Γιατί η Εθνική δεν δίνει δάνεια, η γκρίνια της Aegean και το πατατράκ της Κεφαλαιαγοράς

29 Μάιος 2020 06:30

Ο Επίμονος Κηπουρός σκαλίζει, ψάχνει και αναζητά ενδιαφέροντα σημεία από τον κόσμο των επιχειρήσεων, των αγορών, της οικονομίας και της πολιτικής.

Δουλειά των τραπεζών είναι να συγκεντρώνουν χρήματα, μέσω καταθέσεων, από άτομα ή επιχειρήσεις που διαθέτουν ρευστότητα που δεν χρειάζονται άμεσα (ή και για πολύ μεγαλύτερο διάστημα) και να τα διοχετεύουν, μέσω δανείων, σε επιχειρήσεις και νοικοκυριά που τα χρειάζονται για επενδύσεις ή καταναλωτικούς σκοπούς. Αυτή η η διαμεσολάβηση είναι η πεμπτουσία της τραπεζικής.
Οι τράπεζες μεσολαβούν μεταξύ αυτών που έχουν χρήματα τα οποία δεν χρειάζονται τώρα και τα μεταφέρουν σε όσους τα χρειάζονται τώρα! Ή, όπως το έθεσε ο τρίτος λόρδος Ρότσιλντ, οι τράπεζες διευκολύνουν την κίνηση του χρήματος από το σημείο Α, όπου βρίσκεται, στο σημείο Β, όπου απαιτείται να βρίσκεται.
Γιατί αυτή η μικρή διάλεξη περί τραπεζών; Διότι χθες διαβάζοντας την δεκασέλιδη ανακοίνωση της Εθνικής Τράπεζας για τα αποτελέσματα του πρώτου τριμήνου, δεν υπήρχε ούτε μια αναφορά στις δανειοδοτήσεις! Η ανακοίνωση καταπιανόνταν με πάρα πολλά θέματα: την εξ αποστάσεως εργασία, τις ηλεκτρονικές συναλλαγές, τα έσοδα, τις δαπάνες, τα κέρδη, τα μη εξυπηρετούμενα δάνεια, τις προβλέψεις, τις καταθέσεις, την κεφαλαιακή επάρκεια. Μέχρι και αναφορά στις διεθνείς δραστηριότητες (που πια έχουν περιοριστεί μόνο στα Σκόπια) περιλάμβανε. Όμως, δεν υπήρχε ούτε κουβέντα για τα δάνεια και τις εκταμιεύσεις νέων δανείων. Λες και η ανακοίνωση δεν αφορούσε τράπεζα και μάλιστα την Εθνική Τράπεζα.
Η αφωνία τις Εθνικής για τις νέες δανειοδοτήσεις δεν αποτελεί λάθος ή παράβλεψη, αλλά συνειδητή επιλογή. Διότι τι να πεις όταν δεν δίνεις δάνεια; Η τράπεζα, για κάποιο μυστηριώδη λόγο, συγκεντρώνει καταθέσεις, αλλά δεν δίνει δάνεια ή για να είμαστε πιο δίκαιοι δίνει κάποια ελάχιστα δάνεια. Σε μια συγκυρία που είναι απαραίτητη η υποστήριξη της εθνικής οικονομίας και των επιχειρήσεων, η διοίκηση της Εθνικής Τράπεζας διατηρεί κλειστές τις στρόφιγγες: το σύνολο των δανείων της ΕΤΕ στο τέλος Μαρτίου διαμορφώθηκε στα 34,9 δισ. έναντι 34,9 δις. ευρώ στο τέλος Δεκεμβρίου 2019, ενώ τα δάνεια μετά από προβλέψεις από 29,2 δισ. (Δεκ. ’19) συρρικνώθηκαν στα 28,9 δισ. ευρώ (Μαρ. ’20).
Η πορεία του δείκτη δανείων προς καταθέσεις είναι χαρακτηριστικός: από 70% στο πρώτο τρίμηνο του 2019, διολίσθησε στο 69% στο β’ τρίμηνο του 2019, στο 68% στο γ’ τρίμηνο, στο 67% στο τέλος του 2019 και τώρα στο τέλος Μαρτίου 2020 στο 64%, καθώς οι καταθέσεις αβγατίζουν ενώ τα δάνεια συρρικνώνονται.
Για να μην μακρηγορώ, η Εθνική συγκεντρώνει καταθέσεις αλλά δεν τις μετασχηματίζει σε δάνεια. Και τι κάνει με τις καταθέσεις; Επενδύσεις. Επενδύσεις χαρτοφυλακίου! Το χαρτοφυλάκιο επενδύσεων της ΕΤΕ από 9,3 δισ. ευρώ στο τέλος του 2019, ανήλθε στα 11,5 δισ. στο τέλος Μαρτίου.
Κάποιος κακεντρεχής θα μπορούσε να σημειώσει ότι η Εθνική λειτουργεί σαν παγίδα ρευστότητας! Διότι συγκεντρώνει ως τράπεζα, και με τη δύναμη της μακράς ιστορίας της, καταθέσεις, τις οποίες, ωστόσο, δεν μετασχηματίζει σε δάνεια και ρευστότητα για τις επιχειρήσεις και τα νοικοκυριά αλλά τις εκτρέπει σε κατεύθυνση άσχετη: σε επενδύσεις χαρτοφυλακίου.
Καλά τα μέτρα αλλά είναι λίγα, είπε με τον τρόπο της η διοίκηση της Aegean, για τα μέτρα στήριξης των αερομεταφορών που ανακοίνωσε η κυβέρνηση. Μπορεί και να έχουν δίκιο αλλά δυστυχώς «δωρεάν γεύμα» δεν προσφέρεται πουθενά. Ακόμα και η γερμανική Lufthansa θα πάρει (ίσως) κεφάλαια 8-9 δισ. ευρώ, αλλά το Δημόσιο θα αποκτήσει ποσοστό 20 -25% και θέσεις στο ΔΣ, ενώ η Κομισιόν απαιτεί να μειώσει τα slots που διαθέτει στα «χρυσά» αεροδρόμια της Φρανκφούρτης και του Μονάχου προκειμένου να εγκρίνει την κρατική ενίσχυση.
Ευτυχώς η ελληνική αεροπορική εταιρεία έχει ισχυρούς μετόχους οι οποίοι την τετραετία 2015-2018 εισέπραξαν 167,8 εκατ. ευρώ ως μέρισμα, ενώ το 2014 είχαν εισπράξει κι άλλα 71,4 εκατ. ευρώ ως επιστροφή κεφαλαίου.
Αυτό το γαϊτανάκι των παραιτήσεων στη διοίκηση της πολύπαθης Folli Follie, είναι κάπως ενοχλητικό. Πολύ περισσότερο όταν πρόκειται για μέλη του ΔΣ που διορίστηκαν πρόσφατα από την Επιτροπή Κεφαλαιαγοράς, ως μια κίνηση πυγμής για το ξεκαθάρισμα της δυσάρεστης αυτής υπόθεσης. Ο ένας μετά τον άλλο οι άνθρωποι που διόρισε η Επιτροπή Κεφαλαιαγοράς... την κάνουν, για να το πούμε λίγο πιο λαϊκά. Είτε δεν είχαν επιλεγεί σωστά, είτε τους υποσχέθηκαν πράγματα που δεν τηρήθηκαν, είτε ήταν ακατάλληλοι. Όποια κι αν είναι η απάντηση, φαίνεται ότι κάποιοι δεν έκαναν καλά την δουλειά τους και μάλλον είναι τόσο αυτοί που διορίστηκαν, όσο και εκείνοι που τους διόρισαν.
Όπως και να 'χει το πράγμα, έχουμε οδηγηθεί στο εξής παράδοξο: μια εταιρεία που δίνει κρίσιμη μάχη για την επιβίωση να έχει στο διοικητικό της συμβούλιο μόνο ένα εκτελεστικό μέλος (τον πρόεδρο και διευθύνοντα σύμβουλο, που κάνει one man show). Όλοι οι υπόλοιποι είναι μη εκτελεστικοί, προφανώς επειδή φοβούνται νομικά μπλεξίματα.
Μερικές φορές στην Ελλάδα ορισμένες απλές, σχεδόν αυτονόητες πρωτοβουλίες κολλάνε ανεξήγητα σε κάποια γρανάζια γραφειοκρατίας και νομοθετικής επεξεργασίας και καθυστερούν αδικαιολόγητα. Χαρακτηριστικό παράδειγμα το νομοσχέδιο για τις μικροπιστώσεις (δάνεια μέχρι 25.000 ευρώ χωρίς εξασφαλίσεις), που αισίως πέρασε χθες από το υπουργικό συμβούλιο για να πάρει το δρόμο του προς τη Βουλή, αλλά αφού έχει περάσει από σαράντα κύματα. Η πρώτη εκδοχή του νομοσχεδίου είχε δημιουργηθεί από την κυβέρνηση του ΣΥΡΙΖΑ (βλ. Γ. Δραγασάκης), αλλά τον Φεβρουάριο του 2019 βγήκε μια 11σέλιδη γνώμη της ΕΚΤ που το μπλόκαρε, επειδή οι διατάξεις του θα προκαλούσαν ένα μικρό χάος με τις αρμοδιότητες που δίνονταν στην Τράπεζα της Ελλάδος.
Έκτοτε, το νομοσχέδιο έμεινε σε κάποια συρτάρια χωρίς να σταλεί διορθωμένη εκδοχή του στην ΕΚΤ για να εγκριθεί και να προωθηθεί στη Βουλή. Ο Άδωνις Γεωργιάδης πήρε τη σκυτάλη για το επεξεργαστεί από το περασμένο καλοκαίρι, αλλά έπρεπε να φτάσουμε στον Μάιο του 2020 για να τελειώσει αυτό το σίριαλ. Στο μεταξύ, βέβαια, όσοι έχουν απόλυτη ανάγκη αυτές τις μικροπιστώσεις, άνθρωποι που θέλουν να αναλάβουν μια επιχειρηματική πρωτοβουλία, αλλά δεν διαθέτουν εξασφαλίσεις για ένα τραπεζικό δάνειο, περιμένουν πότε θα περάσει ένα απλό νομοσχέδιο από τα σκουριασμένα γρανάζια της ελληνικής διοίκησης.