΚ) σε ειδικές περιπτώσεις μικρών τεμαχίων.
Σε περιπτώσεις διαπιστωμένων αναντιστοιχιών, κυρίως σε περιοχές της Κεντρικής και Ανατολικής Μακεδονίας και Θράκης, οι αγρότες θα ενημερώνονται μέσω του συστήματος AGRI SNAP για να διορθώσουν τα στοιχεία τους και να αξιολογηθούν εκ νέου για την επιλεξιμότητα της ενίσχυσης.
Ο υπολογισμός του ζωικού κεφαλαίου θα βασίζεται σε αντικειμενικά στοιχεία, όπως τιμολόγια πώλησης γάλακτος, κρέατος και αγορές ζωοτροφών, τα οποία αντλούνται από τον ΕΛΓΟ ΔΗΜΗΤΡΑ, το MYDATA και τις Δηλώσεις Ε3. Εφαρμόζεται ειδική μεθοδολογία για τη διασφάλιση αντικειμενικότητας, με βάση ελάχιστες αναλογίες παραγωγής και επίσημα στοιχεία σφαγών.
Η διαδικασία κατανομής επιλέξιμης γης για βοσκοτόπους αναθεωρείται, με την ενίσχυση να δίνεται μόνο για εκτάσεις όπου πραγματικά πραγματοποιείται παραγωγή. Οι δημόσιοι βοσκότοποι κατανέμονται στον νομό εγκατάστασης της κτηνοτροφικής μονάδας ή σε όμορους νομούς, ενώ για ιδιωτικούς βοσκότοπους απαιτείται ελάχιστη βοσκοφόρτωση.
Σε περιπτώσεις όπου οι διαθέσιμοι βοσκότοποι δεν επαρκούν, ο ΟΠΕΚΕΠΕ θα προχωρήσει σε συμπληρωματική κατανομή μετά την προκαταβολή της βασικής ενίσχυσης, βάσει τιμολογίων γάλακτος, κρέατος και ζωοτροφών, ώστε να μην αδικούνται οι κτηνοτρόφοι.
Τέλος, προβλέπεται η δυνατότητα υποβολής ενστάσεων από αγρότες και κτηνοτρόφους για τη διόρθωση τυχόν λαθών, με σχετική διαδικασία που θα ανακοινωθεί από τον ΟΠΕΚΕΠΕ.
Το νέο σύστημα διαχείρισης και ελέγχου το 2026
Για το 2026, το νέο σύστημα περιλαμβάνει τη δημιουργία ψηφιακού γεωχωρικού χάρτη της χώρας, με χρήση δορυφορικών εικόνων υψηλής ανάλυσης και τεχνητής νοημοσύνης, για τον ακριβή εντοπισμό επιλέξιμων εκτάσεων.
Επιπλέον, θα δημιουργηθεί ενιαία ψηφιακή βάση δεδομένων για την καταγραφή και παρακολούθηση κάθε αιγοπροβάτου, με ηλεκτρονική σήμανση και απευθείας σύνδεση με το ΟΣΔΕ.
Οι έλεγχοι θα εντατικοποιηθούν και θα γίνονται πιο στοχευμένα, με χρήση εργαλείων ανάλυσης κινδύνου και διασταυρώσεις επίσημων δεδομένων από εθνικές βάσεις, ώστε να εντοπίζονται περιπτώσεις πλασματικής δραστηριότητας.
Τέλος, από το επόμενο έτος θα πραγματοποιούνται διασταυρωτικοί έλεγχοι με τα στοιχεία του Εθνικού Κτηματολογίου και του Μητρώου Ιδιοκτησίας Ακινήτων (ΜΙΔΑ) της ΑΑΔΕ, ενισχύοντας τη διαφάνεια και την αποτελεσματικότητα στη διαχείριση των αγροτικών επιδοτήσεων.